Amantix®

Wskazania

Leczenie objawów występujących w chorobie Parkinsona oraz zespołach parkinsonowskich, takich jak sztywność, drżenie, hipokinezja i akinezja. Pozapiramidowe działania niepożądane neuroleptyków i innych leków o podobnym mechanizmie działania, takie jak wczesne dyskinezy, akatyzja i parkinsonizm.

Dawkowanie

Przed rozpoczęciem leczenia i podczas jego trwania należy wykonać EKG. Przestrzegając powyższych ostrzeżeń i przeciwwskazań można zapobiec bardzo rzadkiemu, ale zagrażającemu życiu działaniu niepożądanemu w postaci częstoskurczu komorowego torsade de pointes. Dawka jednorazowa oraz dawka dobowa: leczenie pacjentów z zespołami parkinsonowskimi oraz polekowymi zaburzeniami ruchowymi należy rozpoczynać od podawania małych dawek leku, stopniowo zwiększając dawki adekwatnie do stanu klinicznego pacjenta. Leczenie należy rozpocząć od podawania 1 tabl. (co odpowiada 100 mg siarczanu amantadyny) raz/dobę przez 4-7 dni. Następnie dawkę dobową należy zwiększać o 100 mg w odstępach tyg. aż do uzyskania dawki podtrzymującej. Zazwyczaj skuteczną dawką jest 1-3 tabl. podawanych 2x/dobę (co odpowiada 200 do 600 mg siarczanu amantadyny/dobę). Leczenie pacjentów w podeszłym wieku, szczególnie w stanach pobudzenia, splątania lub z objawami majaczenia, należy rozpoczynać od podawania mniejszych dawek. W przypadku terapii skojarzonej z innymi lekami przeciwparkinsonowskimi dawka produktu leczniczego powinna być dobierana indywidualnie. W przypadku pacjentów wcześniej leczonych amantadyną w postaci roztw. do inf., dawka początkowa może być większa. W przypadku ostrego nasilenia się objawów parkinsonowskich w postaci przełomu akinetycznego, amantadynę należy podać w postaci roztw. do inf. Dawkowanie u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek: u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek dawkowanie należy dostosować do wartości klirensu nerkowego (określonego za pomocą wskaźnika przesączania kłębuszkowego - GFR). Szczegóły, patrz ChPL. Amantadyna jedynie w niewielkim stopniu jest eliminowana w trakcie dializy (ok. 5%). Dzieci i młodzież. Brak danych dotyczących bezpieczeństwa i skuteczności stosowania produktu leczniczego u dzieci i młodzieży.

Uwagi

Tabl. należy przyjmować doustnie popijając niewielką ilością płynu, najlepiej rano i po południu. Ostatnia dawka nie powinna być przyjęta później niż o 16. Czas trwania leczenia zależy od charakteru i ciężkości przebiegu choroby. Czas trwania leczenia określany jest przez lekarza prowadzącego. Pacjenci nie mogą samodzielnie przerywać leczenia. Należy unikać nagłego przerwania przyjmowania produktu leczniczego, ponieważ u pacjentów z chorobą Parkinsona może to prowadzić do nasilenia objawów pozapiramidowych, włącznie z przełomem akinetycznym oraz wystąpienia objawów odstawiennych, czasami przebiegających z majaczeniem.

Działanie

Amantadyna posiada wielokierunkowe działanie farmakologiczne. Wykazuje pośrednie działanie agonistyczne w stosunku do receptorów dopaminergicznych w prążkowiu. W badaniach na zwierzętach wykazano, że amantadyna zwiększa pozakomorkowe stężenie dopaminy poprzez nasilenie jej uwalniania jak również poprzez blokowanie wychwytu zwrotnego przez neurony presynaptyczne. W stężeniach terapeutycznych amantadyna hamuje uwalnianie acetylocholiny za pośrednictwem receptorów NMDA i przez to wykazuje działanie antycholinergiczne (cholinolityczne). Amantadyna ma działanie synergistyczne w stosunku do lewodopy.

Skład

1 tabl. powl. zawiera 100 mg siarczanu amantadyny.

