Egzamin PES / Stomatologia zachowawcza z endodoncją / wiosna 2011

120 pytań
Pytanie 1
Na zdjęciu rtg zęba 14 widoczne jest niewielkie przejaśnienie w obrębie szkliwa, znajdujące się nieco poniżej miejsca kontaktu stycznego z zębem 15.
W jakim miejscu i stadium będzie występować zmiana próchnicowa uwidoczniona w obrazie rentgenowskim?
Pytanie 2
Wykryto ubytek próchnicowy w szkliwie, w rejonie przyszyjkowym, u 30-letniego pacjenta, w zębie 35. Zmiany sięgały do połączenia szkliwno-cementowego i zostały zakwalifikowane jako Si/Sta 3.2. Ze względu na dobrą higienę jamy ustnej i niskie ryzyko próchnicy postanowiono wypełnić ubytek materiałem kompozytowym z systemem adhezyjnym szkliwno-zębinowym. Jak należy opracować brzegi ubytku, aby zapewnić jak najlepszą retencję materiału?
Pytanie 3
Planuje się odbudowę głębokiego ubytku próchnicowego na powierzchni stycznej zęba 36, metodą kanapkową. Brzeg dodziąsłowy ubytku znajduje się w obrębie cementu/zębiny korzeniowej. Jakie zasady obowiązują przy opracowaniu brzegu przydziąsłowego ubytku?
Pytanie 4
Bardzo dobry wynik estetyczny można uzyskać przy odbudowie ubytku klasy IV według Blacka, stosując metodę anatomiczną wielowarstwową. Która ze wskazanych procedur najlepiej umożliwi warstwowe nakładanie różnych odcieni kompozytu i modelowanie odtwarzanej powierzchni z wolnej ręki?
Pytanie 5
Podczas przeglądu uzębienia u 26-letniej kobiety oceniono stan higieny jamy ustnej za pomocą aproksymalnego wskaźnika płytki nazębnej API. Jego wartość wyniosła 40%. Jaka będzie ocena higieny jamy ustnej przy powyższej wartości?
Pytanie 6
Jednym z ważnych kryteriów, jakie powinny spełniać estetyczne wypełnienia kompozytowe są ich cechy optyczne, które są wyznaczane przez kolor, odpowiednią przezierność, opalescencję i fluorescencję materiału. Barwa jest cechą odróżniającą dany kolor podstawowy od innych. Bardzo istotny jest właściwy dobór barwy materiału podczas estetycznej rekonstrukcji tkanek twardych zęba utraconych nie tylko w wyniku próchnicy, ale również erozji, abrazji, abfrakcji, urazu czy z powodu nieprawidłowości rozwojowych i przebarwień. Jakie warunki powinny być spełnione, aby jak najlepiej dobrać barwę wypełnienia?
1) kolor należy dobierać po osuszeniu powierzchni zęba;
2) kolor należy dobierać do wilgotnej powierzchni zęba;
3) dobiera się barwę wypełnienia ze wzorcem - kolornikiem;
4) dobór koloru wypełnienia rozpoczyna się określeniem barwy zębiny w rejonie przyszyjkowym;
5) dobór nasycenia barwy zębiny należy dostosować przed preparacją ubytku.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 7
Za przebarwione uważa się zęby, których kolor nie jest prawidłowy w zakresie fizjologicznych zmian odcieni szkliwa. Jakie czynniki warunkują kolor zęba?
1) barwa szkliwa;         4) fluorescencja zębiny;
2) grubość zębiny;         5) grubość szkliwa.
3) transparencja szkliwa;
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 8
W czasie rutynowego przeglądu jamy ustnej u 23-letniej kobiety stwierdzono badaniem klinicznym brak zęba 15. Badanie radiologiczne potwierdziło brak zawiązka tego zęba. Która z wymienionych jednostek chorobowych odpowiada opisanej sytuacji klinicznej?
Pytanie 9
Coraz szersze zastosowanie w stomatologii zachowawczej znajduje technika abrazji powietrznej. W jakich sytuacjach klinicznych jest wskazana?
1) w opracowaniu dużych ubytków próchnicowych;
2) w opracowaniu początkowych zmian i małych ubytków próchnicowych;
3) w przygotowaniu powierzchni szkliwa i zębiny, zamiast wytrawiacza, pod system wiążący przy odbudowie kompozytowej;
4) w przygotowaniu zęba do lakowania bruzd i szczelin;
5) w wymianie i naprawie wypełnień.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 10
Problemem diagnostycznym mogą być przejaśnienia widoczne pod wypełnieniami na zdjęciach skrzydłowo-zgryzowych. Wykrywane przypadkowo nie zawsze są wskazaniem do wymiany wypełnienia. Przejaśnienie pod wypełnieniem może świadczyć o pozostawieniu zdemineralizowanej zębiny, podkładzie niedającym cienia na zdjęciach rtg, systemie wiążącym niedającym kontrastu lub pęcherzu powietrza spowodowanym niewłaściwym skondensowaniem materiału. W jakiej sytuacji obserwowane przejaśnienie nie wymaga wymiany wypełnienia?
Pytanie 11
Jakie zalecenia profilaktyczne powinni otrzymać w gabinecie stomatologicznym pacjenci zakwalifikowani do grupy średniego ryzyka próchnicy?
1) szczotkowanie zębów pastą z fluorem 2x dziennie;
2) szczotkowanie zębów pastą z fluorem 2x dziennie i codzienne stosowanie płukanki fluorkowej;
3) zgłaszanie się na wizyty kontrolne, co 6 do 12 miesięcy;
4) zgłaszanie się na wizyty kontrolne, co 12 do 24 miesięcy;
5) wykonywanie badań radiologicznych zębów, w szczególności zdjęcia skrzydłowo-zgryzowego, co 12 miesięcy.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 12
Po wypełnieniu materiałem kompozytowym zębów bocznych może wystąpić nadwrażliwość pozabiegowa. Jest to dokuczliwe powikłanie, stwierdzane stosunkowo rzadko. Może wskazywać na przejściowy stan hiperalgezji spowodowany leczeniem. Które z wymienionych działań mogą przyczynić się do wystąpienia wrażliwości pozabiegowej?
