Czy do cięcia cesarskiego można się przygotować?

Dzień dobry państwu.Jest nam niezwykle miło przywitaćPaństwa na webinarze na temat, czydo cięcia cesarskiego można sięprzygotować.Ja nazywam się Michał Strus,jestem lekarzem specjalistą położnictwa i ginekologii,na co dzień pracującym naoddziale patologii ciąży Szpitala Uniwersyteckiego.I w tej rozmowie będziemi towarzyszyła pani doktor Jedlecka, którana co dzień zajmuje sięterapią i leczeniem blizn, zajmuje sięmedycyną estetyczną.Wspólnie jesteśmy twórcami Bliznobooka, czylitakiego kompendium wiedzy dla pacjentek, któreplanują cięcie cesarskie lub sąpo cięciu cesarskim.A dzisiaj jakby wspólnie zPaństwem będziemy troszkę rozmawiać na temattego, czy, czy jesteśmy sięw stanie do cięcia cesarskiego przygotować.

To jest troszkę wieloaspektowe podejście,bo to jest podejście, czy lekarzjest się w stanie przygotowaćdo cięcia cesarskiego, czy lekarz jestw stanie przygotować do cięciacesarskiego swoją pacjentkę i czy samapacjentka jest się w stanieprzygotować do cięcia cesarskiego.Rozmawialiśmy chwilę z Olą przedwebinarem i oboje mamy takie wspólnezdanie, że raczej nie.Że się nie daAle będziemy wspólnie się starali możetą tezę gdzieś tam- ObalićDokładnie tak.Wiem, że państwo, którzy nasoglądają, w pewien sposób są zainteresowanimedycyną.To są studenci, lekarze, więcjakby też postaramy się Państwu trochępokazać naszą perspektywę, czyli osoby,która na co dzień pracuje nabloku porodowym.Jestem właśnie po dyżurze.Wczoraj w trakcie dyżuru wykonaliśmydwa cięcia cesarskie, więc, więc jakbyto troszkę niewiele jak nataki dyżur w szpitalu o najwyższymstopniu referencyjności, ale będziemy otym, będziemy o tym wspólnie rozmawiać.Myślę, że możemy zacząć prezentacjęsobie wspólnie.Taki mamy plan.Tak, taki mamy plan.

Jakby porozmawiamy troszkę o cięciucesarskim jako wyzwaniu współczesnego położnictwa.Powiemy troszkę o gojeniu sięrany, bo to jest temat powiemWam szczerze, jakby zaniedbany przeznas, lekarzy ginekologów.Gdzieś tam, jak już wykonamycięcie cesarskie, cieszymy się sukcesem, żeudało nam się zrobić zabieg.Cieszymy się tym, że nicsię nie wydarzyło w pierwszych dobachpo zabiegu i pacjentka zezdrowym dzieckiem wychodzi do domu, topotem troszkę po macoszemu traktujemybliznę po cięciu cesarskim i tepytania pacjentek, które nam siętrafiają, raczej je zbywamy, bo główniepo prostu nie znamy nanie odpowiedzi.Ja sam, jakby pomimo jakiegośtam swojego większego lub mniejszego doświadczenia,no nie znałem odpowiedzi nawiele pytań.Dopiero jakby przygotowanie z OląBliznobooka tak jest, jakby wiedza, którąpogłębialiśmy na temat blizny pocięciu cesarskim, no pozwoliła mi teżjakby coraz bardziej chętnie odpowiadaćna te pytania, na te pytaniapacjentek.Natomiast zaczniemy od samego zabiegucięcia cesarskiego.I tutaj musimy sobie zdawaćsprawę z tego, że odsetek nie,nie, odsetek cięć cesarskich-- tunarazie -- odsetek cięć cesarskich wPolsce no sięga czterdziestu pięciuprocent.Jakby to widzicie Państwo, jakbyna tych aktualnych, aktualnych statystykach.Jest to bardzo duży odsetek,jeden z największych w Europie.Dlaczego tak się dzieje, żepacjentki czy decydują się, czy mydecydujemy na zakończenie drogi porodudrogą cięcia cesarskiego?No pewnie, na to składasię wiele aspektów.Niewielka świadomość porodu siłami drogaminatury, bardzo niewielka dostępność do znieczuleniaporodu.Dużo jakby mitów, które krążąwokół znieczulenia.Pacjentki po prostu boją sięporodu siłami drogami natury.Jasne, że my też decydujemysię teraz na cięcia cesarskie, ponieważnasza medycyna poszła bardzo doprzodu.Mamy dużo większe możliwości ginekologicznei neonatologiczne, ratujemy coraz mniejsze dziecialbo dzieci z coraz bardziejpatologicznych ciąż.I tutaj jasne, że wybieramytą drogę cięcia cesarskiego.Natomiast no w naszym wspólnymstaraniem powinno być jednak to, żebyśmydążyli do odsetka cięć cesarskich

na poziomie takiej, której jakby zalecaWHO, czyli na poziomie dziesięciu,piętnastu procent.Myślę, że jest to niewykonalne,ale no powinniśmy, nasze wspólne staraniapowinny ku temu dążyć, czylinasze starania lekarzy różnych specjalizacji, boto nie tylko rola ginekologów,ale też rola innych lekarzy, boczęsto do nas trafiają pacjentkiz różnymi wskazaniami do cięcia cesarskiego.Tutaj bardziej rozmowa z pacjentkąo tego, czego ona oczekuje, czegosię boi, poświęcenie jej czasuna pewno pozwoli nam zmniejszyć tenodsetek cięć cesarskich.

Będziemy chcieli zacząć od filmu,pokazać Państwu troszkę zabieg cięcia cesarskiego.To, co powiedzieliśmy na początku,czy lekarz jest się w stanieprzygotować do zabiegu cięcia cesarskiego?Jestem pewny, że nie.Cięcie cesarskie jest to takróżnorodny zabieg i tak wiele rzeczyjest nas w stanie podczaszabiegu cięcia cesarskiego jakby zaskoczyć, żemyślę, że nie jesteśmy sięw stanie do niego przygotować.Jasne, że znamy poszczególne elementy,które Państwo tutaj widzicie, czyli nacięcieskóry, czyli korzystanie bardziej zsiły rozciągania, a nie nacinania.Jakby to pozwala gdzieś tammniej traumatycznie otwierać te poszczególne warstwy.Tak jak państwo widzicie, używamyjakby dużej ilości siły.Pacjentka jest cały czas jakby-Ale z drugiej strony przepraszam, żesię wtrącę dla skóry, tojest już gorzej pod kątem bliznyjednak.Rozciąganie skóry nie jest tutajwskazane.Dobre, prawda?Lepsze by było nacięcie jakbyprawda?Tylko jakby całościowo przez wszystkiewarstwy.Natomiast my jakby korzystamy zsiły.Pacjentka jest najczęściej w znieczuleniupodpańczynówkowym, jest z nami cały czasw kontakcie, jakby rozmawia, jestznieczulona od miejsca, jakby od pasaw dół, więc jakby tegobólu nie czuje.I to, co państwo widziciejakby w kilku krótkich ruchach ijuż jesteśmy na przedniej ścianiemięśnia macicy poprzez drobne nacięcie, jakbystaramy się dostać do dzieckai wydobyć płód na zewnątrz, dzieckona zewnątrz, więc jakby- Oj!Tetechniki zabiegu cięcia cesarskiego, te trudności,które występują podczas zabiegu cięciacesarskiego, są bardzo, bardzo, e zróżnicowane.I tak jak państwo widzicie,tutaj jest wydobycie z położenia miednicowego,czyli to było wskazanie docięcia cesarskiego, czyli położenie płodu.No i staramy się jakbywydobyć najbardziej atraumatycznie dziecko na zewnątrz,jakby przekazać to lekarzom neonatologom,do tego, do tego pierwszego badania.Te cięcia cesarskie są bardzo,bardzo różne, jakby jedna nazwa, abardzo wiele jakby różnych procedurtak naprawdę, bo wiele rzeczy możepaństwa jakby spotkać podczas cięciacesarskiego.Zrosty po poprzednich zabiegach, popoprzednich cięciach cesarskich, trudności przy wydobyciupłodu.Tak jak ja mówię zawszeswoim-- tutaj do góry możesz cofnąć.Tak jak ja mówię zawszeswoim młodszym kolegom, że ja bojęsię cięcia cesarskiego tylko iwyłącznie do momentu wydobycia płodu, boto jest taki element, którygdzieś tam, na którym się skupiamy,czyli na zdrowe i bezpieczeństwomatki, zdrowie i bezpieczeństwo dziecka.Jak już udaje nam siędziecko wydobyć, przekazać, pokazać mamie, przekazaćw ręce neonatologów, to taknaprawdę to tak naprawdę potem tojuż jest taka czysta pracachirurgiczno-ginekologiczna i w zależności od tego,jak ona zostanie wykonana, noto tutaj jakby bezpieczeństwo pacjentki jestdla nas priorytetem.

Widzicie państwo kolejny zabieg cięciacesarskiego.Tutaj no przecinamy te kolejnewarstwy.Jakby widzicie, że pacjentka troszkębardziej obficie krwawi w porównaniu dotamtego poprzedniego zabiegu, ale taksamo korzystamy ze sił rozciągania.Raczej jakby staramy się jaknajbardziej atraumatycznie dla tych tkanek.Jest to dla nas jakbynie tylko prostsze, ale też powodującetroszkę mniejsze, troszkę mniejsze krwawienie.Mobilizujemy te mięśnie, bo musimymieć miejsce do wydobycia płodu taknaprawdę, żeby sobie zaraz napoczątku sami nie wyindukowalibyśmy problemów.Jeżeli tego miejsca mamy zbytmało, no to sami możemy sobiewprowadzić problem jakby z wydobyciem,z wydobyciem dziecka.Więc jakby te zabiegi naprawdęsą bardzo, bardzo różne i nieda się wydaje mi się,że się nie da jakby przygotowaćdo zabiegu cięcia cesarskiego ztakiego punktu widzenia lekarza.

Natomiast jakby no trzeba miećw swoim arsenale pewnie wiele możliwości,wiele technik czytać, uczyć się,edukować, a też jakby korzystać terazz tego, co chyba wydajemi się jest bardzo przy edukacjiważne, czyli z filmów poprostu jakby te oglądanie różnych zabiegówwcześniej, jakby takiej możliwości jakja byłem jakby młodym lekarzem, to,to chyba raczej nie było,albo były bardzo w powijakach.Natomiast teraz jakby naprawdę maciePaństwo tyle możliwości jakby obserwowania tychróżnych zabiegów.Te cięcia cesarskie też sąprzeprowadzane w bardzo różny sposób iw różnych szpitalach zobaczycie różnetechniki cięcia cesarskiego.Tutaj widzicie państwo jakby, żełożysko jest na przedniej ścianie.Musimy sobie troszkę tu przejśćprzez łożysko, naciąć ten mięsień, więcjakby tu takie trudności bardziejjakby ze znalezieniem tej odpowiedniej warstwyw obu tych zabiegach toja byłem operatorem, więc ja gdzieśtutaj musiałem walczyć o.Jasne, że pacjentki zgodziły sięna nagranie tego filmu, na przygotowanietego materiału.Więc tak jak mówię, tezabiegi cięcia cesarskiego są naprawdę bardzoróżne i staramy się przygotowaćjakby trochę na nieznane, ale, aleczy to się na toda przygotować, to trudno na topytanie gdzieś tam nam odpowiedzieć.