Interakcje

Przeciwwskazane jest jednoczesne stosowanie amantadyny i leków powodujących wydłużenie odstępu QT, jak np.: niektóre leki antyarytmiczne klasy I A (np. chinidyna, dizopiramid, prokainamid) oraz klasy III (np. amiodaron, sotalol); niektóre leki przeciwpsychotyczne (np. tioridazyna, chloropromazyna, haloperidol, pimozyd); niektóre trójpierścieniowe i czteropierścieniowe leki przeciwdepresyjne (np. amitryptylina); niektóre leki przeciwhistaminowe (np. astemizol, terfenadyna); niektóre antybiotyki makrolidowe (np. erytromycyna, klarytromycyna); niektóre inhibitory gyrazy (np. sparfloksacyna); azolowe produkty przeciwgrzybiczne i inne, jak budypina, halofantryna, kotrimoksazol, pentamidyna, cizapryd, bepridyl. Powyższa lista może być niepełna. Przed zastosowaniem amantadyny razem z jakimkolwiek innym lekiem należy zapoznać się z ChPL tego leku w celu zdobycia informacji dotyczących możliwych interakcji, w szczególności dotyczących możliwości wydłużenia odstępu QT. Możliwe jest leczenie skojarzone preparatem i innymi lekami przeciwparkinsonowskimi. W celu wyeliminowania działań niepożądanych (np. reakcji psychotycznych) konieczne jest zmniejszenie dawki podawanego leku lub obu produktów. Nie ma specyficznych badań dotyczących występowania interakcji po podaniu preparatu w skojarzeniu z innymi lekami przeciwparkinsonowskimi (np. lewodopa, bromokryptyna, triheksyfenidyl, itd.) lub memantyną. Jednoczesne leczenie preparatem i każdym z typów leków lub substancji czynnych wymienionych poniżej może prowadzić do wystąpienia następujących interakcji: leki cholinolityczne: nasilenie działań niepożądanych (splątanie, omamy) leków cholinolitycznych (np. triheksyfenidyl, benzatropina, skopolamina, biperyden, orfenadryna itp.). Sympatykomimetyki pośrednio aktywne wobec OUN: nasilenie działania ośrodkowego amantadyny. Alkohol: zmniejszenie tolerancji alkoholu. Lewodopa (lek przeciwparkinsonowski): wzajemne nasilenie działania terapeutycznego (dlatego też lewodopa może być podawana razem z preparatem). Memantyna (lek stosowany w otępieniu): memantyna może nasilać działanie i działania niepożądane preparatu. Jednoczesne stosowanie leków moczopędnych zawierających triamteren w połączeniu z hydrochlorotiazydem może powodować zmniejszenie klirensu osoczowego amantadyny, prowadząc do toksycznych stężeń w surowicy. Dlatego też należy unikać jednoczesnego stosowania amantadyny i tego typu preparatów.

Przeciwwskazania

Nie wolno stosować preparatu u pacjentów z: nadwrażliwością na związki amantadyny, żółcień pomarańczową (E 110) lub na którąkolwiek substancję pomocniczą; ciężką zastoinową niewydolnością serca (NYHA stopień IV); kardiomiopatią lub zapaleniem mięśnia serca; blokiem przedsionkowo-komorowym II lub III stopnia; bradykardią (poniżej 55 uderzeń na minutę); wydłużonym odstępem QT (Bazett QTc > 420 ms) lub dostrzegalnymi falami U lub wrodzonym zespołem wydłużonego odstępu QT w wywiadzie rodzinnym; ciężkimi komorowymi zaburzeniami rytmu serca, w tym z zaburzeniami torsade de pointes w wywiadzie; jednocześnie przyjmujących leki, które wydłużają odstęp QT; zmniejszonym stężeniem potasu lub magnezu we krwi; u pacjentek w ciąży lub karmiących piersią.

