Jak uczą na kierunkach lekarskich? – NIL oceniła jakość

Standardy kształcenia w 19 uczelniach oceniła Naczelna Izba Lekarska. Właśnie ukazała się druga edycja raportu dotyczącego warunków kształcenia na kierunkach lekarskich i lekarsko-dentystycznych. 

Naczelna Izba Lekarska wraz z Centralnym Ośrodkiem Badań Innowacji i Kształcenia NIL sprawdziła, jak wyglądała nauka przyszłych medyków w roku akademickim 2022/2023. 

Odpowiedź na pytania o standardy kształcenia medycznego w Polsce jest kluczowa nie tylko dla przyszłości systemu ochrony zdrowia, ale też dla dobrostanu każdego pacjenta

– mówi Damian Patecki, przewodniczący Komisji kształcenia medycznego Naczelnej Rady Lekarskiej.

Badanie skupiło się m.in. na kadrze naukowo-dydaktycznej, nauczaniu przedmiotów przedklinicznych i klinicznych oraz wynikach nauczania. 

Uzyskane wyniki wskazują na różnorodność podejść do kształcenia w różnych uczelniach, podkreślając jednocześnie znaczenie kadry naukowo-dydaktycznej w procesie edukacyjnym. Zgromadzone dane (…) dają w miarę reprezentatywny obraz edukacji medycznej w Polsce 

– czytamy w raporcie.

We wstępie raportu Artur Białoszewski i Marek Fudała podkreślają, że "współczesna medycyna jest dziedziną nieustannie rozwijającą się, wymagającą od lekarzy i lekarzy dentystów nie tylko dogłębnej wiedzy, ale również zdolności adaptacji do szybkich zmian, a jakość kształcenia medycznego determinuje przygotowanie przyszłych medyków do sprostania tym wyzwaniom". 

W sumie do badania zaproszono 31 uczelni, odpowiedziało 19. Ankiety odesłały następujące uczelnie: 

• Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, 
• Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu, 
• Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, 
• Uniwersytet Medyczny w Łodzi, 
• Gdański Uniwersytet Medyczny, 
• Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, 
• Warszawski Uniwersytet Medyczny, 
• Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie, 
• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, 
• Uniwersytet Kaliski im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego, 
• Akademia Medycznych i Społecznych Nauk Stosowanych w Elblągu,    
• Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego z siedzibą w Krakowie, 
• Politechnika Wrocławska, 
• Uniwersytet Jana Długosza w Częstochowie, 
• Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, 
• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, 
• Uniwersytet Opolski, 
• Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny im. Kazimierza Pułaskiego w Radomiu,
• Uniwersytet Warszawski.

Ilu studentów było na uczelniach? 

W badanych uczelniach, w roku akademickim 2022/2023, było w sumie 27 115 studentów (na wszystkich latach studiów kierunku lekarskiego łącznie ze studentami ED). Z tej grupy tylko niespełna 11,5% (3116 studentów) to studenci uczelni "nowych". Najwięcej studentów kształciło się w tym czasie w Śląskim Uniwersytecie Medycznym w Katowicach. Nieco mniejszą liczbę studentów przyciągnął Warszawski Uniwersytet Medyczny oraz Uniwersytet Medyczny w Łodzi. 

Jeśli chodzi o kierunek lekarsko-dentystyczny, kształcono łącznie 4489 studentów w 8 uczelniach biorących udział w badaniu. Najliczniejsza grupa studentów uczyła się w Uniwersytecie Medycznym w Łodzi – na wszystkich latach studiów było 833 studentów na kierunku lekarsko-dentystycznym. 

Liczebność grup klinicznych i seminaryjnych

Jak przypomniano w raporcie, wielkości grup studenckich na każdej badanej uczelni są określane zarządzeniami rektora. Liczebność grupy studenckiej uzależniona jest od formy zajęć dydaktycznych realizowanych na uczelni. W nadesłanych ankietach rozróżniono wielkość grup klinicznej i seminaryjnej. Grupa kliniczna liczyła od 4 (GUMed) do 8 studentów (UTH w Radomiu). Najczęściej grupa kliniczna liczyła 6 studentów – 11 badanych uczelni poinformowało o takiej maksymalnej liczbie studentów w grupie klinicznej. Grupa seminaryjna liczyła od 10 (Uniwersytet Warszawski) do 39 studentów (WUM).