Tak jak Ola powiedziała, jakgdyby tu dla skóry, bo będziemyteż troszkę z państwem rozmawiaćna temat blizny, na temat tegosposobu- Później bliznę po cięciucesarskim.Dokładnie tak, bo dla nascięcie, dla nas ginekologów cięcie cesarskiekończy się po wyjściu zsali.Natomiast dla pacjentki to dopierosię wszystko zaczyna.Więc te wszystkie powikłania pocięciach cesarskich, zrosty, dolegliwości, które pacjentkizgłaszają.No nie tylko my, aleteż my, lekarze ginekolodzy, ale teżlekarze innych specjalizacji musimy znaćodpowiedzi na te pytania.Wrócimy sobie teraz do prezentacji.Będziemy sobie troszkę dalej rozmawiaćna temat tego, jakie obecnie sąwskazania do cięcia cesarskiego, botak jak państwo widzicie, ten odsetekcięć cesarskich w naszym krajurósł wraz z czasem i teżwskazania do cięcia cesarskiego sięzmieniały.Spójrzcie, jak wygląda, jakby wskazaniaz lat 2014-2018.Tym najczęstszym wskazaniem do cięciacesarskiego był stan po cięciu cesarskim,czyli jeden zabieg cięcia cesarskiegobył już wskazaniem do kolejnego zabiegucięcia cesarskiego.Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położnikówzauważyło ten problem i w 2019roku wydało rekomendacje, że pacjentkipo cięciu cesarskim, które miały cięciecesarskie w przeszłości, mogą podejmowaćpróbę porodu siłami drogami natury.Jasne, że musimy na takąpacjentkę zwracać szczególną uwagę, bo takapacjentka jest pacjentką wysokiego ryzyka.Natomiast powinniśmy zachęcać nasze pacjentki,szczególnie te, które na przykład wpierwszej ciąży no nie miałymożliwości wyboru, bo miały dziecko wpołożeniu miednicowym, bo wydarzyła sięsytuacja nagła i pilna, a terazsą możliwości na poród siłami,drogami natury.Powinniśmy zachęcać nasze pacjentki dopodejmowania takich prób.Oczywiście nic na siłę, alejeżeli pacjentka chce podjąć taką próbę,to, to na pewno takiemożliwości są.Więc te rekomendacje się zmieniły.Jedno cięcie cesarskie nie jestobecnie w Polsce wskazaniem do cięciacesarskiego, więc jest to najczęstszyzabieg chirurgiczny wykonywany na świecie zabiegcięcia cesarskiego i on takjak mówię, jest bardzo, bardzo różnorodnyi może nas bardzo zaskoczyćo czwartej nad ranem, czy opiętnastej po południu, więc jakbytutaj no trudno się do niegoprzygotować.Natomiast jest to na pewnojakby taki zabieg, który daje namdużo możliwości zastosowania różnych technik,różnych procedur.I tak państwo, którzy jakbysą w trakcie wyboru specjalizacji, wybiorąspecjalizację z położnictwa i ginekologii,to w różnych szpitalach różne osobybędą wykonywały ten zabieg naswój bardzo indywidualny sposób. Powiemy teraz Państwutroszkę o tym, co jestniezwykle ważne, czyli o tych czynnikachryzyka nieprawidłowego gojenia się ranypo cięciu cesarskim.

No dobrze, no tomoże jednym z takich chyba najbardziejgłównych czynników nieprawidłowego gojenia sięrany.Bo to, co tak naprawdęnajbardziej nas przeraża, jeśli chodzi ogojenie się rany po cięciucesarskim, to jest jej zakażenie.Tego boimy się najbardziej zewzględu na to, że jest totak naprawdę najbardziej obciążające dlapacjentki powikłanie.I rzeczywiście, biorąc pod uwagękwestie przygotowania się do cięcia cesarskiego,czy tak naprawdę do ciąży,do porodu, no na pewno kwestianormalizacji masy ciała czy kwestianadciśnienia tętniczego, cukrzycy, jakby stylu życia,używek to są kwestie, któresą tak naprawdę kluczowe i dlaciąży i dla zakończenia tejciąży, a także dla tak naprawdęgojenia się ewentualnych ran, którepo porodzie bez względu na towłaściwie jaką formą tego- Jakądrogą się zakończył to, tak.To jest niezwykle ważne, jakbyto jest jakby rola nas, lekarzyróżnych specjalizacji, żeby rozmawiać zpacjentką na temat tego, że zaotyłością, za zaburzeniami gospodarki węglowodanowej,czy to będzie cukrzyca przedciążowa, czyto będzie cukrzyca już wtrakcie trwania ciąży, za źle kontrolowanymnadciśnieniem.No jest szereg powikłań, któremogą wystąpić nie tylko na przebieguciąży, ale również mogą powodowaćkomplikacje jakby w trakcie porodu czyw trakcie zabiegu cięcia cesarskiego.Więc jakby starajcie się Państwozwrócić uwagę swoim pacjentkom, starajcie sięje dobrze przygotować do ciąży,poświęćcie temu więcej czasu, bo toprzygotowanie do ciąży to nietylko suplementacja kwasem foliowym, o którejczęsto rozmawiamy.Natomiast to jest zdecydowanie aktywnośćfizyczna, zdecydowanie normalizacja masy ciała, zdecydowaniejakby jeżeli leczymy choroby przewlekłe,to, to zapanowanie nad tymi chorobamiprzewlekłymi i tak przygotowana pacjentkana pewno będzie pacjentką o dużomniejszym ryzyku powikłań zabiegu cięciacesarskiego czy powikłań poporodowych.Zdecydowanie tak.I też no tak naprawdęto, co powoduje, że gdzieś tampowstaje nam patologiczna blizna później,czyli blizna hipertroficzna, atroficzna, też zakażenie,to jest tak naprawdę przedłużonystan zapalny i tak naprawdę tewszystkie czynniki, czyli otyłość, cukrzyca,nadciśnienie tętnicze, to są takie czynniki,które będą nam wpływały naprzedłużenie tego stanu zapalnego, jeśli chodzio gojenie się rany pocięciu cesarskim, a także no będązaburzały po prostu to gojenie.Wiadomo jakby otyłość to teżkwestia nadmiernej tkanki tłuszczowej, czyli teżzaburzenia endokrynologiczne.To jest wszystko taka napędzającasię spirala jakby otyłość, cukrzyca, nadciśnienie,używki, styl życia.

Jeśli chodzi o gojenie sięran to bardzo istotne są teżpewne niedobory czy to witamin,czy to mikro makroelementów.Takim myślę kluczowym, jeśli chodzio gojenie się ran jest napewno witamina A, na pewnowitamina D.A trzeba nadmienić, że taknaprawdę ponad dziewięćdziesiąt pięć procent społeczeństwapolskiego ma graniczną, graniczny poziomwitaminy D bądź jej niedobór.Więc jakby tutaj bardzo istotnajest też suplementacja i także cynk,dlatego, że cynk jest bardzoistotny pod kątem gojenia się rany,angiogenezy, jakby ponownego też tworzeniasię nabłonka na ranie.Więc jakby tutaj na pewnobardzo istotna kwestia to też suplementacjai wyrównanie tych niedoborów.To co już Michał wspomniał,kwestia jakby chorób przewlekłych to teżkwestia chorób autoimmunologicznych.

Ja od takiej swojej stronymedycyny estetycznej, medycyny regeneracyjnej, bo teżbardzo dużo pacjentek, pacjentów pytao to, czy choroby autoimmunologiczne sąprzeciwwskazaniem tak naprawdę do pewnychzabiegów, które gdzieś tam pod kątemblizny po cięciu cesarskim możemywykonywać już u pacjentek, to zdecydowanienie.Choroby autoimmunologiczne nie są przeciwwskazaniem,ale to, co jest kluczowe ito, co tak naprawdę warunkujezakwalifikowanie pacjentki do jakiegoś zabiegu zzakresu medycyny estetycznej czy medycynyregeneracyjnej, to jest to, żeby techoroby były wyrównane, żeby byłowdrożone odpowiednie leczenie.Dokładnie tak.I na sam koniec to,co musicie Państwo pamiętać, to jakbychyba nałóg dwudziestego pierwszego wieku,czyli nałóg palenia papierosów, który terazbardzo ewoluował.Bo to, co, z czymmy się teraz obecnie spotykamy, toz e-papierosami i to wszystko,jak gdyby pacjentkom wydaje się, żejeżeli już nie palą, niepalą tych standardowych papierosów, to tanikotyna zawarta w e-papierosach jakbyjest mniej groźna dla ciąży, mniejgroźna dla dziecka.I naprawdę takie edukowanie pacjentek,one często są ciężko zaskoczone, żenie mogą kontynuować swojego nałogu,czyli korzystania z e-papierosów w przebieguciąży.To naprawdę bardzo często sięzdarza jakby na wizytach i jakbyno wytłumaczenie tego pacjentce, dlaczegotak jest, jest trudne, ale wartotemu poświęcić czas, żeby pacjentkęteż świadomie do ciąży przygotować.A za paleniem papierosów jakbyidzie szereg innych, nie tylko powikłańzwiązanych z przebiegiem ciąży, alerównież patologii łożyska, zaburzeń wzrastania płodu.Więc tutaj warto pacjentce nato zwrócić uwagę, że kategorycznie powinnaodstawić wszystkie wyroby palenia papierosówi wszystkie wyroby nikotynowe na przebieguciąży.Tak, zdecydowanie tak.

