Wyszukaj w publikacjach
Wraz z dniem 13 marca 2024 r. weszła w życie uchwała, która aktualizuje obowiązujący dotychczas Kodeks Etyki Aptekarza Rzeczypospolitej Polskiej. Powodem zmiany była konieczność ujednolicenia moralnych nakazów spoczywających na farmaceucie wynikających z innych aktów prawnych – ustawy Prawo farmaceutyczne oraz ustawy o zawodzie farmaceuty. Ma to przyczynić się do zwiększenia bezpieczeństwa pacjentów korzystających ze świadczeń i usług farmaceuty.
Nie każdy farmaceuta to aptekarz
Pierwszą i najbardziej widoczną zmianą jest nazwa, w której słowo ‘’Aptekarz’’ zamieniono na ‘’Farmaceuta’’. Może wydawać się to tylko zabiegiem kosmetycznym, ale w istocie poszerza obowiązywanie Kodeksu na wszystkie osoby uprawiające zawód farmaceuty. Do tej pory dotyczył on farmaceutów pracujących w aptece, których nazywać możemy aptekarzami. Obecnie stosować się do jego zapisów muszą również farmaceuci pracujący np. w ośrodkach badawczych.
Samodzielność i niezależność
Zgodnie z myślą, że tylko farmaceuta niezależny i swobodnie wykonujący swoją pracę może kierować się dobrem pacjenta jako celem najwyższym, w Kodeksie uwzględniono prosto brzmiący zapis, iż farmaceuta wykonuje zawód pod swoim imieniem i nazwiskiem. Dalsze punkty rozszerzają tę myśl przez zabronienie zawierania umów lub podobnych zobowiązań, które ograniczają niezależność zawodową oraz zakaz umożliwienia pracy innej osobie pod imieniem i nazwiskiem danego farmaceuty. Regulacja ta ma na celu wyeliminowanie wszelkich wpływów, które mogłyby zagrażać jakości i bezpieczeństwu pracy na rzecz pacjentów.
Zwiększenie bezpieczeństwa zapewniają pacjentowi również dodane do artykułu 7 Kodeksu Etyki Farmaceuty ustępy 2a i 2b:
2a Farmaceuta, polecając pacjentowi produkt leczniczy, wyrób medyczny lub jego wyposażenie, środek spożywczy specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub suplement diety, kieruje się aktualną wiedzą, kryterium skuteczności oraz bezpieczeństwa stosowania poleconego produktu, wyrobu, środka lub suplementu.
2b Wyboru lub rekomendacji, o których mowa w ust. 2a, farmaceuta dokonuje kierując się jedynie dobrem pacjenta.
Tajemnica zawodowa
W sposób wyczerpujący potraktowana została również kwestia tajemnicy zawodowej. Do ogólnej zasady, iż każda informacja pozyskana w związku z wykonywaną pracą jest objęta tajemnicą zawodową, dodano, że obowiązuje ona również po śmierci pacjenta. Określono też konkretne przypadki, w których farmaceuta może zostać zwolniony z zachowania tajemnicy zawodowej.
Badania naukowe
Kolejny nowy zapis dotyczy postawy farmaceuty uczestniczącego w przeprowadzaniu badań naukowych. Wskazuje on na konieczność przestrzegania zasad przeprowadzanego doświadczenia oraz rzetelności w przedstawianiu wyników i formułowaniu wniosków. Poruszono także kwestię praw autorskich, podkreślając, iż niedopuszczalnym jest dopisywanie swojego nazwiska do prezentowanych treści bez zgody autorów.
Zakaz reklamy
Jedną z najważniejszych zmian w Kodeksie Etyki Farmaceuty jest całkowity zakaz reklamowania przez farmaceutę produktów leczniczych, wyrobów medycznych, suplementów diety i żywności specjalnego przeznaczenia, a także udział w każdej innej reklamie, która podważałaby godność zawodu. Do tej pory farmaceuta zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa nie mógł reklamować leków i wyrobów medycznych. Poszerzenie tego zakazu o suplementy diety ogranicza możliwość realizowania płatnych współprac reklamujących taki rodzaj produktu przez farmaceutów edukujących w mediach społecznościowych (Instagram, TikTok).
Relacje wśród farmaceutów
W nowej wersji Kodeksu znalazło się również kilka zapisów, które mają na celu uregulowanie wzajemnych stosunków pomiędzy farmaceutami, w szczególności pomiędzy kierownikiem a pracownikami. Dotyczą one między innymi zasad przeprowadzenia kontroli wykonywanej pracy oraz ustalenie wynagrodzenia za pracę przysługującego farmaceucie z tytułu wykonywania czynności pozostających poza stosunkiem podstawowego zakresu pracy.
Co zostało usunięte?
Za zbędny uznano zapis z dotychczasowego Kodeksu Etyki Aptekarza RP mówiący o tym, że "Aptekarz nie może wobec pacjenta wypowiadać opinii dyskredytujących terapeutyczne postępowania lekarza, podrywających zaufanie do apteki jako instytucji, a także krytycznych uwag dotyczących produktów leczniczych”.
Możliwości zawodowe farmaceutów znacznie ewoluowały w ostatnich latach, więc zmiany w Kodeksie Etyki były nieuniknione. Doprecyzowanie wielu kwestii z pewnością ułatwi prawidłową interpretację zapisów i pomoże rozstrzygnąć dylematy etyczne.
