Ostroga Codmana to radiologiczny znak ostrzegawczy. Sprawdź, co może ją powodować – od mięsaka kości po zapalenie i krwiak podokostnowy.

Trójkąt Codmana, zwany też ostrogą Codmana, to stwierdzany w RTG obraz reakcji okostnej na dynamicznie przebiegający proces w obrębie kości. Dochodzi wówczas do uniesienia okostnej i kostnienia wyłącznie w obrębie jej uniesionej krawędzi. 

Obecność ostrogi Codmana wskazuje na proces szybki i potencjalnie groźny, choć nie jest to zmiana patognomoniczna dla jednej choroby.

Odwarstwienie okostnej – nowotwór kości czy łagodna zmiana?

Najczęstszymi przyczynami ostrogi Codmana są mięsaki, w tym przede wszystkim kostniakomięsak (osteosarcoma) – najczęstszy pierwotny guz kości u dzieci i młodzieży. W obrazie radiologicznym kostniakomięsaka typowo współistnieje ostroga Codmana oraz tzw. obraz "promienistego wybuchu" (sunburst). Drugą najczęstszą przyczyną jest mięsak Ewinga, w którym może występować zarówno ostroga Codmana, jak i charakterystyczna "łuszczka cebuli" (onion-skin appearance).

Poza guzami złośliwymi, odwarstwienie okostnej może wystąpić w przebiegu:

1. ostrego zapalenia kości i szpiku (osteomyelitis),
2. aktywnych torbieli tętniakowatych kości (aneurysmal bone cyst),
3. dużych krwiaków podokostnowych powstałych na skutek urazu.

Trójkąt Codmana – diagnostyka

Obecność ostrogi Codmana zawsze wymaga pilnego poszerzenia diagnostyki. Najczęściej wykonuje się dalsze badania obrazowe (USG otaczających tkanek, MRI, TK), a ostateczne rozpoznanie stawia się na podstawie badania histopatologicznego.

Aktualne wytyczne European Society for Medical Oncology (ESMO) oraz National Comprehensive Cancer Network (NCCN) podkreślają, że pacjenci z podejrzeniem agresywnego guza kości powinni być kierowani do wyspecjalizowanych ośrodków onkologicznych, zapewniających kompleksową diagnostykę i leczenie.

Kody ICD-10

Referencje

1. Amini, B., Skalski, M., & Lustosa, L. Codman triangle periosteal reaction. Reference article, Radiopaedia.org https://doi.org/10.53347/rID-1142 [ostatni dostęp: 27.04.2025 r.]
2. Strauss, S. J., Frezza, A. M., & Abecassis, N. ESMO Guidelines Committee, EURACAN, GENTURIS and ERN PaedCan. Electronic address: clinicalguidelines@esmo.org (2021). Bone sarcomas: ESMO-EURACAN-GENTURIS-ERN PaedCan Clinical Practice Guideline for diagnosis, treatment and follow-up. Annals of oncology : official journal of the European Society for Medical Oncology, 32(12), 1520–1536. https://doi.org/10.1016/j.annonc.2021.08.1995