Tak jak już wspomniałam, taknaprawdę to, czego najbardziej się boimy,jeśli chodzi o powikłanie, jeślichodzi o gojenie się rany pocięciu cesarskim, to jest zakażenierany po cięciu cesarskim. I zdecydowanie tutajjakby jest to, jest toproblem o tyle złożony, że bardzodużo mitów gdzieś tam zarównowśród tak naprawdę pracowników medycznych, lekarzy,położnych, pielęgniarek.Tyczy się tak naprawdę higienyrany po cięciu cesarskim.A trzeba sobie zdawać sprawę,że jak chcemy rozmawiać o taknaprawdę bliźnie po cięciu cesarskim,to musimy najpierw zacząć od ranyi tego, jak ona sięgoi i tego, jak przebiega procesgojenia się tej rany.Tak jest, jakby zacząć odsamego momentu, jakby od początku, tak?Czyli pacjentka jak wyjeżdża zsali cięć cesarskich, ma już ranępo cięciu cesarskim, która niedługostanie się blizną po cięciu cesarskim.I ta edukacja jakby tojest temat naszego webinaru.Czy jesteśmy w stanie przygotowaćpacjentkę na zabieg cięcia cesarskiego?Myślę, że nie, ale myślę,że jesteśmy w stanie zwiększać świadomośćprzed porodem.Trzeba uświadamiać nasze pacjentki, żekażda ciąża może zakończyć się zabiegiemcięcia cesarskiego, więc jakby dobrze,żeby miały, chociaż podstawową wiedzę natemat tego, jak wygląda zabiegcięcia cesarskiego, na temat tego, zczym wiąże się zabieg cięciacesarskiego, jakie są jego konsekwencje jakbyna przyszłość.Naprawdę taka zupełnie podstawowa wiedza,bo to, z czym ja sięspotykam gdzieś tam potem wgabinecie, że ja nie byłam przygotowana,byłam nastawiona na poród siłami,drogami natury i nie wiedziałam wogóle, że może mi sięcięcie cesarskie zdarzyć.No to jakby, to musicierozmawiać ze swoimi pacjentkami, że naprawdępracując na co dzień nabloku porodowym, każdy poród, który jakbyprzebiega siłami, drogami natury, finalniemoże się zakończyć drogą cięcia cesarskiego.No i warto właśnie zpacjentką rozmawiać na temat tego, natemat tego zabiegu.A to, co Ola powiedziałai co wydaje mi się niezwykleważne, a z czym jana co dzień spotykam się wszpitalu, to edukacja.Cały czas edukacja i tonawet jakby nie edukacja pacjentek, tylkociągła edukacja nas lekarzy jest.Jakby zachęcam państwa, żeby takiciągły jakby chęć edukacji, taki ciągdo wiedzy mieć w sobiejakby cały czas, bo tak jakmówię, no, gdzieś tam naco dzień my spotykamy się wdalszym ciągu, z tym, żena ranę na bliznę najlepsze jestszare mydło.Te wytyczne się zmieniają, terekomendacje się zmieniają.Mamy naprawdę bardzo teraz jakbyzłożony proces, jakby podejścia do tejblizny, nie tylko blizny pocięciu cesarskim.

No musicie sobie Państwo zdawaćsprawę, że wskażcie mi drugi zabiegchirurgiczny czy jakikolwiek z innejdziedziny chirurgii, który pozostawia dwunasto, piętnastocentymetrową bliznę.No jest to ogromna blizna.Też pacjentki, przepraszam, że Ciprzerwę, ale też pacjentki nie sądo końca gotowe na to,że oprócz tego, że jest topowiedzmy jakiś tam defekt estetyczny,to jednak to są też dolegliwościi ta blizna tak naprawdę,nie wiem, gdzieś tam niedoczulica skórywokół blizny pacjentki.Ja się z tym akuratspotykam w gabinecie bardzo często, żeone nie są kompletnie przygotowanena to, że pewne dolegliwości, pewnezaburzenia czucia w obrębie bliznyrany to jest jakby proces, któryjest w pewien sposób fizjologicznyi naturalny.I tutaj potrzeba też czasu,żeby po prostu ten organizm, taskóra, te wszystkie tkanki wpewien sposób się zregenerowały.

Dokładnie. A teraz jakby cała chirurgia. Nieważne jaka dziedzina chirurgii, ale wszystko idzie do minimalizacji, do jak najmniejszego, jak najbardziej najmniejszego dostępu tak naprawdę, żeby jak najmniej uszkadzać te tkanki. No, zabieg cięcia cesarskiego, no niestety jest takim zabiegiem, że będzie się jakby wiązał. Ja sobie przynajmniej nie wyobrażam, żeby tak nie było. Będzie się wiązał niestety z bardzo rozległym nacięciem skóry, z bardzo rozległymi uszkodzeniami tkanek podskórnych, mięśni, powięzi. Żeby no finalnie ten zabieg wykonać. Oczywiście pamiętamy, że celem zabiegu cięcia cesarskiego jest urodzenie zdrowego dziecka. To nie jest celem, nie jest ładna blizna. Celem nie jest zmniejszenie dolegliwości, jakby ten zabieg wykonujemy- Najlepiej by było żeby w ogóle blizna nie zostawała. Tak jest, ale niestety jest to niewykonalne. Więc jakby no musicie Państwo spojrzeć naprawdę tak troszkę wyjść jakby z roli lekarzy i spojrzeć, czy jest inny zabieg, czy inne zabiegi, które mają tak rozległą bliznę. No pewnie zabiegi kardiochirurgiczne z przecinaniem klatki to też są pewnie- Plastyki brzucha. Tak jest, to też pewnie są tego typu zabiegi, ale ogólnie chirurgia dąży do coraz mniejszego jakby coraz większej minimalizacji tak naprawdę podejścia do blizn.

Tutaj też jest istotna taka sprawa pod kątem lekarzy ginekologów tak naprawdę to, co jest jednym z kluczowych czynników, które powodują, że blizna gdzieś tam robi się przerośnięta, hipertroficzna, to jest kwestia siły mechanicznej, która będzie działała na skórę, przeciętą skórę. Więc tutaj od strony tak naprawdę ginekologów podczas cięcia cesarskiego, jeżeli zaszywamy pacjentkę, to warto by było się zastanowić jak te warstwy zaszyć i żeby tak naprawdę minimalizować to napięcie od środka też nie tylko od zewnątrz, tylko też od środka. Dokładnie tak. Tak jak państwo zobaczycie, jak każdy z nas się uczył, ja też się uczyłem i spoglądam, jak uczą się młodzi lekarze. To zasadniczo jakby po zabieg cięcia cesarskiego od momentu szycia tkanki podskórnej przejmuje tak naprawdę asysta w trakcie zabiegu cięcia cesarskiego. Czyli z reguły jest to lekarz w trakcie specjalizacji. To właśnie jakby no ta rola was, czyli lekarzy, którzy się uczą, którzy są w trakcie specjalizacji. Dla finalnego wyglądu blizny jest niezwykle ważna. To co Ola zwróciła uwagę ta minimalizacja napięcia tkanek tak naprawdę, czyli dołożenie nawet kolejnych szwów, żeby minimalizować to napięcie skóry będzie powodować, że ta blizna będzie się goiła dużo, dużo lepiej. Więc jakby tak naprawdę wydaje Wam się, że ten zabieg cięcia cesarskiego to jest to wydobycie dziecka, zaszycie macicy i to każdy chce te pierwsze skrzypce grać. Ja też tak do tego kiedyś podchodziłem, że dla mnie najważniejsze było, żeby, żeby grać pierwsze skrzypce. Natomiast zdecydowanie w kontekście dolegliwości pacjentki i w kontekście efektu kosmetycznego blizny, to właśnie ta rola na samym końcu tego zabiegu, czyli to, co zostanie z pacjentką blizna, to właśnie ta rola niezwykle, niezwykle istotna- Tak jak Ola powiedziała, to czego my się najbardziej boimy, tego powikłania po cięciu cesarskim w kontekście blizny to zakażenia. No zakażenia jakby no niestety finalnie bardzo źle się goją, bardzo długo się goją. Przedłużony stan zapalny to coraz brzydsza blizna. Koniec końców. Dokładnie tak.

My oczywiście korzystamy z wielu możliwości i technik jakby leczenia, płukania tych ran, korzystania z metod próżniowych w kontekście jakby gojenia się tej blizny po cięciu cesarskim. Natomiast jakby finalnie dla efektu kosmetycznego efektu takiego estetyki blizny, to na pewno jakby reoperacja, jeżeli byłaby taka potrzeba czy sytuacja- Tak właśnie też często lekarze tak naprawdę nie zaopatrują ponownie pewnych ran i je zostawiają, a gdzieś tam zostawienie po prostu przestrzeni pomiędzy krawędziami rany no powoduje, że organizm będzie musiał to nadbudować tkanką, no blizną. W związku z tym, żeby gdzieś tam jednak tą bliznę też zmniejszyć, bo to nie tylko kwestia wyglądu, ale też im mniejsza jest ta blizna, tym daje mniej dolegliwości, gdzieś tam pacjentka później no jakby jej tak naprawdę jakość życia po cięciu cesarskim jest dużo lepsza. Dokładnie tak. I tak jakby pierwszy z mitów, taki główny to jest chyba kwestia jakby mycia szarym mydłem rany po cięciu cesarskim. To jakby powtarza się non-stop, ja non-stop też to słyszę w gabinecie. Pewnie Ty również to słyszysz często- Tak, ja to też słyszę na co dzień jakby w szpitalu, że jakby osoby, które jakby stricte medyczne tak doradzają pacjentkom, jakby no, jakby no nie jest to wybór najlepszy. Może starajmy się- Radzić naszym pacjentkom w ten sposób, żeby, żeby wybierały to, co najlepsze, czyli w takim przypadku- Też w niektórych szpitalach stosuje się tak naprawdę takie opatrunki wodoszczelne, które tak naprawdę od momentu, kiedy zakończyło się cięcie cesarskie, zakłada się taki opatrunek i tak naprawdę do momentu ściągnięcia szwów ten opatrunek może sobie funkcjonować, nie trzeba go wymieniać. Więc wtedy też tak naprawdę warunki, no nie trzeba wtedy myć tej rany tak naprawdę do momentu ściągnięcia szwów. Tak, tak, tak do siódmej, dziesiątej doby i to rzeczywiście dla rany jest najlepsze. A po usunięciu opatrunku, po usunięciu szwów, no to najlepiej pouczyć pacjentkę, by no pielęgnowała czy myła tą bliznę kostkami myjącymi czy żelami o pH fizjologicznym skóry. Nawet tak naprawdę wodą, gdzieś tam solą fizjologiczną, wodą przegotowaną będzie lepiej niż mydłem. Dokładnie tak, dokładnie tak.

