“Budowa Twojego ciała” – debiut literacki lek. Róży Hajkuś

Ostatnie lata obfitują w premiery nietuzinkowych książek dla dzieci. Od kilku lat rynek wydawniczy dla najmłodszych to wiele więcej niż tylko kolorowe obrazki i duża czcionka. Książki dla dzieci są obecnie jedną z metod budzenia w najmłodszych ciekawości i chęci poznawania świata, a także nauką wrażliwości i sposobem na budowanie w nich poczucia własnej wartości. Ostatnie lata są też nową formą, którą osoby pracujące w ochronie zdrowia mogą wykorzystywać, aby oswajać dzieci z ich własnym ciałem i kontaktem z medykami. W zeszłym roku premierę miała książka Mateusza Sieradzana “Czy to boli?”. Teraz z kolei najmłodsi odbiorcy mogą dowiedzieć się więcej o własnym ciele dzięki książce lekarki Róży Hajkuś, pt. “Budowa Twojego ciała. Co jest czym i jak działa?”. Czego o swoim organizmie dowiedzą się dzięki niej najmłodsi i czy to faktycznie książka jedynie dla dzieci?

Co jest czym i jak działa?

Debiut literacki Róży Hajkuś to 100 stron kreatywnego spojrzenia na ciało człowieka. W 7 rozdziałach autorka zawarła opisy najważniejszych narządów w ludzkim organizmie. Opisała w sposób przystępny i obrazowy funkcjonowanie narządów, wytłumaczyła, jak działa serce czy jelita. Na kolejnych stronach nie zabrało też fizjologii. Czy ważniejsze jest serce, czy mózg? Kim są nerki bohaterki? Dlaczego najpierw dobrze jest zjeść, a dopiero później bawić się w “podłoga to lawa”? Tego wszystkiego dzieci dowiedzą się z książki podkarpackiej lekarki. 

Nie podręcznik, a przygoda! 

Na myśl o książce o tajnikach ludzkiego ciała dla dzieci, wielu osobom w głowach pojawić się mogą liczne encyklopedie i nagrody ze szkół podstawowych, które dostawało się na koniec roku. Książka Róży Hajkuś to zupełne przeciwieństwo nudnych (i nierzadko zbyt skomplikowanych) pozycji szkolnych. Autorka w swojej książce opowiada historie na miarę “Było sobie życie”. W tej książce narządy mówią same za siebie. Są głównymi bohaterami i narratorami historii, którą lekarka rozwija, dodając ważne dla kontekstu informacje anatomiczne i fizjologiczne. 

Pediatrka w sposób prosty, ale interesujący prowadzi czytelników przez meandry funkcjonowania ludzkiego organizmu, głos jednak oddając samym zainteresowanym – narządom, dzięki którym działają całe układy w ludzkim ciele.  

Anatomia i fizjologia, ale czy tylko?

Biorąc tą książkę do ręki, można odnieść błędne wrażenie, że skupi się ona tylko na opisie anatomii i fizjologii człowieka. Jest ona jednak czymś zdecydowanie więcej. Poza opisem prawidłowego funkcjonowania struktur ludzkiego ciała, najmłodsi odbiorcy dowiedzą się z niej: 

• czym jest wada serca; 
• dlaczego nie da się żyć bez insuliny; 
• dlaczego u dzieci często występują zaparcia; 
• czym są choroby autoimmunologiczne;
• i wiele więcej!

Książka Róży Hajkuś to nie tylko historia narządów ciała człowieka, w której mówią one o tym, jak działają, jak i o tym, co dzieje się, kiedy coś się zepsuło. “Budowa Twojego ciała” to książka, która uczy najmłodszych o chorobach, które mogą zobaczyć u ludzi dookoła siebie. Dzięki niej dzieci mogą zrozumieć, dlaczego niektórzy z ich rówieśników i rówieśniczek muszą mieć pompę insulinową oraz mogą zrozumieć, czym jest przeszczepienie nerki. Książka pokazuje, że chorowanie to nie jest coś, czego trzeba się wstydzić i przede wszystkim uczy niestygmatyzowania innych ze względu na ich choroby. Róża Hajkuś w książce dla dzieci podejmuje wiele tematów, które pozwalają najmłodszym zrozumieć różnorodność świata i oswoić się z nią. W książce autorka pisze: “Jesteśmy różni jak klocki lego” i uczy, że każdy z nas jest inny, co wcale nie oznacza, że ktoś jest gorszy. Lekarka w swojej książce oswaja dzieci również z psychiatrią, tłumacząc, że czasami “ludzie nie radzą sobie z tym, co myślą i czują”. Powtarza, że “odpoczynek to nie lenistwo” i wiele więcej!

Nie oceniaj książki po okładce, ale czy na pewno?

Zwykle lepiej nie oceniać książki po okładce, bo to, jak wygląda na zewnątrz, może niewiele mówić o tym, co zawiera w sobie. W tym przypadku jest jednak inaczej – książkę wydawnictw CzytaLisek i Sensus nie tyle można, a trzeba ocenić po okładce, bo oprawa graficzna pozycji jest integralną częścią jej sukcesu. Od pierwszej strony odbiorcy mogą podziwiać ilustracje Piotra Gierlińskiego, który z należytą starannością, ale w dziecięcej prostocie oddał skomplikowanie ludzkiego ciała. Jako medycy wiemy, jak wyglądają narządy w ciele człowieka, ale czy wiedzielibyśmy, jak przedstawić je dzieciom? W tej książce się to udało! Anatomicznie poprawne narządy, które na kolejnych stronach są superbohaterami opowieści, czytając książki, słuchając własnych wykładów. To dzięki ilustracjom dzieci mogą wejść do wnętrza człowieka i dzięki nim do książki chce się wracać wielokrotnie. To one wzbogacają warstwę pisaną i pokuszę się o odważne stwierdzenie, że bez nich książka nie byłaby tak interesująca, bo są po prostu jej integralną częścią. 

Podsumowanie

Recenzja książki dla dzieci jest nie lada wyzwaniem. Trudno ocenić pozycję obiektywnie, w końcu moja perspektywa znacząco różni się od perspektywy dziecka w wieku 6-9 lat, czyli grupy docelowej. Celem tej recenzji było jednak pokazanie, że medycy mają wiele supermocy – i tak jak Róża Hajkuś mogą pisać i tworzyć. Ponadto, chociaż jest to książka z regału “dla dzieci”, może stać się dla wielu osób ciekawą pomocą w codziennej pracy (np. dla nauczycieli, gdy tłumaczą, dlaczego któreś z dzieci ma problemy zdrowotne; dla lekarzy na oddziałach, aby tłumaczyć najmłodszym pacjentom, co dzieje się w ich ciele). Co więcej, jest to książka, która uczy więcej niż można się po niej spodziewać. Dzieci odkrywają, że wielu rzeczy w życiu dowiadują się od starszych od siebie i życia uczą się poprzez przykład innych ludzi. Myślę, że niejeden rodzic, czytając ten fragment książki “Budowa Twojego ciała”, zadaje sobie pytania: jakim ja jestem przykładem?