Egzamin PES / Reumatologia / jesień 2004
120 pytań
Pytanie 1
Przerzuty nowotworowe do kości w badaniach laboratoryjnych charakteryzują się:
1) obniżonym stężeniem wapnia w surowicy;
2) podwyższoną aktywnością frakcji kostnej fosfatazy alkalicznej;
3) obniżonym stężeniem fosforu w surowicy;
4) zwiększonym wydalaniem wapnia z moczem;
5) zmniejszonym wydalaniem wapnia z moczem.
Prawidłowa odpowiedź to:
1) obniżonym stężeniem wapnia w surowicy;
2) podwyższoną aktywnością frakcji kostnej fosfatazy alkalicznej;
3) obniżonym stężeniem fosforu w surowicy;
4) zwiększonym wydalaniem wapnia z moczem;
5) zmniejszonym wydalaniem wapnia z moczem.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 2
Najczęściej zajętymi stawami obwodowymi w przebiegu zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa (zzsk) są stawy:
1) biodrowe;
2) międzypaliczkowe dalsze;
3) barkowe;
4) kolanowe;
5) międzypaliczkowe bliższe.
Prawidłowa odpowiedź to:
1) biodrowe;
2) międzypaliczkowe dalsze;
3) barkowe;
4) kolanowe;
5) międzypaliczkowe bliższe.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 3
U chorych na zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (zzsk) zmiany w narządzie wzroku przebiegają najczęściej pod postacią:
Pytanie 4
Które z wymienionych badań należy wykonać, aby potwierdzić kliniczne rozpoznanie reumatoidalnego zapalenia stawów?
Pytanie 5
Choremu z rozpoznaniem reumatoidalnego zapalenia stawów i objawami plamicy naczyniowej na skórze kończyn dolnych oraz wysokimi wskaźnikami laboratoryjnymi aktywności zapalnej choroby należy zastosować leczenie:
Pytanie 6
Przeciwciała antykardiolipinowe można wykryć w surowicach chorych na:
1) toczeń rumieniowaty układowy;
2) gorączkę reumatyczną;
3) fibromialgię;
4) miażdżycę;
5) choroby nowotworowe.
Prawidłowa odpowiedź to:
1) toczeń rumieniowaty układowy;
2) gorączkę reumatyczną;
3) fibromialgię;
4) miażdżycę;
5) choroby nowotworowe.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 7
Oznaczanie stężenia surowiczego białka amyloidowego A (SAA) jest przydatne w ocenie aktywności:
1) reumatoidalnego zapalenia stawów;
2) młodzieńczego przewlekłego zapalenia stawów;
3) choroby Behçeta;
4) choroby Crohna;
5) łuszczycowego zapalenia stawów.
Prawidłowa odpowiedź to:
1) reumatoidalnego zapalenia stawów;
2) młodzieńczego przewlekłego zapalenia stawów;
3) choroby Behçeta;
4) choroby Crohna;
5) łuszczycowego zapalenia stawów.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 8
W patogenezie reumatoidalnego zapalenia stawów oprócz TNF-alfa, kluczową rolę odgrywają następujące cytokiny prozapalne:
1) IL-1 i IL-6;
2) IL-4 i IL-10;
3) IL-13 i IL-18;
4) IL-18;
5) tylko TNF-α.
Prawidłowa odpowiedź to:
1) IL-1 i IL-6;
2) IL-4 i IL-10;
3) IL-13 i IL-18;
4) IL-18;
5) tylko TNF-α.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 9
W błonie maziowej stawów w przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów występuje kompensacyjna odpowiedź przeciwzapalna, w której uczestniczą następujące czynniki:
1) antagonista receptora dla IL-1 (IL-1RA);
2) rozpuszczalne receptory dla TNF-α p.55 i p.75 (sTNFR);
3) IL-10, IL-11, IL-13;
4) IL-1, IL-6, IL-18, TNF-α;
5) IL-4, IL-10, IL-13.