1) niezachowanie suchości pola zabiegowego;
2) mikroprzeciek brzeżny;
3) zbyt duże obciążenie zgryzowe spowodowane nieprawidłowym wykonturowaniem wypełnienia;
4) skurcz polimeryzacyjny;
5) zastosowanie wypełnień kompozytowych w ubytkach z dużą utratą twardych tkanek zęba i niewielkim podparciem guzkowym.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 13
Niektóre materiały uszczelniające stosowane w ostatecznym wypełnieniu kanału zęba, poddane wysokiej temperaturze mogą natychmiast twardnieć. Jakiego typu uszczelniaczy nie powinno się stosować w metodach wypełniania kanałów korzeniowych uplastycznioną termicznie gutaperką?
Pytanie 14
Do polimeryzacji materiałów kompozytowych służą urządzenia wysyłające światło o różnej długości i natężeniu. Im większe jest natężenie emitowanego światła tym pełniejsza i szybsza polimeryzacja kompozytu. Jednak ze wzrostem natężenia światła zwiększa się szybkość skurczu polimeryzacyjnego. Które z wymienionych urządzeń będzie częściowo likwidowało naprężenia w plastycznym materiale i w następstwie skuteczniej polimeryzowało?
Pytanie 15
Wykonujemy zabieg ekstyrpacji miazgi zębowej w znieczuleniu i planujemy założenie koferdamu. Na jakim etapie powinniśmy go założyć, aby skuteczniej i bezpieczniej wykonać zabieg?
Pytanie 16
Metoda wypełniania kanałów „płynną” gutaperką na zimno - GuttaFlow, jest metodą bezpieczną, łatwą i szybką. W jakich procedurach różni się od innych metod wypełniania kanałów korzeniowych?
1) stosowanie rozpychaczy;
2) użycie wstrząsarki;
3) użycie piecyka z nośnikiem;
4) kanały wypełniane są mieszaniną sproszkowanej gutaperki i uszczelniacza silikonowego;
5) zbędne jest dodatkowe stosowanie uszczelniacza.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 17
Zewnętrzna resorpcja przyszyjkowa jest poważnym powikłaniem, które może wystąpić podczas wewnątrzkoronowego wybielania zębów. Zdaniem niektórych badaczy prawdopodobieństwo wystąpienia resorpcji ulega zdecydowanemu ograniczeniu przy zastosowaniu tzw. biomechanicznego uszczelnienia szyjkowego. Polega ono na założeniu w bezpośrednim kontakcie z materiałem wypełniającym kanał korzeniowy warstwy:
Pytanie 18
Procesy chorobowe w miazdze rozwijają się pod wpływem wielu różnych bodźców, z których najważniejszym wydaje się czynnik zakaźny. Drobnoustroje w ognisku próchnicowym są pierwotnym czynnikiem zapaleniotwórczym. Które ze wskazanych czynników nie występują w żywej miazdze?
Pytanie 19
W pulpopatiach nieodwracalnych z miazgą żywą można zastosować leczenie polegające na:
1) amputacji miazgi w znieczuleniu;
2) ekstyrpacji miazgi w znieczuleniu;
3) ekstyrpacji miazgi po jej uprzedniej dewitalizacji;
4) amputacji miazgi po jej uprzedniej dewitalizacji;
5) szczelnym wypełnieniu kanału z zastosowaniem uszczelniacza pobudzającego tkankę mieszaną do utworzenia twardej blizny i zamknięcia otworu anatomicznego.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 20
Pulpopatie odwracalne charakteryzują się następującymi objawami:
Pytanie 21
Działania prognostyczne szacujące ryzyko wystąpienia próchnicy u danego pacjenta polegają na:
1) określeniu nawyków dietetycznych i higienicznych pacjenta;
2) określeniu podaży fluorków;
3) obliczeniu wskaźnika CPTIN;
4) określeniu liczby kolonii bakterii Streptococcus mutans i Lactobacillus acidophilus w ślinie;
5) ocenie zawartości enzymów antybakteryjnych w ślinie.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 22
Które z poniżej wymienionych jednostek chorobowych można zaliczyć do pulpopatii odwracalnych?
1) choroby twardych tkanek niepróchnicowego pochodzenia;
2) stany zapalne miazgi z ogniskami martwicy;
3) próchnica zębów;
4) przypadkowe obnażenie miazgi;
5) polip miazgi.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 23
Jakimi właściwościami powinny charakteryzować się środki antyseptyczne stosowane w leczeniu zakażonego kanału korzeniowego?
Pytanie 24
Leczenie częściowej zgorzeli miazgi polega na:
1) częściowym usunięciu mas zgorzelinowych z aplikacją preparatów dewitalizujących;
2) całkowitym usunięciu zawartości kanałów z wykorzystaniem miejscowego znieczulenia;
3) antyseptycznym leczeniu endodontycznym;
4) opracowaniu kanałów do otworu anatomicznego;
5) szczelnym wypełnieniu kanałów korzeniowych do otworu fizjologicznego.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 25
W chemomechanicznym usuwaniu próchnicy za pomocą systemu Carislov mają znaczenie niżej wymienione czynniki, z wyjątkiem:
Pytanie 26
W leczeniu odwracalnych zapaleń miazgi stosuje się często preparaty na bazie wodorotlenku wapnia. Na czym polega mechanizm terapeutyczny?
