Long COVID/post COVID – objawy, diagnostyka i leczenie

Long COVID / post COVID syndrome to terminy, które pojawiły się niedawno w wielu publikacjach, a o których będzie coraz głośniej. Na czym polegają i jak postępować z pacjentem prezentującym objawy zespołów? 

Kiedy rozpoczynała się pandemia COVID-19, wstępne publikowane opisy symptomatologii koncentrowały się jedynie na objawach klinicznych pacjentów z ciężkim przebiegiem infekcji, hospitalizowanych na oddziałach zakaźnych. W kolejnych miesiącach zaczęły się pojawiać informacje dotyczące łagodnego przebiegu choroby (Gandhi, 04.2020), a także dość częstego przebiegu bezobjawowego (Kimball, 04.2020, Wei, 04.2020). Stosunkowo niedawno pojawiły się dane mówiące o tym, że niektórzy pacjenci doświadczają objawów związanych z COVID-19 również po ostrej fazie zakażenia. Terminologia tego zjawiska nie jest jeszcze w Polsce ujednolicona, ale w wielu publikacjach naukowych możemy się spotkać z określeniami  “long COVID/ post-COVID syndrome”. Jako przyczynę tego typu zespołu objawów wymienia się przede wszystkim uszkodzenie komórek, silną wrodzoną odpowiedź immunologiczną z produkcją cytokin prozapalnych oraz stan prozakrzepowy wyzwalany przez zakażenie SARS-CoV-2. Chociaż definicja post-COVID syndrome ciągle ewoluuje, sugeruje się, aby uwzględniać w jej zakresie  utrzymywanie się objawów lub rozwój następstw infekcji przez 3-4 tygodnie od początku ostrych objawów COVID-19, ponieważ zdolny do replikacji wirus nie został wyizolowany po czasie dłuższym niż 3 tygodnie (Ryc.1)