Nauczanie przedmiotów przedklinicznych 

Trzy uczelnie (Akademia Medycznych i Społecznych Nauk Stosowanych w Elblągu, Uniwersytet w Częstochowie i Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie) poinformowały, że w roku akademickim 2022/23 nie miały pełnej, własnej bazy dydaktycznej w zakresie nauk podstawowych.

AMiSNS w Elblągu nie posiada prosektorium i zakładu/pracowni biochemii. Uniwersytet w Częstochowie nie ma zakładu pracowni patologii/patomorfologii. UKSW w Warszawie nie ma prosektorium. Pozostałe uczelnie biorące udział w badaniu dysponowały pełną, własną bazą dydaktyczną w zakresie nauk podstawowych

– czytamy w raporcie.

Uczelnie zapytano też o preparaty używane do ćwiczeń z przedmiotów podstawowych. Jedynie Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie nie używał w trakcie ćwiczeń z przedmiotów podstawowych preparatów syntetycznych. W trakcie wszystkich zajęć, które odbywały się w tej uczelni w roku akademickim 2022/23, wykorzystywano preparaty naturalne oraz wirtualne pomoce naukowe. Z przytoczonego w raporcie zestawienia wynika także, że wirtualne pomoce naukowe są najrzadziej wykorzystywaną formą pomocy naukowych wspomagających proces nauczania.

Wyniki nauczania – 1201 osób bez promocji na kolejny rok 

Z raportu dowiadujemy się m.in. ilu studentów nie otrzymało w roku akademickim 2022/23 promocji na kolejny rok studiów. W sumie było to 1201 osób.

Częściej niż co piąty student, który nie uzyskał promocji na kolejny rok, studiował w "nowej" uczelni, choć studenci "nowych" uczelni studiujący na kierunku lekarskim ("nowe" uczelnie nie prowadzą studiów na kierunku lekarsko-dentystycznym) stanowią tylko nieco ponad 11% wszystkich studiujących na kierunku lekarskim w badanych uczelniach 

– zwraca uwagę NIL.

Co rekomenduje samorząd lekarski? 

Wnioski i rekomendacje z 2. edycji raportu są zbieżne z tymi z poprzedniego raportu. Samorząd lekarski zaleca: 

1. Nadzór nad standardami realizacji programów nauczania: wprowadzenie jednolitych standardów nadzoru nad procesem dydaktycznym na wszystkich uczelniach medycznych w Polsce, aby zapewnić spójność, jednolitość i wysoką jakość kształcenia.
2. Współpraca międzyuczelniana: zachęcanie do wymiany doświadczeń oraz kadry dydaktycznej w modelu anglosaskim i wzmacnianie współpracy między uczelniami o długiej tradycji ("starymi") a nowymi jednostkami edukacyjnymi.
3. Inwestycje w infrastrukturę: wspieranie nowych uczelni w zakresie rozbudowy infrastruktury dydaktycznej oraz nadzór nad jej odpowiednim planowaniem, aby zapewnić funkcjonalność i efektywność nowych obiektów.
4. Szkolenia dla kadry: organizowanie szkoleń wraz z certyfikacją dla kadry dydaktycznej, zwłaszcza z nowych uczelni, w celu zapewnienia najwyższych standardów nauczania. Szkolenia te powinny być dostosowane do dynamicznie zmieniających się wymogów współczesnej medycyny.
5. Ewaluacja programów nauczania: regularne przeglądy programów nauczania i sylabusów w celu ich aktualizacji i dostosowania do najnowszych wymogów medycyny oraz potrzeb rynku pracy.
6. Budowanie sieci współpracy (likwidowanie barier): umożliwienie studentom i pracownikom naukowym uczestnictwa w projektach badawczych prowadzonych przez różne uczelnie poprzez likwidowanie barier organizacyjnych i administracyjnych.
7. Zachęcanie do innowacji: wspieranie nowatorskich metod nauczania i badań we wszystkich uczelniach, niezależnie od ich "wieku", jako kluczowego elementu podnoszenia jakości kształcenia.
8. Feedback od studentów: regularne ankiety (realizowane przez COBIK NIL) wśród studentów na temat jakości kształcenia, z których wyniki powinny być wykorzystywane do rekomendowania zmian organizacyjnych i merytorycznych, celem ciągłego doskonalenia procesu dydaktycznego.

Pełna treść raportu jest dostępna tutaj.