1) uwalnianiu jonów OH- i alkalizacji środowiska;
2) hamowaniu aktywności fosfatazy zasadowej;
3) pobudzaniu odontoblastów do produkcji zębiny wtórnej;
4) wytwarzaniu martwicy jałowej przy pokryciu bezpośrednim;
5) wzmożeniu aktywności enzymów proteolitycznych.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 27
Przyczyną zaostrzeń przewlekłych zapaleń tkanek okołowierzchołkowych może być:
Pytanie 28
W trakcie opracowywania ubytku próchnicowego stwierdzono na jego dnie częściowo zdemineralizowaną zębinę na przestrzeni ok. 1 mm. W wywiadzie pacjent podawał ból sprowokowany głównie na zimno. Wybierz sposoby postępowania leczniczego uznawane ze odpowiednie:
1) wykonanie ekstyrpacji miazgi w znieczuleniu;
2) zaopatrzenie zmienionej chorobowo zębiny preparatami odontotropowymi i założenie wypełnienia stałego;
3) zastosowanie metody przykrycia pośredniego z odroczonym wypełnieniem ubytku;
4) całkowite usunięcie zdemineralizowanej zębiny i zastosowanie przykrycia bezpośredniego;
5) całkowite opracowanie dna ubytku po 2 miesięcznym oddziaływaniu preparatów biologicznych.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 29
Profesjonalne oczyszczanie zębów jest jedną z podstawowych metod profilaktyki próchnicy zębów i chorób przyzębia. Stosuje się je także z przyczyn wymienionych niżej, z wyjątkiem:
Pytanie 30
Zukośnianie brzegu ubytku w obrębie szkliwa w ubytkach przygotowanych do wypełnienia kompozytem jest zabiegiem wskazanym ze względu na:
1) zwiększenie zarysu ubytku;
2) zwiększenie efektywności wytrawiania;
3) polepszenie efektu kosmetycznego;
4) wzmocnienie połączenia pomiędzy zębiną i materiałem kompozycyjnym;
5) zwiększenie powierzchni szkliwa dla wiązania.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 31
Ze względu na jakie właściwości cementy szklano-jonomerowe znajdują zastosowanie w stomatologii zachowawczej?
1) dobrą adhezję tylko do zębiny;
2) dobrą adhezję do szkliwa i zębiny;
3) łączenie się ze wszystkimi materiałami podkładowymi;
4) działanie kariostatyczne;
5) łączenie się z materiałami kompozytowymi.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 32
Wybierz stwierdzenia opisujące wpływ polimeryzacji światłem materiału kompozytowego na jakość wypełnienia:
1) w trakcie polimeryzacji dochodzi do przemieszczeń międzycząsteczkowych materiału;
2) dochodzi do skurczu materiału w kierunku źródła światła;
3) dochodzi do skurczu materiału, którego konsekwencją jest powstanie szpary brzeżnej między materiałem a ścianą ubytku;
4) w trakcie polimeryzacji uwalniane są związki aminowe;
5) zmniejszone natężenie światła emitowanego przez lampę polimeryzacyjną kompensuje skurcz polimeryzacyjny.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 33
Wskaż sytuacje kliniczne, w których są stosowane półpłynne materiały kompozytowe:
Pytanie 34
Które informacje podane poniżej są prawdziwe dla giomerów?
1) są materiałami opartymi na cemencie glasjonomerowym o zwiększonej hybrydyzacji i żywicy kompozytowej;
2) są materiałami opartymi na cemencie glasjonomerowym o zmniejszonej hybrydyzacji i żywicy kompozytowej;
3) są materiałami opartymi na materiałach kompozytowych;
4) wykazują dużą odporność na ścieranie;
5) są estetyczne.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 35
Które z wymienionych cech charakteryzują amalgamaty srebra?
1) są dobrymi przewodnikami termicznymi;
2) biorą udział w procesach elektrochemicznych;
3) mogą przebarwiać twarde tkanki zęba;
4) w trakcie zakładania nie są wrażliwe na wilgoć;
5) są najlepszym materiałem do wypełnień zębów tak przednich jak i bocznych.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 36
Z podanych cech wybierz te, które opisują wady materiałów złożonych:
1) skurcz polimeryzacyjny prowadzący do powstania mikroprzecieku brzeżnego;
2) znaczna ścieralność okluzyjna materiałów;
3) mniejsza kurczliwość materiału niż tkanek zęba;
4) wrażliwość niektórych zębów po wypełnieniu;
5) bardzo długa, wieloletnia trwałość.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 37
Które z poniższych sytuacji stanowią przeciwwskazanie do zastosowania materiałów złożonych?
1) bruksizm;
2) ubytki niepróchnicowego pochodzenia;
3) niemożność uzyskania i utrzymania suchości podczas wypełnienia;
4) duże zniszczenie zęba z brakiem szkliwa;
5) brak możliwości pracy z koferdamem.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 38
Klasyfikacja pourazowych uszkodzeń zębów obejmuje 9 klas. Połącz podaną klasę uszkodzenia z jego opisem:
1) klasa III  a) zwichnięcie częściowe zęba   
2) klasa IV  b) złamanie korzenia   
3) klasa V  c) złamanie korony z obnażeniem miazgi  
4) klasa VI  d) uraz prowadzący do utraty żywotności miazgi bez złamania lub ze złamaniem korzenia  
5) klasa VII  e) całkowite zwichnięcie zęba  
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 39
W których jednostkach obliteracja jam zębowych jest jednym z objawów?
1) odontodysplazji;       4) taurodontyzmie;
2) dysplazji zębiny typu I;     5) niecałkowitym rozwoju zębiny typu II.
3) krzywicy hipofosfatemicznej;
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 40
W której z wymienionych jednostek jednym z objawów jest hipodoncja?
Pytanie 41
Które z podanych stwierdzeń dotyczące wskaźnika leczenia są prawdziwe?
1) ocenia skuteczność leczenia zachowawczego;
2) obliczany jest jako iloraz zębów wypełnionych i sumy zębów próchnicowych i wypełnionych;
3) obliczany jest jako iloraz zębów z ubytkami próchnicowymi i sumy zębów próchnicowych i wypełnionych;
4) wartość wskaźnika wynosząca 1 oznacza zaspokojenie wszystkich potrzeb leczniczych;
5) wartość wskaźnika wynosząca 0 oznacza zaspokojenie wszystkich potrzeb leczniczych.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 42
Które z podanych związków chemicznych dodawanych do płukanek jamy ustnej wywierają działanie przeciwbakteryjne?
1) glukonian chlorheksydyny;     4) sanquinaryna;
2) chlorek cetylopirydyny;     5) triclosan.
3) heksetydyna;
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 43
Które z wymienionych składników pożywienia mają właściwości kariostatyczne?