Prawidłowa odpowiedź to:
1) antagonista receptora dla IL-1 (IL-1RA);
2) rozpuszczalne receptory dla TNF-α p.55 i p.75 (sTNFR);
3) IL-10, IL-11, IL-13;
4) IL-1, IL-6, IL-18, TNF-α;
5) IL-4, IL-10, IL-13.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 10
W patogenezie nadżerek, które są najbardziej charakterystycznym elementem w przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów, odgrywają znaczącą rolę aktywowane bezpośrednio i pośrednio osteoklasty. Do czynników stymulujących ten proces należy zaliczyć:
1) IL-1;
2) peptyd związany z parathormonem (PTHrp);
3) IL-11, IL-13;
4) tylko TNF-α;
5) IL-15, IL-17.
Prawidłowa odpowiedź to:
1) IL-1;
2) peptyd związany z parathormonem (PTHrp);
3) IL-11, IL-13;
4) tylko TNF-α;
5) IL-15, IL-17.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 11
W mechanizmie powstawania bólu w okolicy barkowej, który dotyczy blisko połowy populacji światowej (co najmniej jeden epizod raz w roku) biorą udział następujące czynniki:
1) wolne zakończenia nerwowe zawierające substancję P;
2) peptydy związane z genem dla kalcytoniny;
3) peptydy związane z genem dla witaminy D3;
4) mechanoreceptory;
5) baroreceptory.
Prawidłowa odpowiedź to:
1) wolne zakończenia nerwowe zawierające substancję P;
2) peptydy związane z genem dla kalcytoniny;
3) peptydy związane z genem dla witaminy D3;
4) mechanoreceptory;
5) baroreceptory.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 12
W objawowym leczeniu fibromialgii stosuje się z powodzeniem:
Pytanie 13
Przyczyną jednego z zespołów twardzinopodobnych określanego mianem zespołu eozynofilia-mialgia, przebiegającego z bólami mięśni, zmianami skórnymi i objawami ze strony układu oddechowego, jest z całą pewnością:
1) zakażenie Borrelia;
2) patologiczny rozplem eozynofilów;
3) wysoka aktywność interferonu γ;
4) obecność L-tryptofanu (EBT) w pożywieniu;
5) etiologia jest nadal nieznana.
Prawidłowa odpowiedź to:
1) zakażenie Borrelia;
2) patologiczny rozplem eozynofilów;
3) wysoka aktywność interferonu γ;
4) obecność L-tryptofanu (EBT) w pożywieniu;
5) etiologia jest nadal nieznana.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 14
Zaburzenia neuropsychiatryczne w przebiegu tocznia układowego rumieniowatego odzwierciedlają zespół mechanizmów patogenetycznych do których zalicza się m. in. zaburzenia naczyniowe o następującym charakterze:
1) niezapalnej waskulopatii małych naczyń;
2) niezapalnej waskulopatii średnich i dużych naczyń;
3) zapalenia małych i średnich naczyń;
4) zmian zakrzepowo-zatorowych (mikrozawały);
5) zmiany o typie udaru krwotocznego (mikrowylewy).
Prawidłowa odpowiedź to:
1) niezapalnej waskulopatii małych naczyń;
2) niezapalnej waskulopatii średnich i dużych naczyń;
3) zapalenia małych i średnich naczyń;
4) zmian zakrzepowo-zatorowych (mikrozawały);
5) zmiany o typie udaru krwotocznego (mikrowylewy).
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 15
Patologiczne działanie takich cytokin prozapalnych jak IL-1 czy TNF-α w reumatoidalnym zapaleniu stawów polega na:
1) wywoływaniu nacieku lekocytarnego;
2) hiperplazji błony maziowej stawów;
3) aktywacji komórek i niszczeniu chrząstki stawowej;
4) zahamowaniu syntezy macierzy kostnej;
5) cytokiny prozapalne nie mają działania patologicznego.
Prawidłowa odpowiedź to:
1) wywoływaniu nacieku lekocytarnego;
2) hiperplazji błony maziowej stawów;
3) aktywacji komórek i niszczeniu chrząstki stawowej;
4) zahamowaniu syntezy macierzy kostnej;
5) cytokiny prozapalne nie mają działania patologicznego.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 16
Jakie jest prawdopodobieństwo zachorowania na zesztywniające zapalenia stawów zdrowego mężczyzny posiadającego HLA -B27?
