Gen decyduje o przebiegu COVID-19 – przełomowe odkrycie polskich naukowców

Naukowcy z Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku odkryli gen, który decyduje o tym, w jaki sposób dana osoba przejdzie zakażenie koronawirusem. Odkrycie naukowców przyczyni się do zidentyfikowania osób, które są najbardziej narażone na ciężki przebieg choroby. Za kilka miesięcy mają być dostępne testy genetyczne, dzięki którym możliwe będzie zidentyfikowanie osób z takim wariantem genetycznym.Zidentyfikowany przez naukowców wariant genetyczny ponad dwukrotnie zwiększa ryzyko ciężkiego przebiegu oraz śmierci z powodu COVID-19. Szacuje się, że ma go nawet 14 proc. Polaków. W Europie występuje z częstością około 9 proc. To odkrycie przyczyni się do opracowania testu genetycznego, który poprzez identyfikację wariantu genetycznego związanego z chromosom 3, pomoże zidentyfikować osoby narażone na ciężki przebieg choroby.

– Dziś mamy ważny dzień dla nauki polskiej, systemu opieki medycznej i zdrowia Polaków. Udało nam się zidentyfikować poważny element ryzyka, jeśli chodzi o zachorowania na COVID-19. To element związany ze strukturą genetyczną. Do tej pory uznawaliśmy, że głównymi czynnikami ryzyka jest wiek, otyłość, ale dzięki pracy naukowców udało się zidentyfikować kolejny czynnik - to konkretny gen, który decyduje o tym, czy dana osoba będzie ciężko przechodziła COVID-19 czy też w sposób łagodny – przekazał na konferencji Adam Niedzielski, minister zdrowia. 

Odkrycie tego genu oznacza, że będzie można wykorzystać tę wiedzę w przyszłości i identyfikować osoby, które mają predyspozycje do ciężkiego przebiegu COVID-19.

– To kwestia myślenia o tym, jak definiować bezpieczną przyszłość postpandemiczną, gdzie prawdopodobnie będziemy mieli cały czas do czynienia z koronawirusem. Mamy szczepienia, leki, ale musimy mieć też zidentyfikowane wszystkie czynniki ryzyka. I ten czynnik odkryty przez polskich naukowców będzie uwzględniany w zarządzaniu tą chorobą. Konsekwencją odkrycia tego genu będzie stworzenie testu, który sprawdzi, czy pacjent ma ten gen czy też nie i jak będzie chorował – mówił Adam Niedzielski, szef resortu zdrowia.

Zdaniem dr hab. n. med. Radosława Sierpińskiego, prezesa Agencji Badań Medycznych, pełnomocnika Prezesa Rady Ministrów, należy podkreślić, że nauka jest integralnym elementem walki z koronawirusem i daje nadzieję ludzkości.

– Działania Agencji Badań Medycznych i Ministerstwa Zdrowia stworzyły polskim naukowcom warunki, by rozwijali polskie technologie. Wchodzimy obecnie na ścieżkę wdrożenia, umożliwiającą jeszcze lepszą opiekę nad pacjentami, którzy wymagają szczególnej uwagi. Mam nadzieję, że w ciągu kilku miesięcy testy pojawią się w szpitalach. Dzięki takim projektom możemy powstrzymywać rozwój pandemii, a co najważniejsze chronić osoby narażone na najcięższy przebieg zakażenia. Należy podkreślić, że Polskie innowacyjne rozwiązania trafiają bezpośrednio do systemu ochrony zdrowia, wpływając nie tylko na jego wydolności, ale co najważniejsze ochronę zdrowia i życia polskich pacjentów – mówił dr hab. n. med. Radosław Sierpiński.

Czy to odkrycie przekona ludzi do szczepień?  

W badaniu naukowców z Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku wzięło udział ponad 1400 pacjentów z całej Polski.

– Naturalnym dla nas było, by poszukać tła genetycznego, który decyduje o przebiegu choroby. To, co wyróżnia nasze badanie spośród inicjatyw, które miały miejsce na świecie, choć nie było ich wiele, to połączenie dokładnego opisu klinicznego ze zbadaniem wszystkich 20 tys. genów u pacjentów z różnymi stopniami ciężkości COVID-19 – mówił prof. dr. hab. n.med. Marcin Moniuszko, prorektor ds. nauki i rozwoju z Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, kierownik projektu.

Badanie wykazało, że oprócz zaawansowanego wieku i otyłości, czynnikiem ryzyka ciężkiego przebiegu COVID-19, bardziej istotnym niż choroby współistniejące, jest nasz profil genetyczny. 

– Posiadanie jednej z wersji genu zlokalizowanego na chromosomie 3 sprawia, że w przypadku zakażenia koronawirusem jesteśmy ponad dwukrotnie bardziej narażeni na ciężki, wymagający hospitalizacji, a nawet śmiertelny przebieg COVID-19. Częstość występowania tego wariantu nie jest jednakowa na całym świecie, u nas w Polsce jest to ok. 14 proc. – mówi prof. Marcin Moniuszko.

Naukowcy są zdania, że ich odkrycie pozwoli na wczesne identyfikowanie najbardziej zagrożonych pacjentów i liczą, że wkrótce pojawi się szeroko dostępny dla pacjentów, lekarzy i diagnostów test identyfikujący osoby obarczone większym ryzykiem ciężkiego przebiegu choroby.

– U osób, które dotychczas nie uległy zakażeniu, wiedza na temat posiadania wariantu genowego, być może sprawi, że zmobilizują się do szczepień – mówi prof. Moniuszko.   

Badanie było zlecone przez Ministerstwo Zdrowia tuż po pojawieniu się wirusa w 2020 r., na początku pandemii, a jego realizacją zajęła się Agencja Badań Medycznych.