Reguła 4T
Opis
Reguła 4T pozwala oszacować prawdopodobieństwo, że stwierdzony u pacjenta spadek stężenia płytek krwi wynika z małopłytkowości indukowanej heparyną.
Interpretacja
Fizjologia
Heparyna niefrakcjonowana (HNF) to pośredni inhibitor trombiny, który ze względu na niski koszt i możliwość łatwej neutralizacji z wykorzystaniem siarczanu protaminy jest powszechnie wykorzystywany na oddziałach chirurgicznych i internistycznych.
Jego wadą jest natomiast ryzyko wywołania immunologicznej małopłytkowości indukowanej heparyną (ang. heparin-induced thrombocytopenia – HIT), czyli stanu prozakrzepowego związanego z wytworzeniem przeciwciał przeciwko kompleksom cząsteczek leku i czynnika płytkowego 4 (PF4). W wyniku HIT mogą powstawać zakrzepy zarówno żylne, jak i tętnicze. Mają one tendencję do szybkiego narastania i stanowią stan zagrożenia życia, a tym samym wymagają natychmiastowej interwencji.
Małopłytkowość może być również powikłaniem stosowania heparyn drobnocząsteczkowych, jednak taka sytuacja zdarza się około 10 razy rzadziej.
Parametry
Reguła 4T uwzględnia następujące czynniki:
- Thrombocytopenia – ocena spadku stężenia płytek krwi,
- Timing – analiza, w jakim czasie od ostatniego podania heparyny rozpoczął się spadek stężenia płytek krwi;
- Thrombosis – stwierdzenie zakrzepicy lub innych powikłań klinicznych;
- oTher causes not evident – ocena prawdopodobieństwa, że małopłytkowość ma inną przyczynę, np. w okresie do 72 godzin od zabiegu operacyjnego czy u pacjentów z potwierdzoną bakteriemią lub tych, którzy przeszli chemioterapię lub radioterapię w ciągu ostatnich 20 dni.
Kody ICD-10
Źródła
- Lo, G. K., Juhl, D., Warkentin, T. E., Sigouin, C. S., Eichler, P., & Greinacher, A. (2006). Evaluation of pretest clinical score (4 T's) for the diagnosis of heparin-induced thrombocytopenia in two clinical settings. Journal of thrombosis and haemostasis : JTH, 4(4), 759–765. https://doi.org/10.1111/j.1538-7836.2006.01787.x
- Windyga J. (2020). Małopłytkowość wywołana przez heparynę. Omówienie wytycznych American Society of Hematology 2018. Med. Prakt.; 1: 43–49.
- Szczeklik, A., & Gajewski, P. (2023). Interna Szczeklika 2023/2024 - Mały Podręcznik. Medycyna Praktyczna.
