Wyszukaj w publikacjach
Rozmowa z Aleksandrem Biesiadą, lekarzem specjalistą medycyny rodzinnej, członkiem Polskiego Towarzystwa Medycyny Rodzinnej
– Jak wygląda wizja idealnego systemu medycyny rodzinnej w Polsce?
Idealny system powinien opierać się na silnym POZ. Takiego systemu, łatwo dostępnego i jednocześnie blisko - chcą pacjenci. Taki system wskazuje w swoich zaleceniach WHO. Powinniśmy priorytetowo potraktować profilaktykę i zarządzanie zdrowiem populacyjnym dlatego ważne jest wzmocnienie działań edukacyjnych, zwłaszcza wśród najmłodszych. Nieodzownym elementem systemu jest także zwiększenie liczby specjalistów w POZ – nie tylko lekarzy, ale również dietetyków, edukatorów zdrowotnych, profilaktyków, wzmocnienie roli położnych oraz lepsza współpraca z systemem opieki społecznej.
Niezmiennie cieszy mnie, że pomimo zmian politycznych, kierunek rozwoju POZ pozostaje zgodny z międzynarodowymi standardami. Medycyna rodzinna przeszła w ostatnich latach istotne przemiany, z których najważniejszą jest wdrożenie modelu opieki koordynowanej. Rozszerzenie zakresu usług podstawowej opieki zdrowotnej oraz zwiększenie roli zespołów POZ to ogromne wyzwania zarówno dla systemu, jak i dla poszczególnych placówek oraz ich pracowników. Ponadto POZ zyskały możliwość ubiegania się o fundusze unijne w wysokości ponad 1,2 miliarda złotych, co otwiera drogę do modernizacji infrastruktury oraz podnoszenia jakości świadczonych usług. Istotne zmiany zaszły także w zakresie profilaktyki, zwłaszcza dot. szczepień, takich jak szczepienia przeciw HPV czy p. krztuścowi.
– Jak rozwija się opieka koordynowana?
Opieka koordynowana rozwija się dynamicznie dzięki zaangażowaniu wielu specjalistów, choć brakuje systemowego wsparcia finansowego, choćby w zakresie szkoleń i wprowadzania zmian w POZ. Liczba placówek realizujących ten model wzrosła do 2500, co czyni Polskę jednym z liderów w zakresie kompleksowej podstawowej opieki zdrowotnej. Kluczową rolę w tym modelu odgrywają koordynatorzy, których praca jest coraz bardziej doceniana, zarówno przez pacjentów, jak i przez zarządzających placówkami POZ. W ścieżce kardiologicznej szeroko wykorzystywane są badania, takie jak: ECHO serca, Holter RR/EKG czy UACR, co przyczynia się do skuteczniejszego monitorowania i leczenia pacjentów.
– Jakie są priorytety na najbliższe lata w medycynie rodzinnej?
Najważniejsze cele to dalszy rozwój opieki koordynowanej oraz zwiększenie dostępności do badań diagnostycznych, konsultacji specjalistycznych i nowoczesnego leczenia. Priorytetem jest też skuteczna profilaktyka chorób przewlekłych i onkologicznych, a także zwiększenie poziomu wyszczepialności, zwłaszcza w programie HPV. Ważnym wyzwaniem pozostaje wzmocnienie kadr POZ m.in. poprzez szkolenia i wzajemną współpracę. Szczególnie problematyczna staje się kwestia dostępności świadczeń w rejonach, gdzie brakuje lekarzy i pielęgniarek – to jedno z największych wyzwań, z którymi system musi się zmierzyć.
– Jakie zmiany przyniesie lekarzom i pacjentom rok 2025?
Jednym z najważniejszych wydarzeń będzie wdrożenie bilansu zdrowia dorosłych, zapowiedzianego przez Ministerstwo Zdrowia na maj 2025 roku. Nowe rozwiązanie ma umożliwić zespołom POZ kompleksową ocenę stanu zdrowia pacjentów oraz skuteczniejsze planowanie profilaktyki. Kolejnym potencjalnym krokiem może być przeniesienie badań laboratoryjnych z opieki koordynowanej do tzw. małego budżetu powierzonego. W systemie wciąż czekamy na spójne rozwiązania w zakresie opieki nad pacjentami z otyłością, w geriatrii czy psychiatrii. Dodatkowo, uproszczenie systemu wystawiania recept oraz redukcja biurokracji to kolejne priorytety. Prezydent RP podpisał zmiany prawne dające szerokie uprawnienia do preskrypcji na bezpłatne leki lekarzom z nowych obszarów systemu opieki zdrowotnej, także z sektora prywatnego - czas pokaże czy to odciąży lekarzy POZ.
Największym wyzwaniem będzie dalszy rozwój opieki koordynowanej oraz wdrażanie nowych standardów jakości. Kluczowe będzie zapewnienie stabilnego finansowania, co jest niezbędne dla rozwoju systemu i utrzymania wysokiej jakości usług. Wzrost obowiązków zespołów POZ wymaga perspektywicznego podejścia i gwarancji stabilności finansowej. Istotne będzie także efektywne wykorzystanie środków z programu FEnIKS, przeznaczonych na doposażenie placówek oraz uruchomienie środków na szkolenie personelu. Inwestycje te pozwolą na dalszy rozwój kompetencji zespołów medycznych, co przełoży się na lepszą jakość opieki nad pacjentami.
– Jakich zmian oczekują lekarze rodzinni w zakresie warunków pracy i zatrudnienia?
Lekarze oczekują przede wszystkim wynagrodzenia adekwatnego do rosnącej odpowiedzialności oraz zwiększenia standardów bezpieczeństwa pracy, zwłaszcza w sezonach wzmożonej zachorowalności. Kolejnym istotnym aspektem jest standaryzacja procesu triage’owania pacjentów oraz zapewnienie lekarzom odpowiedniego czasu na konsultację, szczególnie w przypadkach skomplikowanych problemów zdrowotnych. Niezmiennie naszym postulatem pozostaje redukcja biurokracji, zwłaszcza w zakresie refundacji leków. Automatyzacja tego procesu mogłaby znacząco odciążyć lekarzy i umożliwić im skoncentrowanie się na pacjentach.
– Jakie są nadzieje i obawy związane z przyszłością POZ?
Lekarze z nadzieją patrzą na rosnącą rolę POZ w systemie ochrony zdrowia, która daje szansę na skuteczniejsze leczenie pacjentów i lepsze warunki pracy dla zespołów medycznych. Jednakże istnieją też obawy – największą z nich jest rosnące obciążenie zawodowe lekarzy oraz brak uproszczeń w systemie, który powinien być bardziej przyjazny dla personelu medycznego. Przyszłość POZ będzie zależeć od efektywnego rozbudowania zespołów POZ oraz ich wsparcia w realizacji profilaktyki i leczenia chorób przewlekłych. Nawet w polskich rozwiązaniach gabinetowych widzimy jaskółki zmian w postaci oprogramowania wspierającego podejmowanie decyzji klinicznych. W nadchodzących dekadach wyzwaniem będzie także zapewnienie odpowiedniej opieki starzejącemu się społeczeństwu – to zadanie, na które system musi się już dziś przygotować.
