Rozmowa kontrolowana – czyli o nagrywaniu wizyt słów kilka

W obecnych czasach rzadkością są pacjenci, którzy w trakcie wizyty nie dysponują telefonem komórkowym oferującym możliwość rejestrowania dźwięku czy nagrywania wideo. “Skoro jest możliwość, to czemu z niej nie skorzystać?” – wydaje się, że z takiego założenia wychodzi coraz więcej pacjentów. Pojawia się jednak pytanie, czy takie działania są zgodne z prawem i czy można odmówić pacjentowi nagrywania wizyty?

Pacjent ma prawo do informacji

Nagrywanie przez pacjenta własnej rozmowy z lekarzem, nawet bez informowania o tym lekarza, z prawnego punktu widzenia nie różni się od notowania zaleceń lekarskich na kartce, gdyż w przepisach prawa stanowi to realizowanie prawa do uzyskiwania informacji o swoim stanie zdrowia czy możliwych metodach diagnostycznych i leczniczych. [1, 2]

Inna sytuacja jednak ma miejsce, gdy nagranie z wizyty lekarskiej zostaje upublicznione np. w social mediach bez zgody lekarza – wówczas działanie pacjenta narusza przepisy, które wyraźnie nakładają na autora nagrania obowiązek uzyskania wyraźnej zgody osoby, której wizerunek jest rozpowszechniany w momencie upublicznienia nagrania. [3]

Odwrócenie ról 

Najnowsze przepisy ściśle określają zakres możliwości rejestrowania wideo w gabinecie lekarskim – zgodnie z ustawą o działalności leczniczej monitoring wizyjny pomieszczeń, w których są udzielane świadczenia zdrowotne jest możliwy tylko w określonych przypadkach, nakładając jednocześnie na podmioty rygorystyczne przepisy dotyczące m.in. sposobu przechowywania nagrań. Nowelizacja Ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, która weszła w życie 6 września 2023 roku poszerzyła jednak listę miejsc, które placówki medyczne mogą objąć monitoringiem wizyjnym [4]. Sytuacja taka, nawet bez uzyskiwania zgody pacjenta, jest dopuszczalna między innymi w przypadku niektórych oddziałów szpitalnych czy hospicjów, gdzie monitoring jest elementem zapewniającym pacjentom bezpieczeństwo. 

Poza monitoringiem wizyjnym, dopuszczalne jest zarejestrowanie zapisu dźwiękowego z prowadzonej przez siebie wizyty lekarskiej. Należy jednak pamiętać, że rejestracja głosu pacjenta zaliczane jest do danych osobowych, gdyż pozwala na zidentyfikowanie nagrywanej osoby a ewentualne rozpowszechnianie bez zgody nagrywanego oznacza naruszenie nie tylko RODO, ale także tajemnicy lekarskiej. [5, 6, 7]

Czy sąd skorzysta z nagrań?

Zdania sądów są podzielone – mimo tego, że pacjent nie łamie prawa nagrywając przebieg wizyty, sądy nierzadko mają wątpliwości co do zasadności dopuszczenia takiego dowodu. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, w której lekarz nie wiedział, że jest nagrywany, gdyż nosi to znamiona dowodu z nagrań uzyskanych w sposób przestępczy z naruszeniem art. 267 k.k. [8]. Niestety, coraz częściej możemy spotkać się z poglądem sądów o możliwości skorzystania z dowodu nagrań, nawet jeśli te zostały wykonane bez wiedzy i zgody jednego z rozmówców [9].

Lekarski „Big Brother” 

Wydaje się, że w dobie rozwijających się technologii trudno będzie nam uniknąć kontaktu z wszechobecnymi nagraniami – zarówno ze strony pacjenta jak i placówek. Kluczowym aspektem jest jednak budowanie zaufania na linii pacjent-lekarz, co pozwala na traktowanie tego typu dokumentów jako ułatwienia procesu leczniczego – tak, by w skierowanym w nas obiektywie żadna ze stron nie widziała potencjalnego zagrożenia.