Miejscowe preparaty złożone - ułatwione leczenie chorób skóry

Infekcje skóry o etiologii bakteryjnej, grzybiczej i mieszanej to problem często spotykany w praktyce klinicznej. Mogą mieć charakter pierwotny, gdy występują na skórze wcześniej zdrowej lub wtórny, jeżeli dochodzi do nadkażenia zmienionej chorobowo skóry. Do rozwinięcia infekcji skóry predysponują zaburzenia jej funkcji ochronnej, co ułatwia patogenom przenikanie przez barierę naskórkową.

Do czynników ryzyka należy m.in. nieprawidłowa pielęgnacja skóry poprzez nadużywanie detergentów zaburzających naturalną barierę ochronną naskórka oraz korzystanie z publicznych basenów, spa i saun, co zwiększa ekspozycję na bakterie i grzyby [1,2]. Należy też pamiętać, że zakażenia skóry mogą być pierwszym objawem cukrzycy, nowotworów, zakażenia HIV, zapalenia wątroby i innych poważnych chorób ogólnoustrojowych, w których dochodzi do uogólnionego osłabienia odpowiedzi immunologicznej organizmu [1]. Z kolei u pacjentów chorujących na przewlekłe dermatozy zapalne dochodzi do zakażenia wtórnego skóry spowodowanego zaburzeniem naturalnej bariery ochronnej skóry w przebiegu choroby.

Uszkodzona skóra jako wrota zakażenia

Choroby skóry są efektem zaburzenia prawidłowej budowy i funkcji naskórka, jak również zmian w fizjologicznej florze bakteryjnej skóry. Co więcej, dermatozy często przebiegają ze świądem, co prowadzi do drapania się pacjenta, a w ten sposób do uszkodzenia mechanicznego naskórka i sprzyja dalszemu nadkażaniu skóry. Dlatego ważne jest, aby pamiętać o roli infekcji skóry w patogenezie najczęściej występujących dermatoz.

Atopowe zapalenie skóry

Atopowe zapalenie skóry (AZS) jest jedną z najczęściej występujących dermatoz. Szacuje się, że w niektórych krajach europejskich dotyczy nawet 20% populacji dzieci [3], a zachorowalność wciąż rośnie. AZS charakteryzuje się przewlekłym, nawrotowym przebiegiem z okresami zaostrzeń i remisji. W okresie zaostrzeń dominującymi objawami są silny świąd, suchość skóry oraz rumieniowe zmiany zapalne o charakterze wyprysku. Pacjenci z AZS mają skłonność do nawrotowych zakażeń bakteryjnych, grzybiczych i mieszanych, które są czynnikiem zaostrzającym przebieg choroby [1,4,5].

Łuszczyca

Łuszczyca jest chorobą grudkowo-złuszczającą, w której wykwitem podstawowym są grudki zlewające się w blaszki łuszczycowe. Etiopatogeneza choroby nie jest w pełni poznana, a na jej rozwój mają wpływ zarówno czynniki genetyczne oraz środowiskowe. W zaostrzeniach choroby znaczną rolę odgrywają czynniki infekcyjne oraz zaburzenia flory bakteryjnej skórnej [5].

Wyprysk kontaktowy

Jest chorobą powstającą na skutek kontaktu skóry z czynnikami obecnymi w środowisku, które powodują reakcję zapalną na drodze mechanizmów alergicznych lub niealergicznych, np. poprzez działanie drażniące lub toksyczne [5]. Stan zapalny z kolei powoduje zniszczenie fizjologicznej bariery naskórkowej. W obrazie klinicznym dominują grudki wysiękowe i pęcherzyki, które łatwo ulegają nadkażeniu drobnoustrojami.

Łojotokowe zapalenie skóry

Choroba często dotyczy niemowląt, u których zajmuje owłosioną skórę głowy, czasem również twarz oraz tułów i kończyny. U dorosłych wykwity o charakterze rumieniowo-złuszczającym lokalizują się w obrębie tzw. rynny łojowej, czyli: głowy i twarzy, szyi, górnej części pleców i dekoltu. W patogenezie, poza zaburzeniami hormonalnymi i dysfunkcją gruczołów łojowych, ważną rolę przypisuje się nadmiernej proliferacji grzybów gatunku Malassezia sp. W przebiegu choroby często dochodzi do nadkażeń bakteryjnych, zwłaszcza jeżeli wykwity występują w skórze owłosionej głowy lub uchu zewnętrznym [5].

Złożony patomechanizm, złożone leczenie

Z powyższych przykładów wynika, że przewlekłe dermatozy zapalne predysponują pacjentów do wtórnych zakażeń o etiologii bakteryjnej, grzybiczej i mieszanej. Z kolei infekcje skóry mogą prowokować zaostrzenia choroby podstawowej i przyczyniać się od nasilenia stanu zapalnego. Ten złożony patomechanizm często działa jak błędne koło, w którym podstawowa choroba zapalna i zakażenia skóry potęgują swoje wzajemne szkodliwe efekty. Ważne jest więc, by w strategii terapeutycznej używać preparatów wpływający na oba te czynniki. Poza leczeniem zakażenia bakteryjnego i grzybiczego należy równolegle leczyć zaburzenia, które sprzyjają rozwojowi infekcji i łagodzić przewlekłe zapalenie, na podłożu którego rozwinęło się nadkażenie.

Miejscowe preparaty złożone

U pacjentów z przewlekłymi dermatozami i nadkażeniem skóry warto jest zlecić leczenie miejscowymi preparatami złożonymi z uwagi na ich wielokierunkowe działanie. Łączą one w jednym preparacie substancje przeciwzapalne z lekami przeciwdrobnoustrojowymi. Preparatem o udowodnionej skuteczności jest połączenie hydrokortyzonu, natamycyny i neomycyny [1,2]. Hydrokortyzon działa przeciwzapalnie oraz łagodzi świąd, neomycyna jest preparatem przeciwbakteryjnym, a natamycyna grzybobójczym. Preparatem dostępnym w Polsce, który spełnia współczesne zalecenia Grupy Ekspertów Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego dotyczące stosowania miejscowego kortykosteroidów w leczeniu chorób skóry powikłanych zakażeniami bakteryjnymi, grzybiczymi i mieszanymi, jest Pimafucort. Pimafucort jest dostępny w postaci kremu i maści. Krem zalecany jest w leczeniu zmian ostrych, podostrych, zlokalizowanych w obrębie skóry owłosionej i fałdach skórnych. Pimafucort maść zalecana jest w leczeniu zamian z towarzyszącym wysuszeniem, łuszczeniem lub pękaniem skóry. Podłoże maściowe zmniejsza parowanie wody z powierzchni skóry i przyczynia się do lepszego nawilżenia naskórka [1,2,6,7].

Łatwe leczenie trudnych chorób skóry

Leczenie miejscowymi preparatami złożonymi jest bezpieczne i dobrze tolerowane, a dla pacjentów proste. Niewielką ilość kremu lub maści należy nanosić na chorobowo zmienioną skórę 2 do 4 razy na dobę, przez okres maksymalnie 14 dni [7]. Preparat można stosować zarówno u pacjentów dorosłych, jak i dzieci, może być zalecany bez ograniczeń wiekowych [7]. Złożone preparaty miejscowe mogą być włączone bez posiewu ze zmian skórnych, a szybkie rozpoczęcie leczenia może znacznie przyspieszyć gojenie zmian skórnych i skrócić proces terapeutyczny [2,6]. Ich zastosowanie jest ułatwieniem leczenia chorób skóry zarówno z punktu widzenia pacjenta, jak i lekarza.