Pytanie 17
Niezrównoważenie sprzężeń dotyczy następujących antygenów odgrywających kluczową rolę w patogenezie chorób autoimmunologicznych:
Pytanie 18
Obecność których antygenów związana jest z większym prawdopodobieństwem zachorowania na reumatoidalne zapalenie stawów?
1) A1;
2) B27;
3) Cw6;
4) DR4;
5) DR1.
Prawidłowa odpowiedź to:
1) A1;
2) B27;
3) Cw6;
4) DR4;
5) DR1.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 19
Pierwotna choroba zwyrodnieniowa stawów może być:
Pytanie 20
Zespół fibromialgii, uszkodzenie tkanek miękkich przykręgosłupowych, przewlekłe nieswoiste zapalenie ścięgien zginaczy palców rąk, zespół uszkodzenia stożka ścięgnistego barku, zespół krętarzowy oraz zespół powtarzanych naprężeń są wynikiem:
Pytanie 21
Do przyczyn hematologicznych prowadzących do choroby zwyrodnieniowej należą:
Pytanie 22
Postać rzepkowo-udowa choroby zwyrodnieniowej stawu kolanowego charakteryzuje się zwężeniem szpary stawowej pomiędzy:
Pytanie 23
Wskazaniami do operacyjnego leczenie zespołu cieśni nadgarstka jest/są:
Pytanie 24
Przykurcz Dupuytrena to:
Pytanie 25
Najbardziej charakterystyczne zmiany radiologiczne w chorobie zwyrodnieniowej to niżej wymienione z wyjątkiem:
Pytanie 26
W czasie obozu młodzieżowego w lipcu doszło do incydentu zbiorowego „zatrucia pokarmowego” - kilkanaścioro z uczestników po spożyciu jedzenia przechowywanego w chłodni przez kilka dni cierpiało na miernie nasiloną biegunkę. Po kilku tygodniach troje spośród uczestników obozu, którzy mieli biegunkę, zgłosiło się do poradni z następującymi dolegliwościami:
Pacjent 1 - obrzęk stawu skokowego lewego z silną bolesnością, ból pośladka prawego łagodniejący po podjęciu aktywności ruchowej, obrzęk stawu międzypaliczkowego bliższego palca III ręki prawej, obrzęk z bolesnością stawów śródręczno - paliczkowych II i IV ręki lewej.
Pacjent 2 - znaczny obrzęk stawu kolanowego prawego, pacjent przebył operację usunięcia wyrostka robaczkowego przed 3 tygodniami.
Pacjent 3 - obrzęki i bolesność stawów skokowych, łokciowego lewego, nadgarstka prawego oraz udokumentowane w konsultacji kardiologicznej zaburzenia rytmu serca (wydłużenie odstępu PQ niespecyficzne zaburzenia okresu repolaryzacji komór oraz liczne ekstrasystolie nadkomorowe), które po raz pierwszy wystąpiły u chorego przed 3 tygodniami i dobrze zareagowały na zastosowany beta-bloker. Jaka jest najbardziej prawdopodobna przyczyna obserwowanych zmian u analizowanych pacjentów:
Pacjent 1 - obrzęk stawu skokowego lewego z silną bolesnością, ból pośladka prawego łagodniejący po podjęciu aktywności ruchowej, obrzęk stawu międzypaliczkowego bliższego palca III ręki prawej, obrzęk z bolesnością stawów śródręczno - paliczkowych II i IV ręki lewej.
Pacjent 2 - znaczny obrzęk stawu kolanowego prawego, pacjent przebył operację usunięcia wyrostka robaczkowego przed 3 tygodniami.