No i też kwestia taka myślę bardzo istotna, którą ciężko pogodzić jakby z prozą życia, ale jednak no młoda mama wiadomo jakby zajmuje się dzieckiem, to też w pewien sposób obciąża organizm, gdzieś tam zmienia pozycję, chodzi. A jednak te wszystkie siły mechaniczne, które oddziaływują na ranę, będą powodowały gdzieś tam później tą patologię blizny. W związku z tym jakby też istotne jest to, żeby w tych pierwszych dobach po cięciu cesarskim gdzieś tam starać się stabilizować tą pozycję ciała, jakby nie zmieniać gwałtownie pozycji ciała, żeby jednak te ruchy były może takie trochę spokojniejsze- Ostrożniejsze. Dokładnie tak. Natomiast jakby też zwracamy uwagę, że stabilizacja blizny nie jest tym samym, co korzystanie z pasów fizjoterapeutycznych. W przypadku blizny po cięciu cesarskim nie zalecamy takiego korzystania. Jakby dużo lepsza odbudowa tych mięśni, rekonwalescencja jest, gdy pacjentka normalnie funkcjonuje. Natomiast w takich wyjątkowych sytuacjach, tak jak tutaj macie wy w prezentacji kaszel, kichanie, gdzieś jakieś wstawanie po prostu dłonią stabilizowała to bliznę i dzięki temu ta blizna będzie jakby wydajniejsza, a też jej mięśnie jakby wrócą troszkę szybciej do pracy- Są też tak naprawdę takie opatrunki już chyba coraz częściej są powszechne, które jakby mają taką formę takiej rynienki, która stabilizuje po prostu krawędzie rany, więc jeżeli jest możliwość też założenia takiego opatrunku, to jak najbardziej trzeba z tego skorzystać.

No i tu jest kwestiajakby szarego mydła.Generalnie szare mydło, jakiekolwiek mydłoma charakter zasadowy, czyli pH powyżejsiedmiu.Natomiast nasza fizjologiczna skóra maraczej odczyn kwaśny w okolicy czterechi pół pH.W związku z tym jakbyno nie jest wskazane, żeby stosowaćmydła w higienie rany pocięciu cesarskim, właściwie w jakiejkolwiek higieniejakiejkolwiek rany.Z uwagi na to, żestosując mydła będziemy podwyższać pH skóry,to sprzyja nam zakażeniom.To sprzyja nam zaburzeniom taknaprawdę gojenia się rany, więc-Starajmy sięwybierać środki, które są taknaprawdę przeznaczone do higieny rany, naprzykład lawaseptyki, które mają szerokiespektrum działania, nie zmieniają też pHfizjologicznego skóry i prawidłowo oddziaływujątak naprawdę też na tą florębakteryjną, czyli zmniejszają nam wpewien sposób ryzyko zakażenia rany, bądźblizny, bo blizna jakby wiadomojest ten okres przejściowy, kiedy mamyno jednak jeszcze ryzyko powstaniatak naprawdę ponownego ran gdzieś tamw okolicy tego zrostu.Więc jakby takie clue ztego, co jakby troszkę podsumowanie tego,jakbyście państwo chcieli radzić swojejnie wiem siostrze, kuzynce, znajomej, osobieWam bliskiej, to jakby postępowaniew tych pierwszych dniach po cięciucesarskim, jak pacjentka wraca dodomu, ma usunięty szew i zasadniczodość proste, żeby minimalizować toryzyko zakażeń, a też ryzyko powstawaniakeloidu, czyli bliznowca tej bliznypatologicznej.Czyli tutaj na pewno jakbymycie raz dziennie tej rany, najlepiejżelem czy kostką myjącą otakim pH fizjologicznym.Pozostawienie tego, wytarcie, zastosowanie- Jednorazowymjakimś ręcznikiem, najlepiej żeby nie wielorazowymi,bo to jednak źródło bakteriii zakażeń.Dokładnie tak.Zastosowanie płynów czy sprayów, najlepiejtych lawaseptyków na tą, na tąbliznę, pozostawienie tego do wyschnięcia.I z naszych, z naszejstrony, z naszych doświadczeń, z publikacjiwynika, że zastosowanie w tychpierwszych miesiącach, dniach, miesiącach, tygodniach czymiesiącach tych plastrów silikonowych nabliznę po cięciu cesarskim powoduje- Największaefektywność w pierwszych dwóch miesiącachod ściągnięcia szwów.Dokładnie tak.Czyli powoduje jakby lepsze nawilżenie,lepszą stabilizację i dużo jakby lepszyproces gojenia.Więc jakby to jest prostyproces, jeżeli tak naprawdę poświęcimy pacjentcetroszkę czasu i wytłumaczymy, jakona w tych pierwszych dniach, tygodniach,miesiącach powinna tą bliznę pielęgnować.Tak, tak, jak najbardziej.

Kwestia też właśnie tych plastrówsilikonowych.Tutaj jakby mamy takie dwu-dwufalowedziałanie, bo z jednej strony taknaprawdę plaster silikonowy będzie namw pewien sposób stabilizował te krawędzierany, co jest wskazane, adruga sprawa to będzie nam ograniczałparowanie wody z naskórka.Środowisko wilgotne tutaj kolejny mit,który też często jest mam wrażeniepowtarzany, czyli wietrzyć, wietrzyć, wietrzyćranę i suszyć, suszyć.Wietrzyć może tak.Natomiast zdecydowanie publikacje naukowe pokazują,że środowisko, wilgotne środowisko sprzyja gojeniusię rany i tak naprawdęte plastry silikonowe nie mają jakiegośwyjątkowego sposobu działania.One po prostu ograniczają namparowanie z naskórka, z powierzchni skóry.W związku z tym będąsprzyjały po prostu takiemu fizjologicznemu tworzeniusię blizny.Oprócz plastrów silikonowych na pewnoteż istotne jest wspomnienie o ewentualnychemolientach.Ja bardzo często też mówiępacjentkom, że jeżeli nie chcą wydawaćnie wiadomo jakiej sumy pieniędzy,to może to być tak naprawdęgdzieś tam olej kokosowy, coś,co jest łatwo dostępne, coś, cobędzie albo wazelina na przykład,która też jest łatwo dostępna ijakby nie kosztuje po prostunie wiadomo ile, a zdecydowanie teżjej stosowanie będzie sprzyjało temufizjologicznemu tworzeniu się blizn.Tak i to jest coś,z czym ja spotykam się nawizytach połogowych, czyli są towizyty, które odbywamy mniej więcej sześćtygodni po porodzie, niezależnie, czyporód zakończył się siłami drogami natury,czy cięciem cesarskim.Zawsze proszę pacjentkę, która miałacięcie cesarskie, żebyśmy wspólnie obejrzeli tąbliznę.I oczywiście te blizny najczęściejone są żywo zaczerwienione z tegopowodu, że po prostu sąprzesuszone, jak gdyby.Nie ma tego środowiska, takiegota-ta-ta-tak jak mówię, tak jak Olapowiedziała, jakby to paruje z-znabłonka z naskórka, jakby no lepszezastosowanie, tak większa wilgotność tegomiejsca- Też muszę wspomnieć, że jednakjakby takie nowo powstałe blizny,te właśnie żywo czerwone, czyli wtakiej fazie najintensywniejszej przebudowy.One po prostu mają dużowięcej naczyń krwionośnych.Po prostu nasz organizm jewytwarza ze względu na to, żebyszybciej zregenerować uszkodzoną tkankę itak naprawdę ją przebudować.Więc tym bardziej to parowaniejest zwiększone też ze względu nazwiększoną ilość naczyń krwionośnych wobrębie tak naprawdę tej tkanki bliznowatej.Dokładnie tak.

No, czyli jakby działania, którebędą wspierały gojenie rany.Tak, to, co państwu powiedzieliśmy-To, co powinniście, tak jak mówię,no z życzliwością przekazywać pacjentkom,bo są to działania niezwykle proste,niezwykle dostępne, a minimalizujące naprawdęryzyko powstawania patologii, czy, czy ryzykopowstawania jakichś jakby niezbyt estetycznieładnie wyglądających blizn, więc warto nato zwrócić uwagę.Są to rzeczy zupełnie podstawowe.Tak.No i jeszcze kwestia jakbydepilacji i golenia w okolicy właśnieblizny, rany po cięciu cesarskim,bo często- Częste pytanie.Często pacjentki o to pytają.Najlepiej by było, żeby jednakcztery sześć tygodni po zabiegu cięciacesarskiego się z tym wstrzymaćz uwagi na to, że poprostu raz to jest jakbyciągła, ciągłe podrażnianie pod kątem siłymechanicznej tych krawędzi rany.Więc tutaj jakby sprzyjamy powstaniupatologicznej blizny.No a druga sprawa topo prostu to, że gdzieś tamjednak golenie w tej okolicybędzie sprzyjało też powstawaniu nowych ran,czyli tak naprawdę nadkażaniu przedłużonemustanu zapalnemu, a tego nie chcemy.

Jeśli chodzi o jakby to,z czym ja się często spotykamw gabinecie, to na pewnoto, że pacjentki, które zgłaszają sięz blizną po cięciu cesarskim,zgłaszają się zdecydowanie za późno taknaprawdę z tą blizną.Trzeba sobie zdawać sprawę, żetak naprawdę pierwsze dwa lata odzabiegu cięcia cesarskiego to jesttaki okres czasu, w którym możemycokolwiek zrobić z blizną iwpłynąć na to, jak ona będziewyglądała, później oczywiście. Wiadomo, jakby tojest też kwestia bardzo indywidualna ija zawsze powtarzam, że bliznyto jest naprawdę, to jest tematrzeka i temat bardzo indywidualny,zależny od wielu czynników danego pacjenta.Natomiast no później, po tychdwóch latach już zdecydowanie trudniej jestnam cokolwiek z tą ztą blizną zrobić.Więc tutaj myślę też doginekologów tak naprawdę pewne uczulanie pacjentek,że jeżeli, że wkwestii jakby blizny tego-- jeżeli chcą,żeby ta blizna wyglądała, no,żeby była jak najmniej widoczna, żebydawała jak najmniej objawów, żebyona była jak najbardziej estetyczna.No to też, żeby gdzieśtam na wizytach połogowych jednak mówićpacjentkom, jakie mają ewentualnie możliwościpracy z blizną, kiedy zacząć tąpracę z blizną.To też jest, też otym powiemy, ale jakby kwestia, kiedyzacząć pracę z blizną podkątem fizjoterapii, masażu to też tutajbardzo dużo mitów krąży taknaprawdę.

