Młody pacjent z kołataniami serca – jak nie przegapić zespołu Wolffa–Parkinsona–White’a?

Zespół Wolffa–Parkinsona–White'a (WPW) to wrodzone zaburzenie przewodzenia impulsów elektrycznych w sercu, charakteryzujące się obecnością dodatkowej drogi przewodzącej, która może prowadzić do powstawania częstoskurczów nadkomorowych. U pacjentów młodych, objawiających się kołataniem serca, zespół WPW powinien być zawsze brany pod uwagę, ponieważ jego wczesna identyfikacja może zapobiec powikłaniom, a nawet nagłemu zgonowi sercowemu.

Poradnik

Kołatanie serca. Zaburzenia rytmu serca

Sprawdź

Zespół WPW – mechanizm arytmii

Częstość występowania zespołu WPW szacuje się na około 0,15-0,25% populacji ogólnej. Dodatkowe drogi przewodzące pozwalają na obejście fizjologicznego opóźnienia przewodzenia w węźle przedsionkowo-komorowym, co stwarza warunki do powstania pętli re-entry i rozwoju tachyarytmii. 

U pacjentów z zespołem WPW może występować:

1. przedsionkowo-komorowy częstoskurcz nawrotny (AVRT),
2. migotanie przedsionków (AF)
3. częstoskurcz przedsionkowy lub trzepotanie przedsionków.

Objawy zespołu Wolffa–Parkinsona–White’a

Typowym objawem WPW są nagłe napady kołatania serca, którym mogą towarzyszyć dodatkowe objawy (np. omdlenia, zawroty głowy). Dolegliwości mogą pojawić się już w dzieciństwie lub okresu nastoletniego, ale u wielu pacjentów pierwsze epizody występują dopiero w wieku dorosłym. W rzadkich przypadkach pierwszym objawem WPW może być nagły zgon sercowy, szczególnie w przypadku wystąpienia migotania przedsionków z bardzo szybkim przewodzeniem przez drogę dodatkową.

Poradnik

Migotanie przedsionków

Sprawdź

Jak rozpoznać zespół WPW w gabinecie POZ?

Rola lekarzy POZ w rozpoznawaniu WPW jest kluczowa, ponieważ to oni najczęściej stanowi pierwszy punkt kontaktu pacjenta z systemem opieki zdrowotnej. Należy zwrócić szczególną uwagę na:

• wywiad – pytania o charakter i okoliczności kołatań serca, czas trwania, częstość, objawy towarzyszące (omdlenia, duszność, ból w klatce piersiowej), występowanie incydentów sercowo-naczyniowych u członków rodziny;
• badanie fizykalne – zwykle nie wykazuje odchyleń, chyba że epizod arytmii ma miejsce w czasie konsultacji;
• EKG spoczynkowe – kluczowe badanie; klasyczne zmiany w WPW:
  • krótki odstęp PQ (<120 ms),
  • fala delta (powolny wzrost początku zespołu QRS),
  • poszerzenie zespołu QRS (≥120 ms).

W przypadku braku zmian w EKG spoczynkowym, a przy utrzymujących się objawach, wskazana jest dalsza diagnostyka, w tym EKG metodą Holtera. 

Diagnostyka różnicowa

W diagnostyce różnicowej kołatań serca u młodych pacjentów należy uwzględnić m.in.:

• zespół długiego QT,
• częstoskurcze komorowe,
• zaburzenia lękowe,
• nadużywanie substancji psychoaktywnych (np. amfetamina).

Postępowanie i leczenie

W POZ najważniejsza jest identyfikacja podejrzanych przypadków i ewentualne skierowanie do poradni kardiologicznej. W ostrych epizodach tachyarytmii możliwe jest zastosowanie manewrów wagotonicznych (np. masaż zatoki tętnicy szyjnej, manewr Valsalvy).

Farmakoterapia:

• adenozyna do przerwania AVRT (u pacjentów z antydromowym AVRT może wywołać migotanie komór!) – 6 mg i.v., w przypadku braku efektu do 2 minut podać bolus 12 lub 18 mg – w praktyce nie podaje się adenozyny w POZ;
• β-blokery lub blokery kanału wapniowego (uwaga przy AF z WPW, nie należy w takim przypadku stosować tych leków w monoterapii).

Złotym standardem leczenia przyczynowego jest ablacja drogi dodatkowej.

Podsumowanie

Zespół WPW to potencjalnie groźne zaburzenie rytmu serca, którego objawy mogą być bagatelizowane, zwłaszcza u młodych pacjentów. Zadaniem lekarza POZ jest rozpoznanie niepokojących objawów, wykonanie EKG oraz skierowanie pacjenta na dalszą diagnostykę i leczenie specjalistyczne.