Pacjent 3 - obrzęki i bolesność stawów skokowych, łokciowego lewego, nadgarstka prawego oraz udokumentowane w konsultacji kardiologicznej zaburzenia rytmu serca (wydłużenie odstępu PQ niespecyficzne zaburzenia okresu repolaryzacji komór oraz liczne ekstrasystolie nadkomorowe), które po raz pierwszy wystąpiły u chorego przed 3 tygodniami i dobrze zareagowały na zastosowany beta-bloker. Jaka jest najbardziej prawdopodobna przyczyna obserwowanych zmian u analizowanych pacjentów:
Pytanie 27
Młody mężczyzna, często zmieniający partnerki seksualne, zgłosił się do poradni z następującymi dolegliwościami: od kilku tygodni odczuwa bóle okolicy lędźwiowo-krzyżowej kręgosłupa z promieniowaniem do okolicy szpary pośladkowej. Bóle są szczególnie przykre w nocy i podczas dłuższego odpoczynku, łagodnieją przy podjęciu aktywności ruchowej. Od tygodnia wystąpił obrzęk stawu kolanowego lewego z silną jego bolesnością. Od kilku tygodni pacjent jest leczony z powodu zapalenia spojówek. Najbardziej prawdopodobne rozpoznanie to:
Pytanie 28
Do kryteriów złej prognozy reumatoidalnego zapalenia stawów należą:
1) młody wiek na początku choroby;
2) obrzęk ponad 20 stawów;
3) obecność guzków reumatoidalnych;
4) wzrost stężenia aminotransferaz w surowicy;
5) występowanie nadżerek stawowych w badaniu rtg w ciągu pierwszych 2 lat trwania choroby.
Prawidłowa odpowiedź to:
1) młody wiek na początku choroby;
2) obrzęk ponad 20 stawów;
3) obecność guzków reumatoidalnych;
4) wzrost stężenia aminotransferaz w surowicy;
5) występowanie nadżerek stawowych w badaniu rtg w ciągu pierwszych 2 lat trwania choroby.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 29
Stosowanie blokerów TNF-α jest przeciwwskazane u chorych z:
1) współistniejącym zakażeniem bakteryjnym, wirusowym lub grzybiczym;
2) współistniejącą cukrzycą typu 1;
3) współistniejącymi chorobami nowotworowymi;
4) ciężką niewydolnością krążenia (klasa III lub IV wg NYHA);
5) obecnością przeciwciał przeciwjądrowych (ANA).
Prawidłowa odpowiedź to:
1) współistniejącym zakażeniem bakteryjnym, wirusowym lub grzybiczym;
2) współistniejącą cukrzycą typu 1;
3) współistniejącymi chorobami nowotworowymi;
4) ciężką niewydolnością krążenia (klasa III lub IV wg NYHA);
5) obecnością przeciwciał przeciwjądrowych (ANA).
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 30
Chory lat 57, od dwóch miesięcy bezrobotny, z zaburzeniami snu, zmniejszeniem nastroju, od miesiąca odczuwa uogólnione bóle mięśniowo-stawowe, szczególnie obręczy barkowej, biodrowej, odcinka szyjnego kręgosłupa, a także podaje występowanie w godzinach rannych i wieczornych uczucia sztywności. Badaniem fizykalnym stwierdza się żywy dermografizm, drżenia rąk, spocone dłonie i stopy, przy zmianie pozycji - przyśpieszoną akcję serca, bolesność uciskową przyczepów mięśni. W badaniach dodatkowych nie stwierdzono odchyleń od wartości prawidłowych. Nie stwierdzono istotnych zmian w narządach wewnętrznych. Przypuszczalne rozpoznanie to:
Pytanie 31
Anakinra jest:
1) ludzkim przeciwciałem monoklonalnym anty-IL-1α;
2) ludzkim rekombinowanym antagonistą receptora IL-1α;
3) białkiem fuzyjnym Fc IgG1-IL-1R;
4) stosowana w skojarzeniu nie tylko z metotreksatem (Mtx), lecz również z innymi LMPCh;
5) dobrze tolerowana u chorych z współistniejącą chorobą niedokrwienną serca.
Prawidłowa odpowiedź to:
1) ludzkim przeciwciałem monoklonalnym anty-IL-1α;
2) ludzkim rekombinowanym antagonistą receptora IL-1α;
3) białkiem fuzyjnym Fc IgG1-IL-1R;
4) stosowana w skojarzeniu nie tylko z metotreksatem (Mtx), lecz również z innymi LMPCh;
5) dobrze tolerowana u chorych z współistniejącą chorobą niedokrwienną serca.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 32
Dla ziarniniaka Wegenera charakterystyczne są wszystkie niżej wymienione objawy, z wyjątkiem:
1) zajęcia górnych dróg oddechowych;
2) zajęcia dolnych dróg oddechowych;
3) guzków podskórnych;
4) wytrzeszczu;
5) uszkodzenia kłębuszków nerkowych.