Ostrzeżenia specjalne / Środki ostrożności

Należy zachować szczególną ostrożność podczas stosowania preparatu u pacjentów z: przerostem gruczołu krokowego; jaskrą z wąskim kątem przesączania; niewydolnością nerek o różnym stopniu nasilenia (ryzyko kumulacji leku z powodu pogorszenia filtracji nerkowej); stanami pobudzenia lub splątania; zespołami majaczeniowymi lub egzogennymi psychozami w wywiadzie; jednocześnie leczonych memantyną. Przed rozpoczęciem leczenia oraz po upływie 1 i 3 tyg. od rozpoczęcia terapii należy wykonać EKG oraz określić wartość QT skorygowaną metodą Bazetta (QT_c). EKG powinno być także wykonane przed zwiększeniem dawki oraz 2 tyg. po każdym zwiększeniu dawki. Kolejne kontrolne badania EKG powinny być wykonywane co najmniej raz w roku. Leczenia należy unikać lub przerwać u pacjentów, u których stwierdzono: początkowe wartości QT_c większe niż 420 ms, zwiększenie o więcej niż 60 ms podczas stosowania produktu leczniczego lub czas QT^c większy niż 480 ms podczas stosowania leku oraz u pacjentów z dostrzegalnymi falami U. Pacjenci zagrożeni zaburzeniami równowagi elektrolitowej (np. przyjmujący leki moczopędne, często wymiotujący i/lub z biegunką, stosujący insulinę doraźnie w stanach nagłych, z chorobami nerek lub anoreksją) muszą mieć zapewnione odpowiednie monitorowanie parametrów laboratoryjnych i odpowiednią podaż elektrolitów, szczególnie potasu i magnezu. W przypadku wystąpienia takich objawów jak kołatanie serca, zawroty głowy lub omdlenie, należy natychmiast przerwać przyjmowanie preparatu, a pacjent powinien być poddany 24-godz. obserwacji w celu stwierdzenia ewentualnego wydłużenia odstępu QT. Jeśli nie stwierdza się wydłużenia odstępu QT, przyjmowanie produktu leczniczego można wznowić, biorąc pod uwagę przeciwwskazania i interakcje. W przypadku pacjentów z rozrusznikami serca nie jest możliwe dokładne określenie odstępu QT, dlatego też decyzję co do zastosowania produktu leczniczego należy podejmować indywidualnie dla każdego pacjenta, po konsultacji z kardiologiem. Podawanie amantadyny w profilaktyce i leczeniu infekcji wirusem grypy typu A jest niewskazane i należy tego unikać ze względu na niebezpieczeństwo przedawkowania. Pacjenci przyjmujący jednocześnie leki neuroleptyczne i preparat są - w przypadku nagłego przerwania podawania produktu leczniczego - narażeni na wystąpienie zagrażającego życiu złośliwego zespołu neuroleptycznego. U pacjentów z zaburzeniami czynności nerek może wystąpić zatrucie lekiem. Szczególną ostrożność zaleca się przy stosowaniu leku u pacjentów z organicznym zespołem mózgowym lub skłonnością do drgawek, ponieważ może wystąpić nasilenie indywidualnych objawów oraz mogą wystąpić drgawki. Pacjenci z chorobami układu sercowo-naczyniowego muszą w trakcie leczenia produktem leczniczym pozostawać pod stałą kontrolą lekarską. U pacjentów z chorobą Parkinsona często obserwuje się objawy kliniczne, takie jak: obniżone ciśnienie krwi, ślinotok, pocenie się, podwyższona temperatura ciała, retencja płynów oraz depresja. Stosując produkt leczniczy w tej grupie pacjentów należy szczególnie brać pod uwagę jego działania niepożądane oraz interakcje. W przypadku wystąpienia utraty ostrości widzenia lub niewyraźnego widzenia pacjent powinien być zbadany przez lekarza okulistę w celu wykluczenia obrzęku rogówki jako możliwej przyczyny zaburzeń. W przypadku rozpoznania obrzęku rogówki należy przerwać podawanie leku. Obrzęk rogówki spowodowany produktem jest przejściowy i przeważnie ustępuje w ciągu m-ca. Należy poinformować pacjentów o konieczności skontaktowania się z lekarzem jeśli wystąpią trudności w oddawaniu moczu. Barwnik żółcień pomarańczowa (E 110) może powodować reakcje alergiczne. Laktoza: produkt leczniczy nie powinien być stosowany u pacjentów z rzadko występującą dziedziczną nietolerancją fruktozy, nietolerancją galaktozy, galaktozemią lub zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy. Nie można wykluczyć wpływu produktu na czuwanie i akomodację, szczególnie w połączeniu z działaniem innych leków przeciwparkinsonowskich. Na początku leczenia może wystąpić dalsze pogorszenie zdolności prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn, większe niż upośledzenie spowodowane samą chorobą. Dotyczy to zwłaszcza przypadków jednoczesnego spożywania alkoholu.