Tak jest, no my mamyniewielką wiedzę, tak jak państwu powiedziałemnaprawdę, jak gdyby nas nieuczono na studiach, nas nie uczonow przebiegu szkolenia specjalizacyjnego natemat tego, jak postępować z blizną,po cięciu cesarskim.Chociaż mimo tego, że jakbyskładając papiery specjalizacyjne tych zabiegów cięciacesarskiego musieliśmy tam wykonać,no naście tak naprawdę, już teraznie pamiętam.Natomiast jakby nikt nas nieedukuje w kontekście samej blizny, tonasza własna edukacja i potemprzekazanie tego pacjentce w pewien sposób,jak ona powinna postępować,no będzie powodowało, że ta pacjentkabędzie miała mniej dolegliwości, bodolegliwości po zabiegu cięcia cesarskiego mogąpacjentce towarzyszyć tak naprawdę przezcałe życie i to będą dolegliwościnie tylko związane jakby zestetyką blizny po cięciu cesarskim, alerównież z zaburzeniami jakby związanymiz całą fizjoterapią, z zaburzeniami związanymi,z całą mechaniką, bo przecinamymięśnie, tak naprawdę jakby zaburzamy toteż- Ja też zawsze właśniew gabinecie, jak zgłaszają się domnie pacjentki z jakąkolwiek blizną,to zawsze staram się skupiać natak naprawdę w pierwszej kolejnościfunkcji tej blizny, czyli czy onadaje jakieś dolegliwości, czy onaciągnie, czy ona swędzi, bo naprawdę,yhm, jakby nie zdajemy sobieczęsto sprawy, ale pacjenci jakby naprzykład z bliznowcami bardzo częstomają problem jakby ze świądem.To jest naprawdę jakby bardzoduży problem, uciążliwy jakby dla-dla pacjentai dla jakości jego życia.Więc zawsze ja też wpierwszej kolejności mówię, że funkcja blizny,później kwestia estetyki tak naprawdę.Dokładnie tak.

To co jeszcze jest-- to,co ja tak naprawdę zauważam igdzieś tam literatura też towykazuje, to, to, że bardzo częstopacjentki traktują trochę bliznę pocięciu cesarskim jako coś obcego.Przychodząc do gabinetu, taknaprawdę, kiedy pada pytanie, czy-czy-jak wyglądata blizna, czy-czy znią pracują, czy ją dotykają.Generalnie pacjentki raczej odpowiadają, że-żenie, że tak naprawdę jest tocoś, czego się wstydzą, czegosię trochę boją, jakby nie wiedządo końca, jak postępować ztą blizną.Więc tutaj też myślę, żekluczowa jest, tak jak mówiliśmy, edukacjai tak naprawdę też gdzieśprzygotowanie pacjentki na to, jak onama z tą blizną postępować,żeby koniec końców no dawała jaknajmniej dolegliwości i żeby późniejteż ten efekt estetyczny był natyle satysfakcjonujący, żeby nie musiałapewnych zabiegów wykonywać.Bo też jakby z mojej

perspektywy lekarza, który zajmuje się medycynąestetyczną, uważam, że bardzo dużozabiegów z zakresu medycyny estetycznej możnauniknąć, wiedząc właśnie, jak przebiegaproces gojenia się rany i comożemy zrobić, żeby on przebiegłfizjologicznie, bez jakich-jakichkolwiek powikłań.To się też przekłada taknaprawdę później na-na komfort, na-na nowszystko, na jakość życia pacjentki.

Yhm, kobiety po cięciucesarskim są zdecydowanie bardziej narażone nadepresję poporodową.Generalnie wszelakie trudności z karmieniempiersią, z relacją matka-dziecko i takdalej.No i tutaj też kwestiajakby, no właśnie blizny pod kątemtego, że jednak zostaje nampewien defekt estetyczny, z którym pacjentkaraz, że nie do końcawie, co ma zrobić, nie wiedo końca, jakie ma możliwościtak naprawdę, yhm, poprawy tego efektuestetycznego blizny.Też w Polsce, no cotu dużo mówić, jakby lekarzy, którzyzajmują się bliznami i taknaprawdę temat blizn mam wrażenie, żeod kilku lat dopiero taknaprawdę zaczyna gdzieś tam raczkować wPolsce, więc być może taświadomość będzie po prostu rosła.Natomiast no na pewno,na pewno ten defekt estetyczny podpostacią blizny może wpływać nato, że pacjentka będzie miała niższąsamo-samoocenę.Będzie wpływał na jakość współżycia,na kontakt z partnerem.Więc- Tak.

Musicie sobie Państwo zdawać sprawę,że połóg jest niezwykle trudnym etapemw życiu każdej kobiety.Niezależnie, czy poród zakończył sięporodem siłami drogami natury, czy zabiegiemcięcia cesarskiego.I tutaj jako lekarze,czy jeżeli macie osoby bliskie wswoim otoczeniu, które są poporodach czy po cięciach cesarskich, powinniśmybyć naprawdę szczególnie wyczuleni na-nanawet najdrobniejsze sygnały, jakie pacjentka jakbywysyła do świata, jakby w-wprzebiegu, podczas połogu.Więc jakby no zwracajmy nato uwagę, bo-bo jest to niezwykleważne, żeby wychwycić te elementy,kiedy pacjentka potrzebuje wsparcia, kiedy możepotrzebować profesjonalnej pomocy lekarzy psychiatrówczy psychologów, czy terapii.Bo tak naprawdę jakby tonaszą rolą jest wychwytywanie tych sygnałów.

No i to, co napewnojest istotne, to jednak inna jesttrochę relacja pacjentki z ranączy blizną po cięciu cesarskim, którebyło, -Planowanym zabiegiem, a zupełnieinna jest w sytuacji, jeżeli byłto tak naprawdę pilny zabiegz no nieplanowanym.Dokładnie tak.No to, co powiedziałem jakbyto, co pacjentki najczęściej zgłaszają nawizycie, że ona nie byłagotowa, że poród zakończy się drogącięcia cesarskiego, no to tunaszą rolą jest uświadamiać, że każdaciąża może się zakończyć nietylko naturalnie porodem, siłami, drogami natury,ale też cięciem cesarskim.Tutaj taki cytat z publikacjiz dwutysięcznego szesnastego roku, że ocenablizny przez lekarza czy położnąnie pokrywa się z oceną pacjentki,jest słabym prognostykiem jej zadowoleniaz leczenia.Ymm to jest bardzo istotnakwestia.Bardzo istotna dlatego, że łączysię jakby też z oglądaniem tejswojej blizny i tak naprawdęz przyzwyczajeniem się, że ją posiadamy.

To, co jest istotne podkątem terapii blizny, profilaktyki blizny patologicznejto jest obserwacja.Trzeba sobie zdawać sprawę, cojest bardzo dużym problemem, gdzieś tammam wrażenie w środowisku lekarskimi w ogóle medycznym bardzo częstonie odróżniamy bliznowca, czyli keloiduod blizny hipertroficznej, czyli blizny przerośniętej.I tak naprawdę to, żebystwierdzić, czy mamy do czynienia, oczywiściejest jakby szereg pewnych dolegliwościdodatkowych typu świąd, typu to, żeta zmiana się powiększa, tobędzie nam bardziej wskazywało na bliznowca,ale jednak mimo wszystko obserwacjai to, że pacjent na przykładprowadzi pewną, no nie wiem,galerię zdjęć tych blizn.To jakby powoduje, że teżdla nas, czyli dla lekarzy, którzysię zajmują takimi pacjentami zbliznami, pacjentkami, no łatwiej jesttak naprawdę wprowadzić odpowiednią terapięczy leczenie, tak żeby zminimalizować naprzykład widoczność tej blizny, czyteż po prostu redukować pewne dolegliwości,które ta blizna powoduje.

I takim narzędziem jest naprzykład skala POZAS.Skalę POZAS ymm wypełnia zarównopacjent, pacjentka, jak i lekarz bądźterapeuta, fizjoterapeuta.I to, co jestkluczowe i to, co ja zawszew gabinecie tak naprawdę robię,prowadząc gdzieś tam swoich pacjentów zbliznami, to jest to, żekażdą wizytę zaczynamy właśnie od tego,że ja i mój pacjentwypełnia taką skalę.Dzięki temu jakby możemy taknaprawdę obserwować, czy dana terapia przynosiefekt, czy nie.Yhm, no i to jestkluczowe, jakby obserwacja jest kluczowa, amyślę, że bardzo dużo pacjentek,zwłaszcza właśnie po cięciu cesarskim, nogdzieś tam no nie, nieobserwuje tej blizny.I tutaj też bardzo częstopojawia się problem, że kiedy pojawiasię u mnie pacjentka, powiedzmyz blizną, która ma lat dwa,to mi jest ciężko taknaprawdę ocenić, czy mamy tutaj doczynienia już z bliznowcem, czyjeszcze z blizną hipertroficzną związku ztym obserwacja jest bardzo ważna.

No i profilaktyka blizny patologicznej,to już chyba bardzo dużo powiedzieliśmyna ten temat, aletakie trzy kluczowe sprawy, czyli właśniełagodzenie tych sił mechanicznych, którebędą działały na krawędzie rany.Utrzymanie wilgotnego środowiska, gojenia sięrany, no i stabilizacja krawędzi rany.

No i teraz przechodzimy domojego ulubionego, czyli kiedy zacząć mobilizowaćbliznę?Dlatego, że gdzieś bardzo częstosię spotykam też z pacjentkami, którebędąc po cięciu cesarskim onechcą jak najszybciej działać.Chcą jak najszybciej zadbać otą ranę, znaczy ranę, jakbybliznę i generalnie zaczynają zaszybko mobilizować tą- Zaczynają szukać tak?Jakby musicie sobie Państwo zdawaćsprawę, że jakby świadomość pacjentek teżposzła bardzo jakby znacząco dogóry.Mamy ogromną dostępność wiedzy winternecie, w mediach społecznościowych, z którejpacjentki naprawdę bardzo chętnie korzystają.Natomiast ta wiedza no wżaden sposób nie jest zweryfikowana.No różnych specjalistów w różnychdziedzinach spotkamy na swojej drodze.Ja spotykam jako lekarz inasze pacjentki spotykają.No i tutaj bez odpowiedniejjakby wiedzy, podstaw świadomości na tematprzede wszystkim przebiegu i procesugojenia.Proszę sobie jakby tak zupełnierealnie wyobrazić, jak długo trwa procesgojenia piętnastocentymetrowej blizny.Przełóżmy tą bliznę w innymmiejscu, jakbyście się Państwo przecięli naprzedramieniu, na udzie.Jakby to czy wtedy jużpo siedmiu dniach od jakby zaszyciatego urazu, który mieliście, jakbywędrujecie do fizjoterapeuty, żeby masować tąbliznę?No nie wydaje mi się.Natomiast jakby no tutaj pacjentkijasne, że one są bardzo pozytywniezmobilizowane, bo zakończył się pewienetap ich życiu, czyli zakończył sięetap ciąży, mają dziecko wdomu, ale chcą też zadbać osiebie, bo tak jak mówimy,ta świadomość się zwiększa.