1) fosforany i wapń;  2) polifenole;  3) fityny;  4) kazeiny;  5) lipidy.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 44
Który z podanych parametrów charakteryzuje kompozyt hybrydowy?
Pytanie 45
Skuteczność płukania kanału zależy od:
Pytanie 46
Który z wymienionych czynników nie odgrywa roli w przebiegu procesów demineralizacyjno-remineralizacyjnych?
Pytanie 47
W leczeniu kanałowym przeprowadzanym na kilku wizytach istotne jest szczelne zamknięcie dostępu do jamy zęba między wizytami. Można to osiągnąć po spełnieniu określonych warunków:
1) grubość warstwy materiału tymczasowego wynosi 2 mm;
2) grubość warstwy materiału tymczasowego wynosi 3,5 mm;
3) grubość warstwy materiału tymczasowego wynosi powyżej 0,5 mm;
4) materiał tymczasowy jest wprowadzany stopniowo warstwami i kondensowany w kierunku ścian ubytku;
5) materiał tymczasowy jest wprowadzany jedną porcją z nadmiarem i kondensowany w kierunku komory.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 48
Które z podanych twierdzeń dotyczących „narzędzia pierwszego” jest prawdziwe?
1) powinno być sztywne i poniżej rozmiaru 20 wg ISO;
2) powinno być cienkie i giętkie;
3) stosuje się do poszerzenia otworu wierzchołkowego;
4) jest narzędziem potwierdzającym drożność kanału czyli pierwszym narzędziem wprowadzonym na całą długość roboczą;
5) jest najgrubszym narzędziem wprowadzonym na całą grubość roboczą.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 49
Która z wymienionych technik wypełniania kanału nie jest obecnie stosowana?
Pytanie 50
Które z podanych twierdzeń dotyczących narzędzi wykonanych ze stopu niklowo-tytanowego są prawdziwe?
1) posiadają pamięć kształtu;
2) są bardziej elastyczne niż narzędzia stalowe;
3) powinny być stosowane z naciskiem;
4) przed złamaniem wykazują zużycie materiału w postaci odkształcenia;
5) mają zastosowanie gdy konieczne jest ich wstępne zagięcie przed wprowadzeniem do kanału.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 51
Skrócone korzenie lub niemal całkowity ich brak oraz obliteracja jam zębowych przy prawidłowych na ogół koronach zębów są dominującym charakterystycznym symptomem:
Pytanie 52
Złamania narzędzia w kanale można uniknąć przez:
1) nie wykonywanie wstępnego doginania narzędzia przed opracowaniem kanału zakrzywionego;
2) opracowywanie kanału po osiągnięciu długości roboczej tylko ruchami piłującymi;
3) używanie narzędzi z zachowaniem kolejności rozmiarów;
4) opracowywanie kanału z wywieraniem dużej siły na narzędzie.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 53
Która z poniższych metod terapeutycznych nie jest wskazana w leczeniu nadwrażliwości zębiny?
Pytanie 54
Które z wymienionych zalicza się do jakościowych metod diagnozowania próchnicy?
1) wizualno-dotykową;
2) radiografię konwencjonalną;
3) radiografię cyfrową;
4) opartą na fluorescencji (np. diagnodent);
5) opartą na przewodnictwie elektrycznym.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 55
Termin atrycja oznacza utratę twardych tkanek powstałą w następstwie:
Pytanie 56
U pacjenta w wieku 65 lat stwierdzono ubytek o głębokości około 1 mm zlokalizowany na odsłoniętej powierzchni policzkowej korzenia zęba 45. Prawidłowy sposób terapeutycznego postępowania polega na:
Pytanie 57
Wskaż zdanie prawdziwe opisujące próchnicę ukrytą:
Pytanie 58
Wskaż prawdziwe informacje dotyczące szkliwa:
1) szkliwo składa się wagowo z 95%substancji mineralnych, 5% substancji organicznych i wody;
2) podstawową jednostką strukturalną szkliwa jest pryzmat;
3) podstawową jednostką strukturalną szkliwa jest kryształ hydroksyapatytu;
4) pryzmaty szkliwa i zębiny mają tę samą wielkość;
5) szkliwo nie jest czystym hydroksyapatytem, gdyż występuje w nim faza nieapatytowa i cząsteczki lub jony zaadsorbowane na powierzchni kryształu apatytu;
6) w środowisku jamy ustnej szkliwo zawsze pokryte jest błonką nabytą.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 59
Ubytki klasy VI według klasyfikacji Blacka występują:
Pytanie 60
Spośród podanych poniżej materiałów do ostatecznego wypełniania ubytków wybierz ten, który stosowany jest w ubytkach opracowanych metodą ART:
Pytanie 61
Pacjent w wieku 25 lat zgłasza się do gabinetu stomatologicznego w celu wykonania badania jamy ustnej. Lekarz stwierdza na osuszonej powierzchni policzkowej w zębach 46, 45, 36 białą smugę, położoną wzdłuż brzegu dziąsłowego, z nienaruszoną i twardą powierzchnią. Zmiany te powstały prawdopodobnie na skutek:
Pytanie 62
W badaniu klinicznym stanu uzębienia na powierzchniach wargowych zębów przednich w szczęce, stwierdzono obecność płytkich, szerokich zagłębień o gładkiej i błyszczącej powierzchni z obecnym wąskim pasmem niezmienionego szkliwa w rejonie przyszyjkowym. Wskaż odpowiedź, w której przedstawiono prawidłowy sposób leczenia:
Pytanie 63
Spośród podanych poniżej cech wybierz te, które charakteryzującą próchnicę kwitnącą:
1) może występować w uzębieniu stałym u młodzieży na skutek częstego spożywania słodkich napojów i przekąsek między posiłkami;
2) rozwija się na powierzchni żującej pod makroskopowo zdrowym szkliwem;
3) często obejmuje powierzchnie zębów zazwyczaj wolne od próchnicy;
4) może występować jako efekt uboczny niektórych leków;
5) główną przyczyną jej powstawania jest wzbogacenie szkliwa we fluorki;
6) dotyczy tylko uzębienia mlecznego, w uzębieniu stałym nie występuje.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 64
Fluoroza zębów:
Pytanie 65
