Kalkulator dawek leków opioidowych
Opis
Silny ból, którego doświadczają m.in. pacjenci onkologiczni, może wymagać przyjmowania leków opioidowych. W przypadku ich długotrwałego stosowania warto rozważyć rotację substancji czynnych.
Fizjologia
Rotacja opioidów (m.in. tramadolu, kodeiny, oksykodonu, metadonu, morfiny, fentanylu) opiera się na założeniu, że wykazują one różny efekt analgetyczny. Wynika to z różnic farmakokinetycznych i farmakodynamicznych substancji czynnych (m.in. w powinowactwie do receptorów, lipofilności, przenikaniu przez bariery tkankowe).
Wskazania do zmiany leku opioidowego nie są jednoznacznie określone. Nie ulega jednak wątpliwości, że decyzję tę należy podjąć w przypadku:
- niewystarczającego efektu analgetycznego,
- wystąpienia nieakceptowalnych dla pacjenta działań niepożądanych.
Należy pamiętać, że w przypadku stosowania opioidów występuje zjawisko częściowej tolerancji krzyżowej, a zatem dawka nowego leku powinna być dobierana proporcjonalnie do tego, który był stosowany wcześniej.
Parametry
Aby obliczyć dawkę równoważną leku opioidowego, należy uwzględnić jego ekwiwalent w morfinie i ewentualne występowanie niewydolności nerek u pacjenta.
Źródła
- Katzung B.G, Farmakologia ogólna i kliniczna – podręcznik, wyd. Czelej, 2012.
- Farmakoterapia bólu u chorych na nowotwory – zalecenia Polskiego Towarzystwa Badania Bólu, Polskiego Towarzystwa Medycyny Paliatywnej, Polskiego Towarzystwa Onkologicznego, Polskiego Towarzystwa Medycyny Rodzinnej, Polskiego Towarzystwa Anestezjologii i Intensywnej Terapii, 2017, Ból; 18 (3): 11-53.
- Woroń J, Dobrogowski J, Wordliczek J. Wybór opioidów i ich dawkowanie w leczeniu bólu. Medycyna po Dyplomie 2011(20); 4(181): 77-82.
- Oxford Handbook of Palliative Care, Max Watson at all, 3rd Revised edition, 2019.
