Jak odróżnić chorobę zwyrodnieniową stawów od reumatoidalnego zapalenia stawów?

Różnicowanie choroby zwyrodnieniowej stawów (ChZS) od reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS) opiera się na analizie obrazu klinicznego, badań laboratoryjnych oraz diagnostyki obrazowej. Kluczowe różnice manifestują się w charakterze zmian stawowych, ich lokalizacji oraz obecności markerów serologicznych. ChZS charakteryzuje się zmianami zwyrodnieniowymi i występuje głównie u osób starszych, podczas gdy RZS jest układową chorobą autoimmunologiczną, początkowo manifestującą się symetrycznym zapaleniem stawów obwodowych.

Różnice w patogenezie i obrazie klinicznym

W obrazie klinicznym ChZS dominuje ból o charakterze niezapalnym, nasilający się podczas obciążenia stawu i zmniejszający się w spoczynku. Sztywność poranna jest krótkotrwała (poniżej 30 minut), występuje ból startowy - nasilenie bólu przy podjęciu aktywności po okresie bezruchu.

Natomiast w RZS obserwuje się ból o charakterze zapalnym, z towarzyszącą sztywnością poranną trwającą powyżej 60 minut. Charakterystyczne jest symetryczne zajęcie drobnych stawów rąk i stóp, szczególnie stawów śródręczno-paliczkowych i międzypaliczkowych bliższych. Dolegliwościom w stawach mogą towarzyszyć objawy ogólne.

Diagnostyka laboratoryjna i obrazowa

W RZS stwierdza się obecność czynnika reumatoidalnego (RF) oraz przeciwciał przeciw cyklicznym cytrulinowanym peptydom (anty-CCP), podwyższone parametry stanu zapalnego (OB, CRP) oraz zmiany radiologiczne w postaci m.in.nadżerek kostnych. Badania obrazowe pozwalają również na identyfikację cech stanu zapalnego. 

ChZS nie wykazuje specyficznych markerów serologicznych, a w badaniach obrazowych dominują osteofity, zwężenie szpary stawowej oraz sklerotyzacja podchrzęstna. 

Bibliografia

1. Szczeklik, A. (2024). Interna Szczeklika 2024.