Prawidłowa odpowiedź to:
1) zajęcia górnych dróg oddechowych;
2) zajęcia dolnych dróg oddechowych;
3) guzków podskórnych;
4) wytrzeszczu;
5) uszkodzenia kłębuszków nerkowych.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 33
Trombomodulina to czynnik:
Pytanie 34
Przeciwciała c-ANCA:
Pytanie 35
Przeciwciała p-ANCA:
Pytanie 36
Najrzadziej zmiany radiologiczne w przebiegu choroby zwyrodnieniowej obserwuje się w:
Pytanie 37
Dehydratacja i objaw próżni „vacuum phenomenon” w krążkach międzykręgowych jest objawem radiologicznym:
Pytanie 38
Do charakterystycznych objawów radiologicznych zapalenia stawów krzyżowo-biodrowych, nie należy:
1) zwężenie szpary stawowej;
2) rzekome poszerzenie szpary stawowej;
3) odczyn sklerotyczny w tkance kostnej podchrzęstnej;
4) geody (torbiele podchrzęstne);
5) ubytki cieniowe na powierzchniach stawowych.
Prawidłowa odpowiedź to:
1) zwężenie szpary stawowej;
2) rzekome poszerzenie szpary stawowej;
3) odczyn sklerotyczny w tkance kostnej podchrzęstnej;
4) geody (torbiele podchrzęstne);
5) ubytki cieniowe na powierzchniach stawowych.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 39
Jednym z charakterystycznych objawów radiologicznych pozwalających stwierdzić, że proces o charakterze reumatoidalnego zapalenia stawów rozpoczął się w okresie wzrostu kośćca jest:
1) osteoporoza przystawowa;
2) nawarstwienia okostnej kości śródręcza;
3) przykurcze w stawach;
4) zwężenie szpary stawowej;
5) ankyloza w stawach.
Prawidłowa odpowiedź to:
1) osteoporoza przystawowa;
2) nawarstwienia okostnej kości śródręcza;
3) przykurcze w stawach;
4) zwężenie szpary stawowej;
5) ankyloza w stawach.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 40
Mężczyzna lat 78 skarżący się od kilku miesięcy na bóle głównie w okolicy barków, z uczuciem bólu i usztywnienia mięśni w tym obszarze, najsilniejszymi w godzinach rannych po wstaniu z łóżka, zgłosił się do lekarza z powodu dość szybko postępującego pogorszenia wzroku. Najlepszym postępowaniem w takim przypadku jest:
Pytanie 41
Chory lat 48 trafił do ambulatorium ortopedycznego z powodu trwających od kilkunastu dni silnych dolegliwości bólowych ze strony stawów skokowych, gorączki do 39,5º, osłabienia. Chirurg stwierdził niewielkie, powodowane bólem ograniczenia ruchomości w zakresie stawów skokowych w obu kończynach, oraz 2 drobne wybroczyny na skórze grzbietowej powierzchni stopy lewej. Zdjęcia radiologiczne stawów skokowych i kości stóp nie wykazały istotnych zmian.W badaniach pracownianych stwierdzono OB 106mm/1h, podwyższony o 50% ponad normę poziom kreatyniny we krwi, morfologia krwi, płytki i leukocytoza były w normie, stwierdzono obecność białka w moczu-chorego przekazano na oddział internistyczny, gdzie rozwinęła się w ciągu kilku kolejnych dni niewydolność nerek z oligurią, pojawiło się więcej wybroczyn na palcach stóp i opuszkach palców rąk, z których jedna przekształciła się w drobne ognisko martwicy skóry.
W takim przypadku:
1) oznaczanie antygenu wirusa hepatitis B we krwi należy uznać za celowe;
2) oznaczanie przeciwciał ANCA jest zbędne;
3) wykazanie obecności przeciwciał p- ANCA przesądza o rozpoznaniu;
4) wykazanie obecności przeciwciał c-ANCA jest nieistotne, albowiem są one charakterystyczne dla ziarniniaka Wegenera.
