Międzynarodowy Dzień Zapobiegania Narkomanii

26 czerwca uznawany jest za Międzynarodowy Dzień Zapobiegania Narkomanii, który ustanowiony został przez Zgromadzenie Ogólne ONZ podczas Międzynarodowej Konferencji na temat Nadużywania Środków Odurzających i Leków oraz ich Nielegalnego Handlu 7 grudnia 1987 roku. Celem tego święta, jest zwrócenie uwagi na problem nadużywania narkotyków i leków psychotropowych oraz propagowanie życia wolnego od uzależnień. W związku z dynamiką handlu i rozwojem podziemia narkotykowego skala tego problemu z roku na rok narasta. Według jednego z ostatnich raportów Narodów Zjednoczonych międzynarodowy biznes narkotykowy osiągnął obroty rzędu 400 miliardów dolarów rocznie, co stanowi wartość około 8% całości światowych obrotów handlowych.

Statystyki podają, że co roku w Polsce z powodu nadużywania środków psychoaktywnych umiera blisko 200 osób. Najczęściej problem ten dotyka mężczyzn,  między 20-39 rokiem życia. Badania przeprowadzone w 2015 roku przez KBdsPN i Fundację CBOS dowodzą, że najczęściej używanym narkotykiem w Polsce była marihuana, na drugim miejscu amfetamina i kolejno kokaina. 

Zażywanie substancji psychoaktywnych wywołuje silne efekty toksyczne, m.in. upośledza funkcję układu sercowo-naczyniowego, wywołuje zaburzenia rytmu serca (do zatrzymania krążenia włącznie), podwyższa lub obniża ciśnienie tętnicze krwi, wpływa negatywnie na funkcję układu moczowo-płciowego i pracę nerek, działa depresyjnie na ośrodek oddechowy, wywołuje napady lęku, paniki, halucynacji czy psychozy. Ponadto, narkotyki wpływają nie tylko negatywnie na zdrowie pacjenta, ale również oddziałują na funkcjonowanie życia społecznego i środowiskowego, niejednokrotnie prowadząc do utraty pracy i destrukcji relacji rodzinnych. 

Na co zwracać szczególną uwagę w praktyce zawodowej?

Pacjenci często wymuszają przepisywanie leków psychotropowych, symulując różne objawy. Przepisując leki o działaniu uzależniającym pamiętajmy o byciu czujnym i przeprowadzeniu szczegółowego wywiadu. Co więcej, osoby uzależnione często posuwają się do desperackich kroków i coraz częściej słyszy się o podrabianiu recept lekarskich. W tym aspekcie, szczególnie czujni i uważni powinni być farmaceuci. Pamiętajmy, że osoba uzależniona wymaga specjalistycznej pomocy i nie należy lekceważyć żadnych, niepokojących symptomów. 

Gdzie szukać pomocy?

Leczenie uzależnienia to często długotrwały proces, który wiąże się przede wszystkim z  ciężką pracą, samodyscypliną i walką o siebie. Zostaje zakończony w momencie uzyskania najwyższego, możliwego do osiągnięcia, poziomu zdrowia i poprawy samopoczucia. 

Choć problem ten jest wyraźnie widoczny obecnie to walkę z narkomanią podejmowano dużo wcześniej. Pod koniec lat 70 Marek Kotański, założyciel ruchu społecznego MONAR,  zapoczątkował w Polsce leczenie narkoma­nii metodą społeczności terapeutycznej, która opierała się na pełnej abstynencji pacjentów i ich pracy nad sobą w specjalnie przygotowanych ośrodkach. Ponadto przez wiele lat organizował kampanie społeczne i koncerty, które szerzyły i promowały życie wolne od uzależnień.

W 1993 roku Minister Zdrowia powołał Biuro ds. Narkomanii, którego głównym zadaniem było podejmowanie działań na rzecz zwalczania narkomanii w Polsce. Z ramienia Biura, upowszechniane zostały ogólnopolskie programy wczesnej interwencji, programy profilaktyczne i terapeutyczne, takie jak „Fred goes net” i „Candis”. Corocznie, prowadzone są również ogólnopolskie kampanie, których celem jest zwiększenie społecznej świadomości na temat niekorzystnych konsekwencji zażywania substancji psychoaktywnych. 

Ponadto, istnieją programy, które skupiają się na redukcji szkód i są realizowane m.in. w związku z rozprzestrzenianiem się zakażeń HIV. Główne działania stosowane w ramach polityki redukcji to: programy wymiany igieł i strzykawek lub zapewnienie stałego dostępu do środków dezynfekujących, programy leczenia substytucyjnego, programy rozdawnictwa prezerwatyw, programy edukacyjno - informacyjne, programy profilaktyki zdrowotnej (szczepienia profilaktyczne, badania krwi w kierunku zakażeń HIV, HBV, HCV), programy pomocy kryzysowej. 

Fundacje działające na rzecz walki z narkomanią:

• https://www.fundacja-maraton.pl/
• https://www.anonimowinarkomani.org/fundacja/
• http://fundacjasalida.pl/
• http://fundacja-arka.org.pl/

Pamiętajmy, że problem uzależnień może dotyczyć wszystkich, niezależnie od wieku i statusu społecznego. Zbliżający się okres wakacyjny sprzyja okazjom do nadużywania środków psychoaktywnych - 26 czerwca połóżmy więc szczególny nacisk na profilaktykę uzależnień i propagujmy pro-zdrowotne hasła wśród pacjentów, znajomych i rodziny.