WHO - instytucja w kryzysie czy medyczny megaprojekt?

Wiele mówi się w ostatnim czasie o błędach popełnianych przez WHO. O ich opieszałości związanej z pandemią COVID-19, czy też sprzecznymi wytycznymi dotyczącymi m.in. kwestii środków ochrony osobistej. Na organizację spadła szczególna krytyka za pobłażliwość dla działań rządu Chin i fakt, że nie sprawdziła we właściwym czasie przekazanych przez Państwo Środka informacji  dotyczących pochodzenia i rozwoju epidemii. 

Jednak kryzys WHO zaczął się już wiele lat temu. W 2010 roku organizacja  przyznała się do błędów w zarządzaniu epidemią grypy H1N1. Jak możemy  przeczytać na łamach czasopisma Nature - firmy farmaceutyczne „zachęcały światową organizację zdrowia do wyolbrzymiania zagrożenia świńską  grypą” [1]. Wątpliwość wzbudza również postać Tedrosa Adhanoma Gebreyesusa, który objął funkcję dyrektora generalnego WHO w 2017 roku. Wcześniej jako etiopski minister zdrowia spotkał się z krytyką w związku z postępowaniem w  przypadku trzech epidemii cholery, które wybuchły za jego kadencji (2005 - 2012). Podważana jest również bezstronność jego poczynań. Jako członek etiopskiego rządu nawiązał bowiem bliskie stosunki polityczne i gospodarcze  z Chinami. 

Mimo tych kontrowersji WHO to ciągle organizacja, która wyznacza kierunki rozwoju ogólnoświatowej opieki zdrowotnej. Działając w ramach systemu Narodów Zjednoczonych odpowiedzialna jest za tworzenie polityki zdrowotnej, zarządzanie kryzysami zdrowotnymi czy dążenie do wyeliminowania gnębiących ludzkość chorób. 

We wrześniu 2015 roku przyjęta została Agenda na rzecz Zrównoważonego Rozwoju 2030 [2]. Przedstawiono 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju, gdzie obok takich, jak konieczność wyeliminowania ubóstwa, głodu, czy zapewnienie równości płci, państwa członkowskie (193) zobowiązały się zapewnić wszystkim ludziom w każdym wieku zdrowe życie oraz promować dobrobyt [3]. Z pewnością możemy tu mówić o „mega-projekcie”, ponieważ nigdy wcześniej światowi przywódcy nie podjęli wspólnych działań i wysiłków na tak szeroką  skalę. 

Cel 3, bo o nim mowa, skupia się na bardzo wielu aspektach i to właśnie za jego realizację odpowiedzialna jest WHO. Plan uwzględnia zmniejszenie  umieralności okołoporodowej oraz tej spowodowanej chorobami zakaźnymi i niezakaźnymi. To również walka z uzależnieniami, oparta nie tylko na ich leczeniu, ale także edukacji społeczeństwa. Kraje członkowskie zobowiązały  się również do zwiększenia dostępności do podstawowych szczepionek i leków,  a także do zwiększenia finansowania ochrony zdrowia. 

W 2020 roku udostępniony został raport, w którym sklasyfikowano  Polskę (według Globalnego Indeksu SDG) na 23. miejscu wśród 166 państw  poddanych ocenie [4]. Cele Agendy 2030 zrealizowane są przez nasz kraj w 78%. Niestety, ciągle zmagamy się z rosnącą śmiertelnością z powodu chorób  cywilizacyjnych i w dalszym ciągu brylujemy pod względem śmiertelności z powodu chorób układu oddechowego i układu krążenia, a także nowotworów  złośliwych. Nie jest również zaskoczeniem, że nadużywanie alkoholu jest coraz częstszą przyczyną zgonów w polskim społeczeństwem, a długi czas  oczekiwania w kolejce sprawia, że niemal 9% osób uważa, że ich potrzeby medyczne nie są zaspokojone w wystarczającym stopniu.  

Początek 2021 roku to dobry moment na podsumowanie tych pięciu lat  działania wspólnego projektu ONZ i WHO. Rozwój i dostępność opieki zdrowotnej są kluczowe w zwiększeniu jakości życia na świecie. Coraz  wyraźniej dostrzegamy, jak wiele czynników ma wpływ na funkcjonowanie naszego organizmu. Na pewno zmierzamy w dobrym kierunku, jednak przed nami  jeszcze wiele pracy, co dobitnie pokazała pandemia COVID-19.