Działania niepożądane

Zaburzenia układu nerwowego: (często) zawroty głowy; (bardzo rzadko) napady padaczkowe (występują zazwyczaj po przekroczeniu zalecanych dawek), mioklonie, objawy neuropatii obwodowych. Zaburzenia psychiczne: (często) zaburzenia snu, pobudzenie ruchowe i psychiczne, egzogenne psychozy paranoidalne z towarzyszącymi omamami wzrokowymi (szczególnie u predysponowanych pacjentów w podeszłym wieku). Działania niepożądane tego typu mogą występować częściej przy podawaniu amantadyny jednocześnie z innymi lekami przeciwparkinsonowskimi (np. lewodopa, bromokryptyna) lub z memantyną. Zaburzenia nerek i dróg moczowych: (często) zatrzymanie moczu u pacjentów z rozrostem gruczołu krokowego. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: (często) sinica marmurkowata (livedo reticularis), niekiedy z towarzyszącymi obrzękami podudzi i kostek. Zaburzenia żołądka i jelit: (często) nudności, suchość w jamie ustnej. Zaburzenia serca: (bardzo rzadko) zaburzenia czynności serca, takie jak: częstoskurcz komorowy, migotanie komór, torsade de pointes oraz wydłużenie odstępu QT. W większości przypadków zaburzenia te występują po przekroczeniu zalecanych dawek lub w przypadku stosowania amantadyny łącznie z innymi lekami o działaniu proarytmicznym lub też w przypadku występowania innych czynników ryzyka zaburzeń rytmu serca. Zaburzenia naczyniowe: (często) niedociśnienie ortostatyczne. Zaburzenia oka: (rzadko) niewyraźne widzenie; (bardzo rzadko) tymczasowa utrata wzroku, zwiększona wrażliwość na światło - w przypadku wystąpienia zaburzeń ostrości widzenia lub tymczasowej utraty wzroku pacjent powinien być skonsultowany przez lekarza okulistę w celu wykluczenia obrzęku rogówki jako możliwej przyczyny; (nieznana) obrzęk rogówki (ustępujący po przerwaniu leczenia). Zaburzenia krwi i układu chłonnego: (bardzo rzadko) leukopenia, trombocytopenia.

Ciąża i laktacja

W badaniach na zwierzętach wykazano, że amantadyna podawana w wysokich dawkach ma działanie embriotoksyczne i teratogenne u szczurów. Obserwowano częstsze występowanie obrzęków, nieprawidłowego ustawienia kończyn, nieprawidłowości w budowie szkieletu. Obserwowano negatywny wpływ na płodność. Nie prowadzono badań w okresie okołoporodowym i poporodowym. Istnieją doniesienia o stosowaniu amantadyny podczas ciąży u ludzi, gdzie obserwowano zarówno urodzenia zdrowych noworodków jak i powikłania ciąży oraz wady wrodzone u płodów (wady układu sercowo-naczyniowego, krótsze kończyny). Amantadyna stosowana w czasie ciąży może powodować ciężkie wady wrodzone. Preparat jest przeciwwskazany do stosowania w ciąży. Amantadyna jest wydzielana do mleka matki. Preparat jest przeciwwskazany do stosowania przez kobiety karmiące piersią.

Przedawkowanie

Należy zawsze brać pod uwagę możliwość zatrucia kilkoma preparatami (na przykład zażycie więcej niż jednego leku w celach samobójczych). Ostre zatrucie charakteryzuje się nudnościami, wymiotami, nadpobudliwością, drżeniami, ataksją, niewyraźnym widzeniem, letargiem, depresją, zaburzeniami mowy i drgawkami mózgowymi. W 1 przypadku opisano złośliwą arytmię serca. Po jednoczesnym podaniu amantadyny i innych leków stosowanych w chorobie Parkinsona obserwowano psychozy w postaci splątania z omamami wzrokowymi, czasami włącznie ze śpiączką oraz mioklonie. Nie jest znana żadna specyficzna farmakoterapia ani antidotum. W przypadku zatrucia tabl. należy wywołać wymioty i/lub wykonać płukanie żołądka. W przypadku zatrucia zagrażającego życiu konieczna jest intensywna terapia. Postępowanie terapeutyczne powinno obejmować: podawanie płynów i zakwaszenie moczu w celu szybszego wydalenia substancji toksycznej, jeśli możliwe sedację, podawanie leków przeciwdrgawkowych i przeciwarytmicznych (lidokaina dożylnie). W leczeniu objawów neurotoksyczności (takich jak opisano powyżej) można podjąć próbę dożylnego podawania fizostygminy w dawce 1 - 2 mg co 2 h u dorosłych oraz 2 x 0,5 mg z przerwą 5-10 minut, do maks. dawki 2 mg u dzieci. Ze względu na to, że amantadyna w niewielkim stopniu eliminowana jest podczas dializy (ok. 5%), hemodializa nie jest polecana. Zaleca się ścisłe monitorowanie pacjentów, szczególnie pod kątem wydłużenia odstępu QT oraz czynników, które predysponują do wystąpienia torsade de pointes, np. zaburzeń elektrolitowych (szczególnie hipokaliemii i hipomagnezemii) oraz bradykardii.

ICD-10