Ubytek próchnicowy zlokalizowany na powierzchni policzkowej korony pierwszego przedtrzonowca w szczęce opracowano w celu wypełnienia cementem szklano-jonomerowym, modyfikowanym żywicą. Zaleca się opracowanie ubytku:
Pytanie 66
Pacjent w wieku 18 lat zgłasza się do gabinetu w celu wykonania kontrolnego badania jamy ustnej. W badaniu klinicznym stwierdzono brak zębów 16, 36, 46, które usunięto na skutek nie leczonej próchnicy, obecność 5 rozległych wypełnień w zębach w odcinku bocznym szczęk i dwa ubytki próchnicowe II klasy wg Blacka w zębach 26 i 47. Badanie radiologiczne wykazało ponadto obecność zmian: w zębach 14, 25 - przejaśnienie na zdjęciu rtg obejmowało swoim zasięgiem całe szkliwo i zewnętrzną warstwę zębiny. Wartość wskaźnika API wyniosła 62%. Wybierz odpowiedź, w której podano prawidłowy sposób postępowania:
Pytanie 67
Wskaż nieprawdziwe informacje dotyczące cementów glassjonomerowych:
1) wiązanie cementu glassjonomerowego przebiega dwufazowo;
2) wypełnienia z cementów glassjonomerowych można poddać końcowemu opracowaniu po upływie 15 minut;
3) cement glassjonomerowy jest bardzo wrażliwy na wysuszenie gdy podczas wiązania powstają poliwęglany wapnia;
4) proszek cementu glassjonomerowego stanowi szkło wapniowo-sodowo-krzemowe;
5) cementy glassjonomerowe są bardzo wytrzymałe na rozciąganie;
6) okres ostatecznego twardnienia cementu glassjonomerowego związany jest z tworzeniem poliwęglanów glinu.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 68
Cechą charakterystyczną wkładów - wypełnień wykonywanych metodą pośrednią jest to, że:
Pytanie 69
Wskaż prawdziwe stwierdzenia dotyczące próchnicy korzenia:
1) próchnica cementu korzeniowego rozwija się na powierzchniach policzkowych, językowych i stycznych korzeni zębów eksponowanych na środowisko jamy ustnej;
2) u wszystkich osób z odsłoniętymi korzeniami zębów powstaje próchnica korzenia;
3) aktywność próchnicy korzenia związana jest tylko z barwą zmiany;
4) próchnica korzenia w stadium początkowym może manifestować się jako kilka małych brązowych plamek;
5) próchnicę korzenia spotyka się u osób młodych ze zdrowym przyzębiem;
6) leczenie ubytku próchnicowego korzenia zęba o głębokości poniżej
0,5 mm polega jedynie na kontroli płytki nazębnej i stosowaniu preparatów fluorkowych.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 70
U pacjenta w wieku 30 lat stwierdzono obecność erozji na powierzchniach wargowych zębów przednich w stadium zaawansowanym. Zmiany wypełniono materiałem kompozytowym. Po dwóch miesiącach pacjent powrócił do gabinetu z powodu utraty dwóch wypełnień w siekaczach centralnych. Prawidłowe postępowanie lecznicze powinno obejmować:
Pytanie 71
Wskaż zdanie fałszywe dotyczące preparacji tunelowej:
Pytanie 72
U pacjenta w wieku 21 lat stwierdzono na radiogramie obecność zmiany o charakterze demineralizacji na powierzchni stycznej bliższej zęba 35. Demineralizacja obejmuje szkliwo do połączenia szkliwno-zębinowego. Wartość liczby PUW = 2. Prawidłowe postępowanie lecznicze polega na:
Pytanie 73
Której z wymienionych postaci resorpcji nie można zatrzymać leczeniem endodontycznym?
Pytanie 74
W trakcie wymiany wypełnienia w zębie 32 z powodu próchnicy wtórnej, lekarz stwierdził martwicę miazgi leczonego zęba. Pacjent przypomniał sobie, że przed dwoma laty doznał urazu zęba 32. Które z niżej wymienionych uszkodzeń zębów mogło doprowadzić do martwicy miazgi zęba?
Pytanie 75
Wskaż zdania nieprawdziwe dotyczące kostniwiaków (cementoma):
1) jest to zmiana wsteczna występująca w tkankach okołowierzchołkowych;
2) powoduje resorpcję tkanek zęba, z którym jest związany;
3) nie wymaga leczenia, gdyż miazga zęba, przy którym się rozwija reaguje prawidłowo na bodźce termiczne;
4) w pierwszym stadium rozwoju, w obrazie rtg zmiana nie różni się od ziarniniaka okołowierzchołkowego lub torbieli korzeniowej.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 76
Która z niżej wymienionych substancji chemicznych po zarobieniu ex tempore z proszkiem biopulp da pastę o najwyższym pH?
Pytanie 77
Wskaż, które z wymienionych uwarunkowań miejscowych nie są przeciwwskazaniem do podjęcia leczenia endodontycznego:
1) resorpcja wewnętrzna z perforacją ściany kanału;
2) resorpcja zewnętrzna przywierzchołkowej części kanału będąca następstwem rozległych zapaleń w tkankach okołowierzchołkowych;
3) zła higiena jamy ustnej u pacjentów, których nikt nie nauczył wykonywania zabiegów higienicznych;
4) pierwotne, głębokie zapalenie przyzębia brzeżnego z rozchwianiem zęba III stopnia, które doprowadziło do obumarcia miazgi zęba i powstania zapalenia tkankach okołowierzchołkowych.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 78
U dwudziestoletniego pacjenta, posiadającego pełne uzębienie, lekarz podczas badania stomatologicznego stwierdził w szczęce obecność ośmiu zębów trzonowych rozmieszczonych symetrycznie, po cztery w każdej z górnych ćwiartek. Wszystkie posiadały charakterystyczną budowę dla zębów stałych trzonowych, co zostało również potwierdzone po wykonaniu zdjęcia pantomograficznego. Postaw prawidłowe rozpoznanie:
Pytanie 79
Pacjentka, która przed kilkoma laty przeszła zabieg replantacji wybitego zęba 11, zgłosiła się do stomatologa do badania kontrolnego. Od ostatniej wizyty minęło 12 miesięcy. Pacjentka w dniu wizyty nie zgłaszała żadnych dolegliwości. W badaniu klinicznym stwierdzono brak ruchomości zęba, metaliczny dźwięk przy opukiwaniu, ząb zachował żywotność. W obrazie rtg brak przestrzeni ozębnowej, co uniemożliwia różnicowanie kości wyrostka zębodołowego i korzenia zęba.