5) rokowanie jest dobre
Prawidłowa odpowiedź to:
W takim przypadku:
1) oznaczanie antygenu wirusa hepatitis B we krwi należy uznać za celowe;
2) oznaczanie przeciwciał ANCA jest zbędne;
3) wykazanie obecności przeciwciał p- ANCA przesądza o rozpoznaniu;
4) wykazanie obecności przeciwciał c-ANCA jest nieistotne, albowiem są one charakterystyczne dla ziarniniaka Wegenera.
5) rokowanie jest dobre
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 42
W której z niżej wymienionych jednostek chorobowych nie pojawia się zapalenie naczyń?
Pytanie 43
Wybroczyny na skórze w przebiegu zapaleń naczyń o różnej etiologii są głównie wynikiem:
Pytanie 44
Aseptyczna martwica kości księżycowatej nadgarstka stwierdzana radiologicznie to:
Pytanie 45
W przebiegu ochronozy kwas homogentyzynowy może odkładać się w wielu tkankach. Na zdjęciach rtg zwykle stwierdza się następujące zmiany z wyjątkiem:
Pytanie 46
W zespole Sjögrena mogą występować:
1) neuropatie czuciowe lub czuciowo-ruchowe obwodowe;
2) utrudnione połykanie;
3) kardiomiopatia przerostowa;
4) zaburzenia węchu i smaku;
5) przewlekłe zapalenie oskrzeli.
Prawidłowa odpowiedź to:
1) neuropatie czuciowe lub czuciowo-ruchowe obwodowe;
2) utrudnione połykanie;
3) kardiomiopatia przerostowa;
4) zaburzenia węchu i smaku;
5) przewlekłe zapalenie oskrzeli.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 47
Eozynofilowe zapalenie powięzi- charakterystyczne cechy to:
1) zmiany rzadko dotyczą skóry twarzy;
2) często jest wykrywany czynnik reumatoidalny;
3) występowanie eozynofilii we krwi obwodowej do 30%;
4) w badaniu histopatologicznym obecne nacieki zapalne i włóknienie;
5) nie stwierdza się obecności objawu Raynauda.
Prawidłowa odpowiedź to:
1) zmiany rzadko dotyczą skóry twarzy;
2) często jest wykrywany czynnik reumatoidalny;
3) występowanie eozynofilii we krwi obwodowej do 30%;
4) w badaniu histopatologicznym obecne nacieki zapalne i włóknienie;
5) nie stwierdza się obecności objawu Raynauda.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 48
Do częstych objawów w pierwotnym zespole Sjögrena należą:
1) kserostomia;
2) zaburzenia węchu, smaku i słuchu;
3) próchnica zębów;
4) dysfagia;
5) objaw Raynauda.
Prawidłowa odpowiedź to:
1) kserostomia;
2) zaburzenia węchu, smaku i słuchu;
3) próchnica zębów;
4) dysfagia;
5) objaw Raynauda.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 49
Zmiany w nerkach w przebiegu tocznia rumieniowatego układowego najgorzej rokują w grupie chorych z:
Pytanie 50
Specyficznymi przeciwciałami przeciwjądrowymi w twardzinie układowej są:
1) Scl 70;
2) SSA/Ro;
3) SSB/La;
4) Antycentromerowe - ACA;
5) Sm.
Prawidłowa odpowiedź to:
1) Scl 70;
2) SSA/Ro;
3) SSB/La;
4) Antycentromerowe - ACA;
5) Sm.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 51
Do objawów tocznia rumieniowatego należą:
1) nadwrażliwość na światło;
2) owrzodzenia jamy ustnej;
3) nadżerki stawowe;
4) trombocytoza;
5) białkomocz.