Natomiast naszą rolą jako lekarzy,naszą rolą jako fizjoterapeutów, położnych, myw ogóle z Olą jesteśmyentuzjastami pracowania pracy w takim zespolemultidyscyplinarnym.Ja na pewno nie jestemw stanie jakby pacjentkom pomóc wkontekście estetyki blizny.Tutaj bardziej jakby rzeczywiście lekarzezajmujący się medycyną estetyczną, zajmujących sięleczeniem i terapią blizn.Tak samo ja nie jestemw stanie jakby pacjentce pokazać, jakpowinna wyglądać terapia w kontekściemobilizacji blizny, w kontekście zmniejszenia- Dokładnietak.Tylko taka fizjoterapia, która mapodłoże jakby na tle aktualnej wiedzymedycznej.Bo z tym, z czymja się spotykam najczęściej na tychwizytach połogowych, że pacjentka, zanimdo mnie trafi na wizytę połogową,to jest sześć tygodni, toona już wcześniej była u fizjoterapeutyi już wcześniej pracowała nadtą blizną.Jasne, że to jest wiedza,której ja też nie miałem.Też ją nabyłem jakby wprzebiegu tego procesu tworzenia bliznobooka.Też wcześniej moje zalecenia jakomłodego lekarza, lekarza w trakcie specjalizacji,no nie były zgodne zaktualną wiedzą.I tutaj jakby, no gdzieśbije się w piersi, żeby, żebyteraz jakby zalecać swoim pacjentkomte najlepsze, najbardziej aktualne postępowania, takżeby minimalizować ryzyko powstawania keloidów.

Natomiast to, co państwu mówimywspólnie z Olą, że tak naprawdędo trzech miesięcy po zabiegucięcia cesarskiego no blizny nie powinniśmydotykać, jak gdyby nie rzucaćsię na nią.Oczywiście możemy skórę wokół bliznyewentualnie gdzieś tam dotykać, żeby jednakpobudzać powiedzmy to czucie, którezostało zaburzone i którego nie ma,no bo jakby tkanka, tkankablizna.Mięśnie, nerwy, naczynia krwionośne.Więc tutaj natomiast te pacjentki,które trafiają, są już po terapiachz fizjoterapeutą, który pracuje siłamimanualnymi, jakby już zmienia tą bliznę,stara się pracować nad tąblizną, co finalnie zwiększa ryzyko powstawaniabliznowca.Czyli jakby bardziej tu szkodzimyniż pomagamy. Natomiast jakby też, żeby totak nie wyglądało, że myzniechęcamy do wizyty u fizjoterapeuty, bojak najbardziej nie.Jakby zachęcamy i tak naprawdęim szybciej tym lepiej.Natomiast no warto z rozwagąpodchodzić do jakiegoś, nie wiem, masażu,agresywnej fizjoterapii tak naprawdę zuwagi na to, że jeżeli bliznajest w takim najbardziej jakbyintensywnym procesie przebudowy, czyli tak naprawdęno pierwsze trzy miesiące tosą takie najbardziej kluczowe, no tozdecydowanie naciąganie tej skóry, tychkrawędzi rany, no będzie powodowało, żepo prostu nasze, nasze komórki,nasze fibroblasty będą nadbudowywały tą bliznęi tak naprawdę, no efektestetyczny tej blizny będzie dużo trudniejszyw terapii - W przyszłościpo prostu.No to co jakby państwu--to, co pacjentka może robić jakbyw pierwszych tych trzech miesiącach,to jakby praca nad mięśniami głębokimi,nad stabilizacją.Nad postawą ciała.To jest bardzo ważne.Dokładnie tak.Mamy teraz wiele takiego treningufunkcjonalnego, który pacjentka w tych pierwszychtrzech miesiącach może sobie wykonywaćpotem jakby praca z fizjoterapeutą, takjak Ola powiedziała, raczejwokół blizny.Nie dotykamy samej blizny wtych pierwszych, po tych trzech miesiącachi dopiero jeżeli minie tenczas trzech, sześciu miesięcy, mamy ocenętej blizny.Podjęliśmy decyzję, że ona jużjakby zakończyła pewien etap procesu przebudowy

gojenia.To, co jest takim chybana pierwszy rzut oka, to jestto, że blizna po prostublednie.Czyli właśnie proces tej najbardziejintensywnej przebudowy się kończy z uwagina to, że są poprostu usuwane naczynia krwionośne, które jużnie są potrzebne.Tak, i można rozpocząć wtedytą całą terapię manualną, która fizjoterapię,która jakby niweluje ryzyko powstawaniazrostów.To jest też niezwykle ważne.Pacjentka ma dzięki temu wprzyszłości dużo mniej dolegliwości związanych zsamą blizną.Natomiast na wszystko jakby wprzebiegu procesu terapii blizny, na wszystkojest czas, tylko jakby trzebaodpowiednio ten czas dobrać.Tak.

No i teraz kwestia jakbymedycyny estetycznej, to, co ja też,jak mówię pacjentom, pacjentkom, jakbykwestia zastosowania toksyny botulinowej w terapiiblizn, to zawsze szokuje, bokażdy kojarzy raczej toksynę botulinową zredukcją zmarszczek mimicznych.Natomiast jak najbardziej, toksyna botulinowapowinna być wykorzystywana w leczeniu rani też w takiej prewencjiblizn patologicznych, z uwagi na to,że po prostu zmniejsza namto właśnie napięcia mechaniczne w obrębiegojącej się rany.Też pewne publikacje pokazują, żetoksyna botulinowa, zwłaszcza gdzieś tam wteż w pewnych chorobach dermatologicznych,po prostu minimalizuje nam stan zapalny,a ten stan zapalny sprzyjatej bliźnie hipertroficznej, bliźnie patologicznej.Więc jak najbardziej tutaj toksynabotulinowa tak naprawdę już pewne badaniapokazują, że podana na etapiezszywania skóry, później ściągania szwów ipóźniej powiedzmy po dwóch, trzechmiesiącach no daje naprawdę świetne efekty.

Kolejna, kolejna opcja jakbyterapeutyczna to są zabiegi autologiczne.Ja je bardzo lubię, zawsze,zawsze jakby je też no gdzieśtam wyróżniam z uwagi nato, że pierwsza sprawa to jestto, że mamy materiał odpacjenta.Tak naprawdę osocze czy fibrynępozyskujemy z krwi pacjenta, więc taknaprawdę materiał jest łatwo dostępny.Mamy bardzo niskie ryzyko jakichkolwiekalergii, praktycznie żadne odczynów zapalnych,po takim zabiegu i teżświetne możliwości regeneracyjne przyspieszenia gojenia.Także tutaj jak najbardziej,jeżeli pacjentka ma pewne możliwości finansowe,to jak najbardziej osocze,bardziej nawet fibryna.W kontekście też leczenia taknaprawdę trudno gojących się ran, czylitak naprawdę też u pacjentek,które gdzieś tam miały jako powikłaniezakażenie rany po cięciu cesarskim,to jak najbardziej te zabiegi autologicznesą wskazane.I ja też mam wrażenie,że no może to jest kwestiajakby dostępności też ceny pewnychzabiegów, ale jednak te zabiegi zfibryną bogatopłytkową są naprawdę świetne,jeśli chodzi o gojenie jakichkolwiek ran.To też jest kwestia stopycukrzycowej, jakby bardzo dużej liczby jednostek.Jakby wiem, że też niema takich możliwości, żeby te zabiegiwykonywać gdzieś tam w szpitalach,może w szpitalach prywatnych, ale nojakby warto się pochylić nadtymi zabiegami.

To, co jest też istotne,nie wszystkie zabiegi możemy wykonywać ukobiet, które karmią piersią.Tak naprawdę do większości zabiegówz zakresu medycyny estetycznej czy medycynyregeneracyjnej mamy przeciwwskazanie do zastosowaniapewnych technik z uwagi na karmieniepiersią.Natomiast właśnie te zabiegi autologicznesą na tyle, jakby mają małeryzyko jakichkolwiek powikłań, że jaknajbardziej, żeby nie blokować też dostępudo, do tych metod terapiipacjentkom, które gdzieś tam są wpołogu czy, czy karmią piersią.Kolejna sprawa no to jestteż ostrzykiwanie rany bądź blizny kolagenem,jakby pobudzanie też suplementacja pewnatak naprawdę miejscowa tych pewnych składowychblizny.Mikro nakłuwaniania, czyli tak naprawdęgdzieś tam wykonując oczywiście atestowanym certyfikowanymsprzętem medycznym pewne mikro urazyw obrębie blizny, jakby będziemypobudzać tą tkankę do jeszczeszybszej i jeszcze bardziej intensywnej przebudowy.Głównie też ze względu nato, że po prostu w trakciejakby powstawania blizny będzie namjakby kolagen, który taki patologiczny kolagenbędzie zastąpiony tym właściwym kolagenem,który tak naprawdę mamy w naszejskórze.No i to, co jestchyba podstawą już teraz, -Medycyny estetycznej,regeneracyjnej i mam wrażenie, żejest podstawą tak naprawdę też chirurgiii wszystkich zabiegowych specjalizacji.To jest laseroterapia, którą oczywiściejakby możemy wykorzystywać zarówno pod kątemdziałania takiego bardziej powierzchownego nabliznę, jak i takiego bardziejdogłębnego, żeby trochę pobudzić tąbliznę do szybszej przebudowy.I to, co ja zauważami to, co też jakby mówisię gdzieś tam w-w świeciemedycznym, to jest na pewno kwestia,że po tą laseroterapię wkontekście blizn sięgamy po prostu zapóźno.Tak naprawdę są pewnewskazania do tego, że żeby jakbyzmniejszyć ryzyko powstania blizny patologicznej,to na pewnych parametrach laseroterapię możemyjuż zastosować w momencie ściąganiatak naprawdę szwów, czyli na takąrychło jakby powstałą, taki rysrycho, rychło wzrost.Więc yym to, co jana pewno zauważam, to, to, żepacjentki za późno zgłaszają sięw kontekście efektu estetycznego do lekarzamedycyny estetycznej pod kątem blizny.E i że też pacjentkinie do końca wiedzą tak naprawdę,jakie mają możliwości.Mam wrażenie, że o-o-o terapiiblizn jakby mówi się na tylemało, że, że gdzieś tampóźniej pacjentki poszukują wiedzy w internecie,a ona nie do końcajest no zgodna z evidence basedmedicine.Tak, bo też tymi zabiegamimedycyny estetycznej zajmują się nie tylkolekarze, ale też szereg różnychinnych jakby dziedzin.No może niezbyt związanych zmedycyną, ale na pewno związanych zpewnego rodzaju estetyką.I tutaj jakby no tawiedza nie zawsze się pokrywa ztym, co jest rzeczywiście wevidence based medicine.Tak.

No i to, co jeszczechciałabym dodać a propos laseroterapii, tobardzo często spotykam się ztym, że pacjentki mają problemz bliznowcem, takim bliznowcem, nonie blizną hipertroficzną, przerośniętą, tylko bliznowcem.I gdzieś lekarze usuwają laserowotą bliznę.Natomiast trzeba sobie zdawać sprawę,że bliznowce mają bardzo wysokie ryzykoodnawiania się tak naprawdę przy

zastosowaniu jakiejś monoterapii.Laseroterapii w monoterapii mamy ryzykoponownego powstania keloidu wynoszące około siedemdziesięciuprocent.I to, co jest kluczowetak naprawdę, jeśli chodzi o terapięblizn, to jest na pewnołączenie tych technik ze sobą.I tutaj no trzeba teżwybierać po prostu takie osoby, którewiedzą, jak te techniki połączyćze sobą, które zrobią to rozważnie.I na pewno nojakby laseroterapia jest świetna, ale jednaktrzeba wiedzieć, jak z niejkorzystać i czym się też taknaprawdę wspierać wykorzystując laseroterapię.