Z jakim zjawiskiem mamy do czynienia:
Pytanie 80
Pacjent lat 29 zgłosił się do stomatologa z powodu dolegliwości ze strony zęba 26. W wywiadzie pacjent podaje dawny, samoistny ból zęba o słabym nasileniu oraz sprowokowany na nagryzanie. W badaniu klinicznym zęba 26 stwierdzono obecność szczelnego wypełnienia amalgamatowego w obrębie bruzdy podniebiennej oraz rozchwianie zęba II stopnia. Brak reakcji zęba na chlorek etylu. Błona śluzowa wzdłuż korzenia zęba od strony przedsionka jest zaczerwieniona, obrzęknięta i bolesna na dotyk, a z przetoki wydobywa się wysięk ropny. Badanie rtg ujawnia, że ząb nie był leczony endodontycznie, występuje rozrzedzenie struktury kostnej w okolicy wierzchołka korzenia bez wyraźnego odgraniczenia od prawidłowej tkanki kostnej. Na podstawie zebranych danych postaw prawidłowe rozpoznanie:
Pytanie 81
Pacjent w wieku 54 lat ogólnie zdrowy, zgłosił się do stomatologa po ostrym urazie mechanicznym zęba 11. Od wypadku minęło 10 godzin. Po przeprowadzeniu badania lekarz postawił rozpoznanie: złamanie korony zęba III klasy według Ellisa. Obnażenie miazgi nie przekraczało 1mm2. Jakie będzie postępowanie lecznicze w wyżej opisanym przypadku?
Pytanie 82
Jaką nazwę noszą duże skupiska komórek mezenchymatycznych znajdujące się w ozębnej sąsiadującej z otworem wierzchołkowym korzenia, odgrywające istotną rolę w obliteracji otworów wierzchołkowych?
Pytanie 83
System VII generacji łączący z zębiną łączy się:
1) mikromechanicznie;
2) chemicznie w drodze reakcji wymiany;
3) chemicznie w drodze chelacji;
4) przez modyfikację warstwy mazistej i włączenie jej w system łączący;
5) przez wytworzenie warstwy hybrydowej.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 84
Wskaż jak długo trwa całkowita polimeryzacja chemoutwardzalnych cementów glass-jonomerowych od momentu wypełnienia ubytku:
Pytanie 85
Co oznacza termin „stabilizacja próchnicy”?
Pytanie 86
Wskaż odpowiedź nieprawdziwą dotyczącą celu wykonania rebondingu:
Pytanie 87
Kiedy dochodzi do powstania wzoru trawienia szkliwa o charakterze „plastra miodu”?
Pytanie 88
Pacjent w wieku 40 lat odczuwa dolegliwości bólowe związane z nagryzaniem na ząb 47. Odczuwa również ból samoistny o różnym natężeniu. Czasami ma uczucie wysadzania zęba z zębodołu. W badaniu zewnątrzustnym nie stwierdzono asymetrii tkanek twarzoczaszki, ale węzeł chłonny podżuchwowy tylny jest wyczuwalny, miękki, bolesny na dotyk i słabo przesuwalny względem podłoża. Badaniem wewnątrzustnym stwierdzono rozległe wypełnienie w zębie 47. Brak reakcji miazgi na test termiczny. Występuje rozchwianie I stopnia i dodatnia reakcja na opukiwanie pionowe i poziome. W okolicy wierzchołka korzenia błona śluzowa zaczerwieniona i wrażliwa na ucisk. Na zdjęciu rtg brak zmian. Wskaż najbardziej prawdopodobne rozpoznanie:
Pytanie 89
U pacjentki w wieku 30 lat, w zębie 11 opracowano ubytek klasy IV. Brzeg przydziąsłowy sięgał poniżej anatomicznej szyjki zęba i był pozbawiony części szkliwa. Jaki sposób odbudowy utraconych tkanek zęba jest zalecany?
Pytanie 90
Wśród podanych niżej zaleceń dla pacjenta z ubytkami abrazyjnymi, wskaż to, które powinno charakteryzować postępowanie profilaktyczne w tym przypadku:
Pytanie 91
Jakie rozpoznanie można postawić, jeśli na wargowej powierzchni zęba 11 widoczna jest bez osuszania, kredowa i szorstka zmiana?
Pytanie 92
Wskaż związek chemiczny, którym nasączone są nici retrakcyjne stosowane do zamykania drobnych naczyń krwionośnych i zmniejszania wydzielania płynu z kieszonki dziąsłowej:
Pytanie 93
U pacjenta w wieku 50 lat na podstawie zdjęcia rentgenowskiego zęba 12 postawiono rozpoznanie: dilatatio spatii periodontii. Pacjent nie zgłaszał żadnych dolegliwości związanych z w/w zębem. Badaniem wewnątrzustnym nie stwierdzono w zębie 12 ubytku próchnicowego, ani wypełnienia, natomiast zaobserwowano niewielkie starcie brzegu siecznego. Test żywotności miazgi na chlorek etylu był dodatni. Węzły chłonne podżuchwowe były nieznacznie powiększone, niebolesne i przesuwalne. Wskaż najbardziej prawdopodobne rozpoznanie kliniczne i wybierz metodę leczenia:
Pytanie 94
Wskaz zdanie, które błędnie charakteryzuje szkliwo:
Pytanie 95
Spośród niżej wymienionych produktów spożywczych wskaz ten, który jest najmniej próchnicotwórczy:
Pytanie 96
Jakie tkanki stanowią tzw. jedność strukturalno-funkcjonalną, określaną terminem endodontium?