Prawidłowa odpowiedź to:
1) nadwrażliwość na światło;
2) owrzodzenia jamy ustnej;
3) nadżerki stawowe;
4) trombocytoza;
5) białkomocz.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 52
35-letnia pacjentka zgłosiła się do lekarza z powodu trwających od kilku miesięcy bólów i obrzęków stawów nadgarstkowych, śródręczno-palcowych II i III obu dłoni, stawów międzypaliczkowych bliższych II i III, nadgarstkowych oraz skokowych. Ponadto od ponad roku chora zaobserwowała naprzemienne blednięcie z zasinieniem i zaczerwieniem dłoni przy ekspozycji na zimno oraz rumień na twarzy i przedramionach. W badaniu przedmiotowym oprócz bólu i obrzęku w wymienionych stawach stwierdzono sklerodaktylię, osłabienie siły mięśniowej obręczy barkowej, powiększenie węzłów chłonnych. W wykonanych badaniach laboratoryjnych wykazano przyspieszone OB., niedokrwistość, hypergammaglobulinemię, dodatnie miano czynnika reumatoidalnego, przeciwciał przeciwjądrowych o typie świecenia plamistym oraz przeciwciał przeciwko nRNP. Właściwe rozpoznanie postawione przez lekarza to:
Pytanie 53
W zespole antysyntetazowym stwierdza się obecność przeciwciał:
Pytanie 54
Przed rozpoznaniem zespołu Sjögrena należy wykluczyć:
1) chłoniaka;
2) zapalenie opłucnej;
3) AIDS;
4) włóknienie płuc;
5) sarkoidozę;
6) reumatoidalne zapalenie stawów;
7) przewlekłą reakcję przeszczep przeciwko gospodarzowi;
8) śródmiąższowe zapalenie płuc;
9) zapalenie wielomięśniowe.
Prawidłowa odpowiedź to:
1) chłoniaka;
2) zapalenie opłucnej;
3) AIDS;
4) włóknienie płuc;
5) sarkoidozę;
6) reumatoidalne zapalenie stawów;
7) przewlekłą reakcję przeszczep przeciwko gospodarzowi;
8) śródmiąższowe zapalenie płuc;
9) zapalenie wielomięśniowe.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 55
Objaw Gottrona w przebiegu zapalenia skórno-mięśniowego to:
Pytanie 56
W diagnostyce i monitorowaniu leczenia zapalenia wielomięśniowego istotne jest oznaczanie aktywności:
1) kinazy kreatynowej;
2) fosfatazy zasadowej;
3) aldolazy;
4) aminotransferazy asparaginowej;
5) muramidazy.
Prawidłowa odpowiedź to:
1) kinazy kreatynowej;
2) fosfatazy zasadowej;
3) aldolazy;
4) aminotransferazy asparaginowej;
5) muramidazy.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 57
Które z wymienionych objawów występują w zespole antysyntetazowym?
1) destrukcyjne zapalenie stawów;
2) śródmiąższowe zmiany w płucach;
3) limfadenopatia;
4) zespół Raynauda;
5) zapalenie mięśni.
Prawidłowa odpowiedź to:
1) destrukcyjne zapalenie stawów;
2) śródmiąższowe zmiany w płucach;
3) limfadenopatia;
4) zespół Raynauda;
5) zapalenie mięśni.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 58
Ze złym rokowaniem w alergicznej ziarniniakowatości (zespół Churg-Strauss) wiąże się:
1) białkomocz > 1,0 g/24 h;
2) zajęcie przewodu pokarmowego;
3) krótki odstęp czasowy od początku astmy do wystąpienia zapalenia naczyń;
4) znaczna eozynofilia stwierdzona na początku choroby;
5) mononeuropatia multiplex.
Prawidłowa odpowiedź to:
1) białkomocz > 1,0 g/24 h;
2) zajęcie przewodu pokarmowego;
3) krótki odstęp czasowy od początku astmy do wystąpienia zapalenia naczyń;
4) znaczna eozynofilia stwierdzona na początku choroby;
5) mononeuropatia multiplex.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 59
W polymyositis i dermatomyositis z rozplemowym zapaleniem pęcherzyków płucnych do leczenia glikokortykosteroidami należy dołączyć:
Pytanie 60
Najczęstszym powikłaniem narządowym w przebiegu mieszanej układowej choroby tkanki łącznej jest:
Pytanie 61
U większości chorych na dnę mechanizmem odpowiedzialnym za hiperurykemię jest (są):
Pytanie 62
Które z wymienionych leków wywierają efekt hipourykemiczny:
Pytanie 63
Kryształy moczanu sodu można stwierdzić w płynie stawowym:
Pytanie 64
Guzki dnawe, czyli tzw. tophi pojawiają się u nieleczonych pacjentów po pierwszym ostrym napadzie dny średnio:
Pytanie 65
Jeżeli chory otrzymał dożylnie 2 mg kolchicyny z powodu napadu dny moczanowej wywołanej stresem operacyjnym, to następną doustną dawkę kolchicyny można podać:
Pytanie 66
Krwisty płyn stawowy stwierdza się w przebiegu następujących jednostek chorobowych, z wyjątkiem:
Pytanie 67
Z upływem czasu w płynie stawowym dochodzi do nieodwracalnych zmian w zakresie stężenia białka, liczby komórek i ich cech morfologicznych. Zatem badanie płynu stawowego należy przeprowadzić najpóźniej po:
Pytanie 68
Choremu z rozpoznaniem reumatoidalnego zapalenia stawów i czwartym stopniem uszkodzenia stawów kolanowych zalecisz leczenie:
Pytanie 69
Kryształy mające kształt kulek o średnicy 2-8 µm. w świetle spolaryzowanym wykazujące silną ,dodatnia dwułomność, wyglądem przypominające krzyż maltański można stwierdzić w płynie stawowym w przebiegu:
1) reumatoidalnego zapalenia stawów;
2) dny moczanowej;
3) barwnikowego kosmkowo-guzkowego zapalenia błony maziowej;
4) hiperlipidemii;
5) urazu stawu.
