Doctor of osteopathic medicine - co to takiego?

W trakcie obecnych dyskusji na temat kształcenia lekarzy często pojawia się pojęcie “felczeryzacji” zawodu. Jednak póki co rządzący nie przewidują przywrócenia kształcenia w tym kierunku, a kwalifikacje zdobyte za granicą nie są w Polsce uznawane i obecnie nie można otrzymać prawa wykonywania zawodu felczera [1]. Zarzuty o felczeryzację skłaniają do zastanowienia się, czy jest jakiś alternatywny sposób kształcenia lekarzy albo osób, które mogą pełnić podobną funkcję w systemie ochrony zdrowia? Niektórzy wskazują tutaj na Stany Zjednoczone, w których oprócz kształcenia tradycyjnego zakończonego przyznaniem tytułu Doctor of Medicine (MD), można również uzyskać tytuł Doctor of Osteopathic Medicine (DO). Obecnie liczba DO oraz osób kształcących się w tym kierunku rośnie w bardzo szybkim tempie. W ciągu ostatniej dekady nastąpił wzrost liczby studentów o około 70%, a obecnie stanowią oni około ¼ wszystkich studentów medycyny [2]. Jak wygląda kształcenie w tym systemie? W czym kompetencje DO są podobne do kompetencji MD, a w czym te zawody się różnią? Warto jednak już na wstępie zauważyć, że amerykański tytuł DO to zupełnie coś innego niż ten sam tytuł, z którym spotykamy się w Polsce.

Co to jest w ogóle osteopatia?

Cytując standardy opieki osteopatycznej opracowane przez Europejski Komitet Normalizacyjny: Osteopatia to skupiona na pacjencie dyscyplina opieki zdrowotnej pierwszego kontaktu, która podkreśla wzajemne powiązania struktury i funkcji ciała, wspomaga wrodzoną zdolność do samoleczenia się organizmu i promuje holistyczne podejście do wszystkich aspektów zdrowia i zdrowego rozwoju, głównie na drodze leczenia manualnego [3]. W Polsce osteopatia jest nieuregulowana, a tytuł DO nie jest równoznaczny z amerykańskim tytułem DO. Oznacza on raczej posiadanie Dyplom Osteopathy (Diploma in Osteopathy), który można uzyskać poprzez ukończenie odpowiedniego studiów podyplomowych [4]. Nie wiążę się również on z jakimiś dodatkowymi uprawnieniami.

Podobieństwa

Wróćmy jednak do sytuacji w USA. Kryteria brane pod uwagę przy aplikacji na studia MD i DO są praktycznie identyczne - opierają się na wynikach Medical College Admission Test (MCAT), ocenach, ukończeniu odpowiednich kursów przygotowawczych oraz całościowego profilu kandydata - osiągnięciach sportowych, artystycznych, aktywności charytatywnej itp. [3]. Progi na DO są zazwyczaj niższe, natomiast nie jest to duża różnica [4]. Samokształcenie wygląda bardzo podobnie, z 2 latami kształcenia przedklinicznego i 2 latami kształcenia klinicznego. Do niedawna istotną różnicą między DO i MD były rezydentury - z osobnymi pulami miejsc i procesem rekrutacji, ale od 2020 roku ujednolicono również ten aspekt. Obecnie zarówno MD, jak i DO biorą udział w tym samym procesie rekrutacji (matching) [5]. Uprawnienia, jakie posiadają MD i DO, są identyczne [6], a zarobki bardzo zbliżone i raczej zależą od wyboru specjalizacji, a nie tytułu [4].

Różnice

Najistotniejszą różnicą między MD i DO jest podejście do medycyny prezentowane w trakcie kształcenia. W przypadku DO większy nacisk jest kładziony na holistyczne podejście do pacjenta, alternatywne metody leczenia i prewencję chorób [6]. Przyszli DO są również uczeni “Osteopathic Manipulative Treatment” (OMT), które stanowi pomocniczą interwencję leczniczą stosowaną przez DO. Jak definiuje słownik pojęć osteopatycznych, OMT to “therapeutic application of manually guided forces by an osteopathic physician (U.S. Usage) to improve physiologic function and/or support homeostasis that has been altered by somatic dysfunction. OMT employs a variety of techniques” - zastosowanie w celu terapeutycznym zabiegów manualnych przez wykwalifikowanego lekarza osteopatę w celu poprawy funkcji fizjologicznych i/lub wsparcia homeostazy, która została zaburzona w wyniku somatycznych dysfunkcji. Zabiegi manualne przybierają formę wielu różnych technik [7]. Oprócz tego, DO piszą inny egzamin końcowy, choć jest on traktowany na równi z tym, do którego podchodzą MD. Zauważalna jest również różnica w wybieranych specjalizacjach - DO wybierają te bardziej ogólne - medycynę rodzinną, choroby wewnętrzne, pediatrię. [5].

DO w Polsce

Jak twierdzą sami DO, stanowią oni odpowiedź na niedobór lekarzy, zwłaszcza na terenach wiejskich [2]. Czy jednak wprowadzenie odpowiednika tego zawodu w Polsce realnie by coś zmieniło? Pomimo malejącej różnicy pomiędzy liczbą MD i DO w Stanach, trudno znaleźć powody do wprowadzenia osobnego kierunku, który stanowiłby odpowiednik amerykańskiego doctor of osteopathic medicine w Polsce (pomijając już całe wątpliwości formalne, jakie budziłaby taka inicjatywa). Wydaje się, że wzrost udziału DO w liczbie lekarzy wynika raczej z faktu, że uczelni kształcących na tym kierunku przybywa szybciej niż tych, które kształcą tradycyjnych lekarzy. Raczej nie jest to odpowiedź na braki kadrowe (których wysokość jest cały czas dyskutowana [10]), a przynajmniej niewiele się różniąca od otwierania kolejnych tradycyjnych kierunków lekarskich. Co do odmiennego podejścia, to już teraz Uniwersytet Warszawski chwali się, że kształcenie na kierunku lekarskim będzie prowadzić zgodnie z ideą humanizacji medycyny [11], a Katolicki Uniwersytet Lubelski również zapowiada, że na prowadzonym na nim kierunku lekarskim nacisk będzie kładziony na holistyczne podejście do pacjenta [12]. Na koniec warto wspomnieć, że osteopata to wciąż nieuregulowany zawód. Towarzystwo Osteopatów Polskich skupia się na promowaniu osteopatii w społeczeństwie, a dopiero później zamierza zająć się regulacją zawodu [13] - jest to jednak temat na osobny tekst.