Dobrze.Tak.Na sam koniec jakby powiemypaństwu jeszcze troszkę o tym, żeno cięcie cesarskie ma zawszekonsekwencje jakby na przyszłość.To nie jest tak, żeten zabieg jakby pozostawia tylkopo sobie bliznę.No tak to nie wygląda.Tutaj jakby po cięciucesarskim u pacjentki może zmienić sięwiele rzeczy i to właśnienaszą rolą jest właśnie edukowanie wtym zakresie.To znaczy może zmienić sięcharakter miesiączek, może się zmienić długośćkrwawienia miesiączkowego po powrocie tejmiesiączki, już po zakończeniu okresu karmieniapiersią u pacjentki możepowstawać pewnego rodzaju patologiczne gojenie sięblizny na mięśniu macicy- Czylimoże powstawać tak zwana nisza czyloża w bliźnie po cięciucesarskim, która pacjentkom może dawać szeregdolegliwości, czyli krwawienia plamienia międzymiesiączkami, przedłużające się, bardziej obfite krwawieniamiesiączkowe.No często pacjentki, szczególnie tepacjentki, które a priori decydują sięna zakończenie ciąży drogą cięciacesarskiego, bo nie chcą podejmować próbyporodu siłami drogami natury, bomają swoje obawy.Jasne, ja jakby szanuję zdaniekażdej pacjentki tutaj, nie mam zamiarujego ingerować jakby.Natomiast jakby zawsze staram siętłumaczyć pacjentkom, że no nie jestto drobny zabieg, jest tona pewno duży zabieg.Na pewno będzie niósł zasobą pewnego rodzaju konsekwencje na przyszłość.Jedną z tych najcięższych konsekwencjiw przyszłości to jest wystąpienie ryzykowystąpienia kolejnej ciąży w bliźniepo cięciu cesarskim.A no wiąże się toz ewentualną koniecznością zakończenia takiej ciąży,ponieważ ciąża w bliźnie pocięciu cesarskim no nie może rozwijaćsię prawidłowo albo może jejtowarzyszyć powstawanie szeregu patologii, czyli patologiiłożyska, łożyska wrośniętego, przerośniętego, noktóre no tutaj jakby może wiązaćsię z ryzykiem krwotoku, anawet jakby śmierci pacjentki.Więc jakby no trzeba pacjentkiuczulać, że to jest duży zabieg,że niesie za sobą szeregpowikłań jakby na przyszły szereg jakbykonsekwencji.Natomiast jakby pacjentka no teżjakby nikogo nie zmusimy do zakończenia.Albo ja jestem bardzo dalekiod tego, żeby zmuszać pacjentki do-do-doporodu siłami drogami natury.Jeżeli pacjentka chce zdecydować sięna cięcie cesarskie, chce znając wszystkieza i przeciw jakby, nowie o tym, że raczej pacjentki,które ma kończą ciążę drogącięcia cesarskiego, no nie będą miałyrodziny wielodzietnej, bo ryzyko występowaniapowikłań przy kolejnych cięciach cesarskich rośniezasadniczo.Więc jakby pacjentka zna wszystkieza i przeciw, decyduje się najednak na zakończenie ciąży drogącięcia cesarskiego.To jasne, jakby staramy sięuszanować ten wybór, ten lęk przedporodem siłami drogami natury to-to-tojakieś jedno z częstszych wskazań obecniedo-do-do zakończenia ciąży drogą cięciacesarskiego.Natomiast jakby warto jednak poświęcaćczas, edukować i rozmawiać z pacjentkami. Tak,

endometrioza to też.Tak, to jest jakby kolejnabardzo ważna, jakby powikłanie u pacjentek,o którym pacjentki nie mająjakby świadomości i nie wiedzą, żeto się zdarza, czyli występowanieendometriozy, czyli patologicznej-- patologiczne występowanie błonyz jamy macicy poza jamąmacicy i ta endometrioza w bliźniepo cięciu cesarskim to jestcoś, co najczęściej pacjentki zaskakuje.Te guzki w bliźnie pocięciu cesarskim, które dają naprawdę bardzonasilone dolegliwości bólowe, szczególnie wokresie miesiączki.No bardzo zaskakują pacjentki.Tutaj jakby no musimy pacjentkomtłumaczyć, czym jest ta endometrioza wbliźnie po cięciu cesarskim, żemamy kilka możliwości terapii.To nie zawsze jest kolejnyzabieg.Mamy też możliwości leczenia farmakologicznego,leczenia hormonalnego, to znaczy ono niespowoduje zniknięcia tej, tej endometriozy,natomiast powinno spowodować jakby zmniejszenie tychdolegliwości.Natomiast też mam pacjentki, któreno pomimo jakby leczenia hormonalnego, leczeniafarmakologicznego i tak mają bardzo,bardzo nasilone dolegliwości związane z endometrioząw bliźnie po cięciu cesarskim,także muszą być kwalifikowane do kolejnegozabiegu, czyli do usunięcia tej-tejtej tkanki patologicznej z blizny, coniestety dla estetyki blizny noniesie ze sobą szereg konsekwencji, bomusicie sobie Państwo zdawać sprawę--a o czym może zapomnieliśmy powiedzieć,a to jest taki mójtrochę apel do lekarzy specjalistów, lekarzyw trakcie specjalizacji, jeżeli mamyczas i mamy możliwości, bo niezawsze tak jest, ja sobiezdaję z tego sprawę, to wkolejnych cięciach cesarskich warto wycinaćbliznę po poprzednim cięciu cesarskim.Tak, to jest ważne.Tak, to przyśpiesza proces gojenia,to przyśpiesza jakby możliwość jakby lepszegozagojenia się tej tkanki, bardziejestetycznej blizny.Raczej wybór cięcia cesarskiego wtym samym miejscu, czyli w bliźniepo cięciu cesarskim nie jestdobrym wyborem.Natomiast oczywiście ja sobie zdajęsprawę, bo też często decyduję sięna cięcie cesarskie w tejsamej bliźnie.Na przykład w sytuacjach, gdypacjentka idzie-- jakby wykonujemy zabieg wznieczuleniu ogólnym, gdy potrzebujemy bardzoszybko wydobyć płód, bo jakby stanowito jakby już jesteśmy wetapie, gdzie mamy jakieś zagrożenie zdrowiai bezpieczeństwa dziecka, więc noto tutaj nie będziemy się bawiliczy nie będziemy tracili czasna wycinanie blizny po poprzednim cięciucesarskim.Tutaj bardziej zdecydujemy się jaknajszybsze otwarcie tej tej jamy brzusznej.Więc jakby no takie drobnerzeczy, które składają się finalnie nacałość estetyki tej blizny.

Tak jest.To jest kolejna rzecz, zktórą jakby, o której pacjentki niewiedzą, albo ta świadomość jestniewielka, czyli zrosty po cięciu cesarskim.Widzicie państwo, że prawdopodobieństwo powstawaniazrostów jest między 46 do 65%,czyli co druga pacjentka będziemiała zrosty po cięciu cesarskim, będziemiała dolegliwości związane z tymizrostami.I tutaj też możliwości terapiijest bardzo niewiele od tej właściwieprowadzonej fizjoterapii, przez jakieś koniecznośćwykonywania reoperacji w przyszłości.Możemy też podawać ewentualnie tenkwas hialuronowy też przy-przy zabiegu cięciacesarskiego, tak?Zabiegu.Tak jest.Czyli mamy preparaty przeciwwzrostowe, którew Polsce niestety nie są refundowane,ale jeżeli pacjentka wie wcześnieji stać ją na to, towarto ją zachęcać do stosowaniapreparatów przeciwwzrostowych.Niech państwo jakby idą troszkęna rękę tym pacjentkom.Jeżeli one przyniosą ten preparat,to warto go wykorzystać podczas zabiegucięcia cesarskiego na różnych etapach,czyli na początku po zamknięciu mięśniamacicy, potem następnie po zamknięciupowięzi.Warto skorzystać z tych preparatówprzeciwwzrostowych.

One rzeczywiście może nie minimalizują,ale zmniejszają to ryzyko występowania zrostów,co jakby korzystnie rzutuje nadolegliwości w przyszłości, a też zmniejszaryzyko ewentualnych powikłań przy kolejnychcięciach cesarskich.No bo tutaj te zrostyto jest najbardziej jakby największa rzecz,z którą my walczymy przykolejnych cięciach cesarskich.

Tak jest.Nie wspomnieliśmy o tym, niewspomniałem o tym wcześniej, jakby troszkęmoja wina, ale jeżeli maciePaństwo jakiekolwiek pytania, to zachęcam dozadawania pytań na naszym czaciepublicznym.Jeżeli mówimy w kontekście zabiegucięcia cesarskiego, jakiejś patologii podczas-podczas cięcia,bardzo chętnie ja odpowiem.Natomiast w kwestii estetyki bliznyw kontekście terapii medycyny estetycznej, takjest, pani doktor Jedlecka bardzochętnie Państwu na te pytania odpowie.Mam nadzieję, że wyczerpaliśmy tentemat.

Państwu- Pewnie nie, bo tojest jednak rozległy temat.Tak, na temat nawet każdegozabiegu medycyny estetycznej moglibyśmy osobno jakbyrozmawiać tak naprawdę, jakie sąwskazania, przeciwwskazania, u której pacjentki jakbydobrze wybrać, jakby który zabiegtak naprawdę i tutaj jakby nojak radzić w tym zakresie.Natomiast jakby Państwu pozostawiamy jużodpowiedź na pytanie, czy można sięprzygotować do cięcia cesarskiego.Nam wydaje się, że napewno możemy zwiększać świadomość nas lekarzy.Możemy też zwiększać świadomość pacjenteki do tego gdzieś tam zachęcamy.Też to nasze nagranie będziedostępne za kilka dni na Remedium,więc jakby jeżeli Państwo byściechcieli to sobie odtworzyć, to, toza kilka dni, tak jest,zapraszamy.Pewnie gdzieś tam nawet naszemaile będą dostępne.Jeżeli macie Państwo jakieś pytania,których tutaj nie chcecie publicznie zadawać,gdzieś tam macie jakieś pytaniado nas osobiście, no to zachęcamy,pozostawimy nasze maile i teżbardzo chętnie jakby zapraszamy do zadawaniapytań czy gdzieś tam rozwiejemyte wątpliwości.Może swojego produktu nie będziemyreklamować - BliznaBooka.To jest bardziej, to jestbardziej jakby, jakby taki ebook przygotowanydla pacjentek.Natomiast ja mam taki feedbackod moich młodszych kolegów lekarzy, odfizjoterapeutów, z którymi pracuję, żeno jest tam bardzo dużo wiedzy,z której oni korzystają wkontekście właśnie, który potem mogą przekazywaćswoim pacjentkom.Też wiele rzeczy znajdziecie Państwona naszych social mediach, więcWięc, więczachęcamy też do odwiedzania naszychsocial mediów i tam też jakbydzielimy się tą wiedzą.

