Movember - akcja potrzebna, ale czy skuteczna?

Dominika Pawełczak

100%

Szacuje się, że 6 z 10 mężczyzn po 80 roku życia zachoruje na raka prostaty. To obecnie drugi najczęstszy nowotwór złośliwy płci męskiej, a w samym 2012 roku zdiagnozowano go u 1,1 miliona pacjentów. Statystyka bezsprzecznie uzasadnia więc potrzebę rozpowszechniania wiedzy na temat tej choroby, w szczególności, że dotyczy ona sfery intymnej, o której często trudno jest rozmawiać. Z myślą o tym organizowana jest coroczna akcja Movember, mająca na celu zwiększanie świadomości na temat nie tylko raka prostaty, ale też raka jąder i tematu samobójstw wśród mężczyzn. I chociaż inicjatywa z roku na rok zyskuje na popularności, to pozostaje pytanie - czy jest ona także skuteczna?

Korzenie akcji Movember sięgają lat ’90, ale za jej oficjalny początek uznaje się rok 2004, kiedy grupa mężczyzn z Melbourne podjęła się zapuszczania wąsów z myślą o zwróceniu uwagi społeczeństwa na problem raka prostaty oraz depresji. Rok później w ruch zaangażowanych było już 500 osób, a fundusze zebrane na Prostate Cancer Foundation of Australia wyniosły aż 40 000 dolarów. Od tego czasu akcja rozpowszechniła się na niemal całym świecie. Zaangażowali się w nią celebryci, wspierały ją również firmy takie jak Carlsberg, TOMS czy L’Oreal. Charakterystyczne wąsy namalowano na jednym z samolotów australijskich linii lotniczych Quantas. Pojawiły się też na znaczkach pocztowych brytyjskiego Royal Mail. Z funduszy zebranych podczas akcji finansuje się m.in. liczne badania naukowe i wspiera współpracę między ekspertami w dziedzinie chorób mężczyzn (w ramach np. Movember Centres of Excellence w Wielkiej Brytanii).

W Polsce clou przedsięwzięcia stanowią działania edukacyjne. Jego lokalnym organizatorem jest Fundacja Kapitan Światełko, która swoją kampanią reklamową zachęca: Zapuść wąs. Zwróć na siebie uwagę. Porozmawiaj z kolegami o tym, co ważne. Zrób to dla jaj. Organizuje ona bezpłatne badania poziomu PSA i USG jąder w punktach na terenie całej Polski, a także rozpowszechnia materiały informacyjne.

Chociaż w 2020 roku dzięki akcji Movember udało się zebrać na całym świecie aż 99,5 miliona dolarów, to nie tak łatwo ocenić, czy podobny sukces odniesiono w zakresie edukacji. Lwia część informacji na temat zdrowia dociera dziś do nas poprzez media społecznościowe, które jednocześnie są także papierkiem lakmusowym dla oceny społecznego zainteresowania wieloma problemami. Anglojęzyczne publikacje wskazują, że podczas listopadowej akcji odnotowuje się znaczny wzrost wyszukań terminów „movember” i „moustache” (analiza na podstawie Google Trends). I chociaż Różowy Październik (będący miesiącem świadomości raka piersi) okazał się przynosić wymierny efekt w postaci zwiększenia wyszukiwania frazy „breast cancer”, to w listopadzie nie odnotowano zmian w zainteresowaniu ani rakiem prostaty, ani rakiem jądra. Sprawy mają się podobnie również w polskojęzycznym internecie - zainteresowanie terminem „movember” osiąga szczyt co listopad, ale nie przekłada się to wcale na częstość wyszukiwań informacji o męskich nowotworach. Analogiczne wnioski przyniosły analizy materiałów opublikowanych na Instagramie i Tweeterze podczas Movember, Różowego Października oraz World Cancer Day. O nowotworach kobiecych mówi się wyraźnie częściej niż o męskich. Co więcej, tylko 0,7% tweetów związanych z listopadową akcją zawierało rzetelne informacje na temat zdrowia, które mogły stanowić przyczynek do dyskusji.

Bez wątpienia Movember jest inicjatywą potrzebną i na wielu polach efektywną. Wydaje się jednak, że jej sukces najmniej widoczny jest w aspekcie proedukacyjnym, czy dokładniej - w kwestii zwracania uwagi społecznej na problematykę zdrowia mężczyzn. Być może oznacza to, że przyłączanie się do listopada z wąsem niekoniecznie idzie w parze z zainteresowaniem jego założeniami. Z pewnością jednak świadczy o tym, że o zdrowiu mężczyzn powinniśmy mówić więcej i skuteczniej.

Referencje:

Bravo CA, Hoffman-Goetz L. Social Media and Men's Health: A Content Analysis of Twitter Conversations During the 2013 Movember Campaigns in the United States, Canada, and the United Kingdom. Am J Mens Health. 2017 Nov;11(6):1627-1641.

EAU Guidelines. Edn. presented at the EAU Annual Congress Amsterdam 2020. ISBN 978-94-92671-07-3.

Khan JS, Papa NP, Davis NF et al. Is Movember synonymous with moustaches or men's health? An examination of internet search activity for prostate and testicular cancer during the campaign. Ir J Med Sci. 2020 Aug;189(3):811-815.

Patel MS, Halpern JA, Desai AS et al. Success of Prostate and Testicular Cancer Awareness Campaigns Compared to Breast Cancer Awareness Month According to Internet Search Volumes: A Google Trends Analysis. Urology. 2020 May;139:64-70.