Pytanie 97
Którego z poniższych stanów patologicznych twardych tkanek zęba dotyczyć może poniższy opis zdjęcia rentgenowskiego? „Demineralizacja twardych tkanek zęba penetrująca w kierunku połączenia szkliwno-zębinowego uwidacznia się jako linijne przejaśnienie między szkliwem a zębiną”.
Pytanie 98
Pacjentka w wieku 34 lat, skarży się na krótkotrwały ból okolicy zębów 16-18, który pojawia się po wypiciu napoi zimnych i gorących. Dolegliwości te trwają od ok. 2 tygodni. Badaniem przedmiotowym stwierdzamy głęboki ubytek próchnicowy bez cech obnażenia miazgi na powierzchni żującej zęba 18, oraz małe wypełnienie amalgamatowe w okolicy guzka Carabellego w zębie 16. Ząb 17 bez zmian próchnicowych. Na czym powinno polegać postępowanie lecznicze?
1) zbadaniu żywotności miazgi na bodźce termiczne w/w zębów;
2) zbadaniu stanu okolic przyszyjkowych zębów 16-18;
3) opracowaniu i założeniu wypełnienia czasowego z preparatu tlenkowo-cynkowo-eugenolowego w zębie 18;
4) opracowaniu i wypełnieniu ubytku w zębie 18;
5) usunięciu wypełnienia amalgamatowego w zębie16 i założeniu preparatu tlenkowo-cynkowo-eugenolowego;
6) obserwacji zęba 16;
7) obserwacji zęba 18;
8) wykonaniu zdjęcia rtg.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 99
Spośród niżej wymienionych wskaż preparaty, stosowane w profilaktyce choroby próchnicowej np. u pacjentów z zaburzeniami wydzielania śliny, dostarczające jony wapniowe i fosforanowe:
1) duraphat 5000;       4) enamelon;
2) colgate sensitive pro-relief;     5) sensodyne ultra szybka ulga.
3) tooth mouse;
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 100
Wskaż czynniki zwiększające ryzyko wystąpienia powikłań po wytrawianiu zębiny:
1) próchnica ostra;
2) próchnica przewlekła;
3) próchnica kwitnąca;
4) próchnica atypowa;
5) grubość zębiny oddzielającej ubytek od miazgi > lub = 2 mm;
6) ubytki niepróchnicowego pochodzenia;
7) brak zębiny sklerotycznej.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 101
W której z wymienionych jednostek nie występuje dodatnia reakcja tkanek okołowierzchołkowych na opukiwanie?
Pytanie 102
Wskaż zdanie najlepiej charakteryzujące chlorheksydynę, stosowaną w profilaktyce choroby próchnicowej:
Pytanie 103
Które z wymienionych składników występują zarówno w Septomixine, jak i w dentisolon, focalmin, ledermix?
Pytanie 104
Wskaż jak często powinny odbywać się wizyty kontrolne i badania radiologiczne u pacjentów wysokiego ryzyka próchnicy:
a) wizyty kontrolne,
b) badania radiologiczne.
Pytanie 105
U 80-letniego, hospitalizowanego od miesiąca mężczyzny, stwierdzono pęknięcie pionowe korzenia zęba i przy nim, 12 mm patologiczną kieszeń przyzębną. Wskaż prawidłowe postępowanie:
Pytanie 106
Wybierz poprawną nazwę trzeciej warstwy zębiny, licząc od miazgi, zaawansowanej zmiany próchnicowej:
Pytanie 107
Do stomatologa zgłosił się 35-letni pacjent, u którego wystąpił ból „na nagryzanie” zęba 15. Wynik przeprowadzonego przez lekarza testu na opukiwanie był dodatni. Które z poniższych twierdzeń jest prawdziwe?
Pytanie 108
Pacjent lat 60 zgłosił się do leczenia zęba 47, z powodu nieszczelności brzeżnej na powierzchni żującej rozległego wypełnienia z materiału złożonego. Pacjent skarżył się na ból przy spożywaniu gorących pokarmów. Test na opukiwanie wykazał tylko nieznaczną wrażliwość zęba oraz głuchy odgłos opukowy. Test na chlorek etylu i nawiercanie był ujemny. Po usunięciu wypełnienia lekarz
stwierdził w pełni zachowane sklepienie komory miazgi. Które z poniższej przedstawionych rozpoznań jest najbardziej prawdopodobne?
1) Necrosis pulpae clausa;     4) Necrosis humida;
2) Necrosis pulpae aperta;     5) Necrosis pulpae totalis;
3) Necrosis sicca;       6) Necrosis pulpae partialis.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 109
U 25-letniego pacjenta w wyniku urazu doszło do stłuczenia zęba 11. Korona zęba bezpośrednio po urazie zabarwiła się na różowo. Które z poniższych stwierdzeń jest prawdziwe?
Pytanie 110
Kształt, rozmiar komór zębowych i kanałów korzeniowych, a niekiedy także liczba kanałów korzeniowych zmieniają się wraz z wiekiem. Które z poniższych stwierdzeń dotyczące zmian postępujących wraz z wiekiem jest prawdziwe?
1) rogi miazgi stają się niższe, kanały korzeniowe węższe;
2) rogi miazgi stają się wyższe, kanały korzeniowe szersze;
3) zmniejsza się światło otworu wierzchołkowego;
4) zwiększa się świtało otworu wierzchołkowego;
5) kanały dodatkowe nigdy nie powstają po zakończonym rozwoju zęba;
6) odkładająca się w miejscu przewężenia zębina, może podzielić pierwotnie pojedynczy kanał występujący w drugim przedtrzonowcu szczęki na dwa kanały biegnące równolegle i kończące się dwoma otworami wierzchołkowymi.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 111
Pierwszy górny przedtrzonowiec ze względu na skomplikowaną budowę sprawia duże trudności w leczeniu endodontycznym. Które z poniższych stwierdzeń jest prawdziwe?