Na co-- mamy pytanie odpani Natalii.Bardzo za nie dziękujemy.Na co zwrócić uwagę podczasszycia, żeby ten efekt kosmetyczny byłnajlepszy?Żeby uniknąć dolegliwości bólowych, zmniejszyćich ryzyko.To na co my zwracamyuwagę, czyli nie wiem, czy panidoktor jest lekarzem w trakciespecjalizacji czy lekarzem specjalistą, natomiast jakbyzdecydowanie minimalizowanie napięć.Minimalizowanie napięć jest niezwykle ważnei ja też jakby troszkę wymieniamdoświadczenia z moimi innymi kolegamilekarzami na temat sposobu zamknięcia tkankipodskórnej, tak, czyli tej tkankitłuszczowej.Tutaj jest kilka możliwości.Wykorzystujemy albo szwy pojedyncze, alboszew ciągły, który gdzieś tam maza zadanie zmniejszać to napięcie.Natomiast jak państwo zobaczycie, zamknęliścietkankę podskórną i jednak ta skóranie zbliża się do siebie,to załóżmy dodatkowe szwy pojedyncze czyogólnie dodatkowe szwy, żeby jednaktą skórę zbliżyć do siebie.U nas w szpitalu skóręszyjemy szwem ciągłym, niewchłanialnym i torzeczywiście chyba dla samego przebiegugojenia się skóry jest najlepsze.Natomiast jeżeli te napięcia będąduże w tkance podskórnej, to niestetyta skóra nie zagoi sięw sposób estetyczny i może dawaćjakby zwiększone zwiększenie dolegliwości bólowe,bólowych.Więc jakby szycie jest niezwykleważne, jakby no wydaje mi się,że to jest jakby dziewięćdziesiątprocent tego, co możecie jakby zrobićdla estetyki blizny i dlazmniejszenia dolegliwości bólowych.Tak jak państwu powiedzieliśmy, zachęcajcieoperatorów lub jeżeli sami jesteście operatoramiblizn-- jakby zabiegu cięcia cesarskiego,który jest wykonywany bardzo często, żebyściejednak jak się nie spieszycie,jak się nic nie dzieje, żebyściejednak podejmowali próbę wycięcia bliznypo poprzednim cięciu cesarskim.Jakby dla efektu estetycznego, dlapacjentki jest to niezwykle ważne.Natomiast jakby samo szycie, takjak mówię, to jest dziewięćdziesiąt procentsukcesu.Minimalizuj-- minimalizujcie napięcia i- To,co jeszcze ja wspominałam, to jakbyta toksyna botulinowa.Jakby publikacje też pokazują, żegdzieś tam u pacjentek, które byływ ciąży i tak naprawdęzatruły się jadem kiełbasianym, czyli tątoksyną botulinową, tylko w większejdawce.No publikacje pokazują, że taknaprawdę możemy zastosować toksynę botulinową upacjentek, które są w ciążyczy karmią piersią, dlatego, że ilośćtak naprawdę toksyna botulinowa nieprzenika nam do mleka matki, aniteż nie przenika przez łożysko.W związku z tym jakbytutaj też do rozważenia może wjakiejś dalekiej przyszłości ostrzykiwanie- Jużna etapie zszywania.

Dokładnie tak, dokładnie tak.A to, co mnie panipyta jeszcze w kontekście jakby szycia,a też co ja obserwujęalbo ja obserwowałem na swoim szkoleniu.No musicie się szkolić, noszkolimy się, szkolimy się, jeszcze razsię szkolimy, korzystajmy jakby z--mamy możliwości szycia, jakby nie wiem,ja uczyłem się na bananie,na kurczakach, więc jak gdyby- Nagąbkach.Tak na gąbkach.Państwo macie teraz dostępność naprawdędo wielu bardzo, jakby bardzo specjalistycznychkursów szycia, z których możeciekorzystać tak naprawdę.Więc jakby no to jestnajważniejszy etap szycia naprawdę dla pacjentki.To nie jest ważne, jakwystrzyjecie macicę tylko czy jak lekarzoperator strzyże macicę, tylko dlapacjentki będzie niezwykle ważne, jak wystrzyjecietkankę podskórną i jak stryjecieskórę.Jeżeli potraficie robić to dobrze,a jakby nawet jak spoglądacie nate zabiegi, nawet jak stoiciew drugim czy trzecim rzędzie istoicie od zabiegu od początkudo końca nie wychodzicie jakby powydobyciu dziecka, to będziecie potrafiliodróżnić osobę, która ma jakby, któraszyje, która ma doświadczenie, którarobi to często od osoby, któraraczej jakby podchodzi do tegotroszkę jak do konieczności, że trzebato zamknąć, a nie zwracamyuwagę w sposób, w jaki towykonujemy.Więc to jakby szycie.Bardzo dziękujemy za to pytanie.To jest naprawdę niezwykle, niezwykle,niezwykle ważne i odnosi się totylko, nie tylko do blizny,do cięcia cesarskiego, ale też jakbymoich kolegów w trakcie specjalizacji,też do szycia krocza.To jest temat jakby rzeka,o którym moglibyśmy rozmawiać, czyli o--do urazów krocza podczas porodów.No tutaj jakby no wiedzaw tym temacie jest naprawdę niewielka.Zachęcam was, żebyście się wtym zakresie naprawdę edukowali, czytali aktualnepublikacje jak aktualnie, jak powinnosię zaopatrzać tą bliznę, tą ranępo pęknięciu po nacięciu krocza,które, które się zdarza, ale tojuż jakby inny zupełnie temat.No ja jeszcze się odniosędo tej drugiej części pytania paniNatalii, że jeśli chodzi odolegliwości bólowe, to ja uważam, żenie da się uniknąć dolegliwościbólowych po cięciu cesarskim i taknaprawdę też warto przygotować pacjentkęna to, że te zaburzenia wkontekście bólu, zwłaszcza w kontekścietak naprawdę opornego na leczenie farmakologicznegobólu w kontekście jakby bliznyto jest pierwsza-- pierwszy jakby bardzoistotny temat.I tutaj też jakby kwestiaostrzykiwania tak naprawdę skóry i bliznypewnymi preparatami, które gdzieś tamwspomagają nam tą regenerację nerwów, neuronów.A druga kwestia no to,yym, to czy zmniejszyć ryzyko sięda?No też się nie dazmniejszyć ryzyka, jakby no trzeba sięnastawić na to, że dolegliwościbólowe po cięciu cesarskim będą itrzeba też nastawiać pacjentki nato, że tak naprawdę w przeciągudwóch lat od cięcia cesarskiego,kiedy kreuje się nam ta ostatecznablizna po cięciu cesarskim, mogąbyć jak najbardziej zaburzenia czucia wobrębie skóry wokół blizny.I o to jest nawetkolejne pytanie od pani Małgorzaty.Bardzo za nie dziękujemy.Co można by było zastosowaćprzy przeczulicy w okolicy blizny przykarmieniu piersią?Więc jakby kilka rzeczy podchwytliwych.Wydaje mi się, że toksynabotulinowa- Jak najbardziej.Jak najbardziej.Toksyna botulinowa.Też niektóre preparaty jakby ztropokolagenem oraz jakby z pewną mieszankąwitamin z grupy B taknaprawdę też jak najbardziej z krzemionkąteż to jakby no mamypewne możliwości jakby no i toksynabotulinowa.Osocze?W okresie karmienia piersią?Osocze jak najbardziej.Przy takiej przeczulicy.Na pewno ostrzykiwanie, jakby myzachęcamy przy takiej przeczulicy-- ja miałemtakie pacjentki, które miały bardzonasilone dolegliwości związane z przeczulicą tej-tejblizny po cięciu cesarskim, noto tutaj, w tych takich, wokresie karmienia piersią rzeczywiście korzystaniejakby z-z ostrzykiwania, tak jak Olapowiedziała toksyną botulinową, która jestw tym okresie bezpieczna, ta dawkajest niewielka- Tak.Czy korzystania z osocza,czy z fibryny?Na kilka z nich odpowiedzieliśmy.

Mam nadzieję, że zaciekawiliśmy Państwatym tematem, cięcia cesarskiego tomoże nie, ale blizny pocięciu cesarskim i postępowania z bliznąpo cięciu cesarskim, bo jestto temat jakby n-niezwykle ważny.A do tej pory naprawdęja mam świadomość, że był traktowanybardzo, bardzo po macoszemu.Jakby po-podejście do tego bardziejbyło takie, że a radź sobiepacjentko sama.Masz zdrowe dziecko, zrobiliśmy cięcie,a teraz musisz sobie radzić.Więc jakby no teraz tychmożliwości naprawdę mamy dużo, dużo więcej.Także edukacja, edukacja i jeszczeraz edukacja.Dokładnie tak.Wszystkich nas, jakby lekarzy, pielęgniarek,położnych, fizjoterapeutów, yym nawet osoby zajmującychsię jakby estetyką czy medycyn-medycynąestetyczną, niebędąco związanych z zawodem medycyny,to jakby na pewno edukacjajest niezwykle, niezwykle ważna.Nas ten temat, tak jakmówię, zainspirował, zaciekawił.Poświęciliśmy naprawdę wiele czasu,żeby, żeby przygotować bliznobooka i-i nogdzieś tam mamy tą wiedzę,więc staramy się też nią zPaństwem dzielić.Więc myślę, że jeżeli niemacie Państwo więcej pytań, to mypowolutku będziemy kończyć.Nie zabieramy Państwu czasu wsobotnie popołudnie.Ja też pragnę odpocząć powczorajszym dyżurze, ech, więc to właściwiewszystko.Nagranie jakby jest tego webinaruznajdziecie Państwo na stronach Remedium, pewniegdzieś tam za kilka dni,.I bardzo serdecznie Państwu dziękujemy,że spędziliście z nami sobotnie popołudnie-Dokładnie.Dokładnie tak, jakby ja teżCi Ola dziękuję.Jakby dużo- Dużo z medycynyestetycznej się dowi-- ja się całyczas dowiaduję jak gdyby nabieżąco.Więc pani doktor Jedlecka, jasię nazywam Michał Strus, bardzo państwudziękujemy i do zobaczenia.<span data-href="479