Jak zbadać objaw Macewena?

Objaw Macewena, czyli tzw. "cracked pot sound", to rzadko dziś stosowany, ale wciąż interesujący klinicznie sposób oceny wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego u dzieci. Badanie polega na delikatnym opukiwaniu czaszki – w odpowiednich warunkach można usłyszeć charakterystyczny, pusty dźwięk przypominający uderzenie w pęknięty dzban. Objaw ten występuje najczęściej przy wodogłowiu lub rozszczelnieniu szwów czaszkowych.

„Cracked pot sound” krok po kroku

Jak wykonać badanie?

1. Opukiwanie wykonuje się palcem (lub młoteczkiem) w okolicy pterionu – w miejscu łączenia kości czołowej, ciemieniowej, skroniowej i klinowej.
2. Najlepsze warunki:
   • pozycja siedząca pacjenta,
   • ogolona głowa,
   • brak kontaktu z poduszką lub innym elementem tłumiącym dźwięk.
3. Dźwięk łatwiej wychwycić, przykładając ucho do głowy dziecka lub słuchając z bardzo bliskiej odległości.

Kiedy objaw może się pojawić?

Patofizjologia objawu

Dźwięk powstaje, gdy cienkie kości czaszki drgają pod wpływem opukiwania. Warunkiem jest niecałkowicie zrośnięta czaszka – np. u niemowląt, dzieci z opóźnionym kostnieniem lub w przebiegu ponownego rozdzielenia szwów. Objaw najczęściej występuje w:

1. wodogłowiu nabytym (np. z powodu guza mózgu),
2. zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych,
3. rozległych złamaniach czaszki.

Może być słyszalny nawet z kilku metrów, jeśli szwy są w fazie rozpierania, zanim całkowicie się rozsuną.

Kody ICD-10

Referencje

1. Alexander, E., & Davis, C. H. (1987). Macewen's Sign – "The Cracked Pot Sound". Surgical Neurology, 27(6), 519–522.https://doi.org/10.1016/0090-3019(87)90148-0