Czy pierścień Kaysera–Fleischera można zaobserwować bez lampy szczelinowej?

Objaw Kaysera–Fleischera (pierścienie KF) to złogi miedzi w rogówce oka, charakterystyczne dla choroby Wilsona – rzadkiej, autosomalnie recesywnej choroby metabolicznej prowadzącej do nadmiernego gromadzenia się miedzi w tkankach. Chociaż objaw ten jest silnie sugestywny diagnostycznie, szczególnie u pacjentów z objawami neurologicznymi, warto zadać pytanie – czy możliwe jest jego rozpoznanie bez użycia lampy szczelinowej?

Czy objaw Kaysera–Fleischera można zobaczyć gołym okiem?

W codziennej praktyce lekarzy, którzy nie są internistami, dostęp do lampy szczelinowej bywa ograniczony. Niestety, dokładna ocena pierścieni KF wymaga właśnie tego narzędzia – pozwala ono na powiększenie i oświetlenie rogówki w sposób umożliwiający dostrzeżenie nawet subtelnych złogów miedzi. Objaw jest często zlokalizowany w głębszych warstwach rogówki i bywa trudny do uchwycenia „gołym okiem”.

U niektórych pacjentów – szczególnie w zaawansowanych stadiach choroby Wilsona – pierścień może być widoczny bez lampy jako złoto-brązowy lub zielonkawy obrączkowy cień w obwodowej części rogówki. Jednak taka obserwacja ma niską czułość i swoistość, a jej brak nie wyklucza choroby.

Objaw Kaysera–Fleischera a choroba Wilsona

W diagnostyce klinicznej choroby Wilsona należy zwrócić uwagę na objawy neurologiczne, psychiatryczne oraz niewyjaśnione podwyższone aminotransferazy u młodych pacjentów. W takich przypadkach warto zlecić badania biochemiczne (m.in. ceruloplazmina, miedź w surowicy i dobowej zbiórce moczu), a ocenę pierścienia KF pozostawić okuliście.

Kody ICD-10

Referencje

1. Pandey N, Blair K, John S. Kayser-Fleischer Ring. [Updated 2024 Jan 25]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK459187/ [ostatni dostęp: 07.07.2025 r.]