Kiedy stosować w inhalacjach sól fizjologiczną, a kiedy hipertoniczną?

Nebulizacja roztworami soli to ważna metoda wspomagania leczenia chorób układu oddechowego. Sól fizjologiczna i hipertoniczna różnią się mechanizmem działania i zakresem zastosowań, co pozwala dopasować terapię do potrzeb pacjenta.

Zastosowanie soli fizjologicznej

Sól fizjologiczna (0,9%) to podstawowy wybór w łagodnych infekcjach górnych dróg oddechowych. Nawilża błony śluzowe, zmniejsza ich obrzęk i ogranicza ryzyko nadkażeń bakteryjnych. Jest szczególnie przydatna w przypadku suchości błon śluzowych, np. w przewlekłym nieżycie nosa. Polecana w codziennej higienie dróg oddechowych oraz u pacjentów narażonych na suche powietrze lub zanieczyszczenia. Regularne stosowanie wspiera funkcję rzęsek nabłonka, ułatwiając naturalne oczyszczanie śluzówki, i może zmniejszyć potrzebę farmakoterapii w przewlekłych schorzeniach.

Zastosowanie soli hipertonicznej

Sól hipertoniczna (1–10%) zwiększa uwodnienie wydzieliny, zmniejszając jej lepkość i ułatwiając usuwanie z dróg oddechowych. Najczęściej stosuje się stężenia 2–4,5%, a w terapii mukowiscydozy i zapalenia oskrzelików wybiera się wartości rzędu 3–7%. Roztwory hipertoniczne są także skuteczne w leczeniu rozstrzeni oskrzeli oraz przewlekłego zapalenia zatok. W alergicznym nieżycie nosa wykazują działanie przeciwzapalne, zmniejszając liczbę neutrofilów i eozynofilów. Badania potwierdzają, że 3-procentowa sól hipertoniczna może skrócić hospitalizację w ostrym zapaleniu oskrzelików oraz zmniejszyć ryzyko hospitalizacji u dzieci leczonych ambulatoryjnie. Dzięki swoim właściwościom roztwory hipertoniczne znajdują zastosowanie w terapii pacjentów z gęstą wydzieliną wymagającą rozrzedzenia. Połączenie z bronchodilatatorami dodatkowo zwiększa skuteczność i poprawia tolerancję leczenia.

Bibliografia

1. Emeryk A, Emeryk-Maksymiuk J, Janeczek K, Jędrzejewski A. "Hipertoniczne roztwory soli w terapii chorób dróg oddechowych". Alergoprofil 2020; 16(3):10-17. DOI: 10.24292/01.AP.163160920.
2. Wark P, McDonald VM, Smith S. "Nebulised hypertonic saline for cystic fibrosis". Cochrane Database of Systematic Reviews 2023, Issue 6. DOI: 10.1002/14651858.CD001506.pub5.
3. Szupieńko S, Buczek A, Szymański H. "Nebulised 3% hypertonic saline versus 0.9% saline for treating patients hospitalised with acute bronchiolitis: protocol for a randomised, double-blind, multicentre trial". BMJ Open 2023; 13:e080182. DOI: 10.1136/bmjopen-2023-080182.