1) ząb ten najczęściej posiada dwa korzenie, rzadziej jeden korzeń, najrzadziej trzy korzenie;
2) ząb ten najczęściej posiada dwa korzenie, rzadziej trzy korzenie, najrzadziej jeden korzeń;
3) kanał policzkowy jest z reguły węższy i bardziej zakrzywiony niż podniebienny;
4) kanał policzkowy jest z reguły szerszy i mniej zakrzywiony niż podniebienny;
5) przy stosunkowo szerokiej koronie ząb ten ma bardzo wąską szyjkę o cienkich ścianach, zwłaszcza od strony powierzchni stycznych, co może sprzyjać perforacji komory;
6) punkt trepanacyjny znajduje się pod guzkiem podniebiennym;
7) poszerzenie endodontyczne powinno mieć kształt owalu spłaszczonego w kierunku policzkowo-podniebiennym.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 112
Które z poniżej wymienionych środków stosowanych w leczeniu endodontycznym działają litycznie na substancję organiczną?
1) podchloryn sodu;        3) chlorheksydyna;
2) woda utleniona;         4) nadtlenek mocznika.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 113
Do grupy technik termoplastycznych wypełniania kanałów korzeniowych należy metoda kondensacji pionowej ćwieków gutaperkowych, zwana też metodą kondensacji wierzchołkowej. Które z poniższych stwierdzeń jest prawdziwe?
1) metoda zalecana jest do kanałów z patologiczną resorpcją wewnętrzną;
2) metoda zalecana jest do kanałów z licznymi odgałęzieniami bocznymi, każdy kończący się otworem wierzchołkowym;
3) metoda zalecana jest do kanałów o znacznym stopniu zakrzywienia;
4) w porównaniu do innych metod, nie wymaga tak szerokiego opracowania kanału;
5) w metodzie tej stosuje się podgrzane rozpychacze i zimne upychacze.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 114
U 25-letniego, ogólnie zdrowego pacjenta w wyniku urazu doszło do wypadnięcia zęba 21 z zębodołu. Pacjent zgłosił się do leczenia natychmiast po urazie, przynosząc ząb w pojemniku z wodą. Lekarz zastosował replantację czyli ponowne wprowadzenie zęba do zębodołu i unieruchomienie go we właściwej pozycji. Ząb pozostawał poza zębodołem przez 20 minut. Które z poniższych stwierdzeń jest prawdziwe?
1) wypadnięcie zęba z zębodołu spowodowane było zerwaniem wszystkich włókien ozębnej;
2) największą szansę na pozytywny wynik leczenia metodą replantacji mają zęby stałe dojrzałe, których korzenie są już ukształtowane;
3) jest szansa na pozytywny wynik replantacji, ponieważ ząb przebywał poza zębodołem krócej niż 30 minut;
4) szansa powodzenia replantacji spadła, ponieważ pacjent nie przemył wybitego zęba roztworem wody utlenionej i nie osuszył;
5) zalecany czas unieruchomienia zęba nie może być dłuższy niż 7-10-14 dni.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 115
Które z poniższych stwierdzeń dotyczących bólu samoistnego występującego w chorobach tkanek okołowierzchołkowych jest prawdziwe?
Pytanie 116
Pacjentka lat 25 zgłosiła się do stomatologa zaniepokojona, że w momencie nagryzienia na kęs pokarmowy poczuła ból ze strony zęba 34, który natychmiast ustąpił. Innych dolegliwości nie podała. W badaniu przedmiotowym stwierdzono ubytek próchnicowy w zębie 34 klasy I wg Blacka wypełniony resztkami pokarmowymi. Ząb reagował prawidłowo na chlorek etylu, brak było reakcji na opukiwanie. Które z poniższych stwierdzeń jest nieprawdziwe?
Pytanie 117
Które z poniższych stwierdzeń dotyczących testu elektrycznego stosowanego w diagnostyce miazgi jest prawdziwe?
1) badanie prądem elektrycznym oparte jest na stymulacji włókien nerwowych miazgi i pozwala wnioskować jedynie o stanie tych włókien;
2) ujemny wynik testu wskazuje że włókna czuciowe są żywe i mają zdolność przewodzenia;
3) dodatni wynik testu wskazuje że włókna czuciowe są żywe i mają zdolność przewodzenia;
4) badanie prądem elektrycznym służy do określenia stopnia zaawansowania zmian chorobowych w miazdze;
5) test ten dostarcza informacji o stanie naczyń i stanie krwioobiegu, który jest najważniejszym wskaźnikiem żywotności miazgi;
6) przy braku zębów jednoimiennych po stronie przeciwnej lub przeciwstawnych, do ustalenia kontrolnego progu pobudliwości można wykorzystać zęby sąsiednie, ale tylko z tej samej grupy;
7) nie ma przeciwwskazań do wykonania testu elektrycznego u pacjentów z wszczepionym rozrusznikiem serca.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 118
Wskaż poprawną odpowiedź dotyczącą działania 50% mieszaniny trójfosforanu wapnia i hydroksyapatytu zastosowanej do przykrycia bezpośredniego miazgi:
1) prawie zawsze nie doprowadza do wytworzenia mostu zębinowego;
2) stymuluje do podjęcia funkcji twórczych, jedynie fibroblasty. Powstały most zębinowy jest cienki, tylko z zębiny bezkanalikowej i tworzy się sporadycznie;
3) most zębinowy tworzy się szybciej, niż w przypadku przykrycia wodorotlenkiem wapnia;
4) w porównywalnym czasie tworzy się grubszy most zębinowy, niż w przypadku przykrycia wodorotlenkiem wapnia;
5) inicjuje dynamiczną mineralizację miazgi koronowej w całości, w niektórych przypadkach może dojść do mineralizacji części dokomorowej miazgi korzeniowej.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 119
U pacjenta planowana jest radioterapia. Obszar napromieniowania będzie obejmował m.in. wyrostki zębodołowe szczęk. W zębie 14 stwierdzono przewlekłe ziarninowe zapalenie tkanek okołowierzchołkowych i próchnicę korzenia. Jakie podejmiesz leczenie?
Pytanie 120
W ubytku próchnicowym często stwierdza się szerzenie próchnicy wzdłuż granicy szkliwno-zębinowej. Spośród wymienionych wybierz uzasadnienie: