Kiedy pacjent z hiponatremią wymaga hospitalizacji?

Hiponatremia (stężenie sodu w surowicy <135 mmol/L) stanowi istotne zaburzenie elektrolitowe wymagające w określonych przypadkach pilnej interwencji w warunkach szpitalnych. Szczególną uwagę należy zwrócić na sytuacje bezpośrednio zagrażające życiu pacjenta oraz przypadki związane z ryzykiem rozwoju powikłań neurologicznych.

Kryteria pilnej interwencji

Kwalifikacja do leczenia szpitalnego opiera się na ocenie objawów neurologicznych oraz analizie dynamiki rozwoju hiponatremii. Do objawów neurologicznych wymagających natychmiastowej interwencji należą: zaburzenia świadomości (GCS ≤8), drgawki oraz objawy obrzęku mózgu manifestujące się bradykardią, nadciśnieniem tętniczym i zaburzeniami oddychania.

W kontekście dynamiki rozwoju hiponatremii, hospitalizacji wymagają pacjenci ze stężeniem Na⁺ <125 mmol/L z objawami klinicznymi, szczególnie w przypadku spadku stężenia sodu >0,5 mmol/L/h lub >10 mmol/L/24h, zwłaszcza gdy początek zaburzeń jest nagły (<48h).

Protokół postępowania terapeutycznego

Zgodnie z aktualnymi wytycznymi European Society of Endocrinology, w przypadku ostrych stanów należy wdrożyć następujący protokół:

Podanie 3% NaCl w bolusie 150 ml przez dostęp centralny w czasie 20 minut. Procedurę można powtarzać w odstępach 20-minutowych do uzyskania wzrostu Na⁺ o 5 mmol/L lub ustąpienia objawów klinicznych. Kluczowe znaczenie ma monitorowanie stężenia Na⁺ co 20-30 minut w pierwszej godzinie leczenia, przy czym maksymalny wzrost nie powinien przekraczać 6 mmol/L/6h oraz 10 mmol/L/24h.

Populacje szczególnego ryzyka

Szczególnej uwagi wymagają następujące grupy pacjentów:

1. pacjenci z przewlekłym stosowaniem tiazydów i Na⁺ <125 mmol/L;
2. pacjenci w okresie pooperacyjnym z szybko narastającą hiponatremią;
3. pacjenci z zaostrzeniem SIADH i objawami neurologicznymi.

Ze względu na ryzyko wystąpienia zespołu demielinizacji osmotycznej niezbędne jest systematyczne monitorowanie parametrów laboratoryjnych. Optymalne postępowanie terapeutyczne wymaga interdyscyplinarnej współpracy specjalistów z zakresu medycyny ratunkowej, endokrynologii i nefrologii.

Kody ICD-10

Referencje

1. Grant, P., Ayuk, J., Bouloux, P. M., Cohen, M., Cranston, I., Murray, R. D., Rees, A., Thatcher, N., & Grossman, A. (2015). The diagnosis and management of inpatient hyponatraemia and SIADH. European journal of clinical investigation, 45(8), 888–894. https://doi.org/10.1111/eci.12465
2. Spasovski, G., Vanholder, R., Allolio, B., Annane, D., Ball, S., Bichet, D., Decaux, G., Fenske, W., Hoorn, E. J., Ichai, C., Joannidis, M., Soupart, A., Zietse, R., Haller, M., Van Der Veer, S., Van Biesen, W., & Nagler, E. (2014). Clinical practice guideline on diagnosis and treatment of hyponatraemia. European Journal of Endocrinology, 170(3), G1–G47. https://doi.org/10.1530/eje-13-1020
3. Braun, M. M., Barstow, C. H., & Pyzocha, N. J. (2015). Diagnosis and management of sodium disorders: hyponatremia and hypernatremia. American family physician, 91(5), 299–307.
4. Ball, S., Barth, J., & Levy, M. (2016). SOCIETY FOR ENDOCRINOLOGY ENDOCRINE EMERGENCY GUIDANCE: Emergency management of severe symptomatic hyponatraemia in adult patients. Endocrine Connections, 5(5), G4–G6. https://doi.org/10.1530/ec-16-0058