Wyszukaj w szybkich pytaniach
O czym świadczą objawy Flataua?
Objaw Flataua w polskiej medycynie najczęściej odnosi się do tzw. objawów oponowych: karkowo-mydriatycznego i erekcyjnego. Ich obecność jest ważnym, choć rzadziej obserwowanym, sygnałem podrażnienia opon mózgowo-rdzeniowych, najczęściej w przebiegu ZOMR.
Objawy Flataua – co to właściwie jest i jak je zbadać?
Objawy Flataua to zestaw dwóch specyficznych reakcji organizmu, które mogą wskazywać na podrażnienie opon mózgowo-rdzeniowych – błon otaczających mózg i rdzeń kręgowy.
| Objaw | Opis | Metodyka badania | Znaczenie kliniczne |
|---|---|---|---|
karkowo-mydriatyczny | odruchowa mydriaza (rozszerzenie źrenic) wywołana gwałtownym zgięciem głowy ku klatce piersiowej; wskazuje na podrażnienie opon mózgowo-rdzeniowych | pacjent leży na plecach; badający stabilizuje potylicę i wykonuje energiczne, ale kontrolowane zgięcie głowy do przodu, obserwując jednocześnie źrenice | objaw może świadczyć o podrażnieniu opon mózgowo-rdzeniowych, zwłaszcza w przebiegu zapalenia opon; rzadziej wykorzystywany klinicznie, ale o wysokiej swoistości |
erekcyjny | wzwód prącia pojawiający się w odpowiedzi na powtarzane bierne unoszenie i pochylanie tułowia pacjenta ku przodowi z pozycji leżącej | pacjent leży na plecach; badający kilkukrotnie unosi tułów pacjenta do pozycji siedzącej i opuszcza z powrotem, obserwując ewentualny wzwód prącia | objaw bardzo rzadko wykorzystywany w codziennej praktyce; jego obecność może mieć znaczenie w rozpoznaniu neuroinfekcji, szczególnie u pacjentów w ciężkim stanie klinicznym |
Kontekst kliniczny i znaczenie diagnostyczne objawów Flataua
Obecność objawów Flataua wksazuje na podrażnienie opon mózgowo-rdzeniowych. Ten stan patologiczny jest najczęściej wtórny do zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych (ZOMR). Historycznie, objaw erekcyjny był szczególnie kojarzony z ZOMR o etiologii gruźliczej.
Współczesna diagnostyka ZOMR opiera się na kompleksowej ocenie klinicznej i laboratoryjnej, obejmującej:
- objawy oponowe – bok objawów Flataua, kluczowe są także sztywność karku, objaw Brudzińskiego oraz objaw Kerniga;
- objawy ogólnoustrojowe – gorączka, cefalalgia, światłowstręt, nudności i wymioty;
- badanie płynu mózgowo-rdzeniowego (PMR) – analiza PMR, uzyskanego drogą punkcji lędźwiowej, stanowi "złoty standard" w diagnostyce ZOMR, umożliwiając identyfikację etiologii (np. bakteryjnej, wirusowej, grzybiczej, gruźliczej);
- badania neuroobrazowe – MRI oraz TK mózgowia są wykorzystywane do wykluczenia innych patologii wewnątrzczaszkowych.
Choć obecnie rzadziej wykorzystywane w praktyce, objawy Flataua pozostają cennym elementem w edukacji neurologicznej i mogą wspomagać diagnostykę w złożonych przypadkach.
Kody ICD-10
Wybrane choroby zakaźne i pasożytnicze
Choroby układu nerwowego
Referencje
- Gajewski, P. (2024). Interna Szczeklika 2024/2025. Medycyna Praktyczna.
- Konieczna, S., & Koziorowski, D. (2020). Edward Flatau (1868-1932) - world-leading pioneer of neurology and neurosurgery. Neurologia i Neurochirurgia Polska, 54(2), 211–216. https://doi.org/10.5603/PJNNS.a2020.0016
