Ochrona zdrowia w Europie – raport OECD i KE

Jakie wydatki na ochronę zdrowia przeznaczają kraje Unii Europejskiej, z jakimi problemami się mierzą po pandemii COVID-19? Na te i inne pytania znajdziemy odpowiedzi w najnowszym raporcie "Health at a Glance.Europe 2024" OECD i Komisji Europejskiej. 

Eksperci przeanalizowali sytuację zdrowotną Europejczyków oraz wyzwania, które stoją przed systemami ochrony zdrowia po pandemii COVID-19. Raport zawiera dwa rozdziały tematyczne. Pierwszy przedstawia kompleksową analizę niedoborów kadry medycznej w Europie oraz proponowane strategie polityczne mające na celu przyciągnięcie, kształcenie i utrzymanie pracowników. Drugi rozdział omawia trendy dotyczące zdrowia starzejącej się populacji Europy. Pozostałe rozdziały raportu to porównawczy przegląd najnowszych danych dotyczących stanu zdrowia, czynników ryzyka oraz efektywności systemów zdrowotnych w kilkudziesięciu krajach. 

Niedobory kadrowe w wielu krajach 

Dane pokazują, że nasz kraj znajduje się w grupie krajów o najniższych wydatkach na zdrowie w Unii Europejskiej. Polska przeznacza jedynie 6,4% PKB na ochronę zdrowia, co jest jednym z najniższych wskaźników. Średnia dla krajów unijnych w 2022 roku wynosiła 10,4%. Gorsze wyniki odnotowano jedynie w Luksemburgu (5,6%), Rumunii (5,7%) i Irlandii (6,1%). Liderem są Niemcy, z łącznym wydatkami na poziomie 12,6% PKB. W raporcie wskazano, że Europa zmaga się z niedoborem kadr medycznych i – zdaniem ekspertów – potrzebne są pilne działania, by temu zaradzić. W latach 2022-2023 aż 20 krajów UE zgłosiło niedobory lekarzy, a 15 – pielęgniarek. OECD i KE szacują, że deficyt kadr medycznych (lekarzy, pielęgniarek i położnych) wynosi obecnie ok. 1,2 mln osób i będzie się pogłębiać. Głównymi przyczynami niedoboru są wyzwania demograficzne związane zarówno ze starzeniem się społeczeństwa, jak i starzeniem się personelu medycznego. W Polsce w 2022 r. na 1000 osób przypadało 5,7 pielęgniarki/pielęgniarza i 3,5 lekarki/lekarza, podczas gdy średnia w UE wynosi odpowiednio 8,4 i 4,2. W odpowiedzi na te problemy zwiększono liczbę miejsc na studiach medycznych – w latach 2012–2022 liczba rekrutowanych studentów wzrosła z 5202 do 9707. Aby poradzić sobie z niedoborami kadry, kraje europejskie coraz częściej sięgają po specjalistów wykształconych za granicą.

Rośnie liczba lekarzy z zagranicznym wykształceniem, których udział w Polsce zwiększył się z 0,4% do 3,8% 

– czytamy w raporcie. 

Starzejące się społeczeństwa i zdrowie psychiczne 

Podobnie jak wiele krajów UE, Polska zmaga się z wyzwaniami związanymi ze starzeniem się społeczeństwa.

Przewiduje się, że odsetek osób w wieku powyżej 65 lat w UE wzrośnie z 21% w 2023 r. do 29% do 2050 r., co zwiększa zapotrzebowanie na usługi zdrowotne i wymaga strategii wspierających zdrowe starzenie się oraz opiekę długoterminową 

– czytamy w publikacji. 

Oczekiwana długość życia w Polsce wzrosła z 77,1 lat w 2013 roku do 78,6 lat w 2023 roku, ale nadal pozostaje niższa niż unijna średnia wynosząca 81,5 lat. Kobiety w Polsce żyją przeciętnie 82,4 lat, a mężczyźni 74,8 lat. Jednakże kobiety spędzają więcej czasu w złym stanie zdrowia – 17 lat, w porównaniu do 12,6 lat w przypadku mężczyzn. Raport zwraca też uwagę na problemy zdrowia psychicznego, szczególnie wśród młodzieży. Polscy 15-latkowie osiągnęli najniższy wynik w UE w indeksie dobrostanu psychicznego – 46,7 (przy średniej unijnej 53,7). Problemy psychiczne dotyczą też osób starszych – 29,1% Polaków powyżej 50. r.ż zgłasza objawy depresji, co niemal dwukrotnie przewyższa średnią unijną (16,75%).

Pełny raport jest dostępny tutaj.