Prawidłowa odpowiedź to:
1) reumatoidalnego zapalenia stawów;
2) dny moczanowej;
3) barwnikowego kosmkowo-guzkowego zapalenia błony maziowej;
4) hiperlipidemii;
5) urazu stawu.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 70
W wywiadzie charakterystycznymi cechami uszkodzenia pierścienia rotatorów jest:
Pytanie 71
Nawracający rumień guzowaty u dziecka może być objawem:
Pytanie 72
Obecność przeciwciał przeciwjądrowych może wystąpić w:
Pytanie 73
Którym chorobom przewodu pokarmowego często towarzyszy zapalenie stawów?
Pytanie 74
Do obrazu klinicznego młodzieńczego zapalenia skórno-mięśniowego nie należy:
Pytanie 75
Zapalenie kłębków nerkowych o różnorodnym przebiegu klinicznym jest charakterystyczne dla:
Pytanie 76
Dla choroby Scheuermana nie są charakterystyczne:
Pytanie 77
Dla skąpostawowej postaci młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów nie jest charakterystyczne:
Pytanie 78
Które z wymienionych leków modyfikujących przebieg choroby (LMPCh) w rzs, charakteryzują się najkrótszym (do 12 tyg.) średnim czasem uzyskania odpowiedzi na leczenie:
1) metotreksat; 4) leflunomid;
2) sulfasalazyna; 5) etanercept.
3) sole złota;
Prawidłowa odpowiedź to:
1) metotreksat; 4) leflunomid;
2) sulfasalazyna; 5) etanercept.
3) sole złota;
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 79
Działanie metotreksatu (Mtx) polega na:
1) hamowaniu aktywacji IL-1;
2) hamowaniu prezentacji antygenu do limfocytów T CD4;
3) hamowaniu produkcji metaloproteinaz (MMPs);
4) hamowaniu proliferacji synowiocytów;
5) blokowaniu syntezy IL-10.
Prawidłowa odpowiedź to:
1) hamowaniu aktywacji IL-1;
2) hamowaniu prezentacji antygenu do limfocytów T CD4;
3) hamowaniu produkcji metaloproteinaz (MMPs);
4) hamowaniu proliferacji synowiocytów;
5) blokowaniu syntezy IL-10.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 80
Miarą aktywności procesu zapalnego w przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów jest:
1) obecność czynnika reumatoidalnego klasy IgM w płynie stawowym;
2) CRP;
3) liczba nadżerek w stawach rąk w obrazie rtg;
4) DAS 28;
5) VAS (wizualna analogowa skala) dotycząca bólu.
Prawidłowa odpowiedź to:
1) obecność czynnika reumatoidalnego klasy IgM w płynie stawowym;
2) CRP;
3) liczba nadżerek w stawach rąk w obrazie rtg;
4) DAS 28;
5) VAS (wizualna analogowa skala) dotycząca bólu.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 81
Które z wymienionych testów serologicznych charakteryzują się najwyższą specyficznością dla wczesnego reumatoidalnego zapalenia stawów:
1) odczyn lateksowy RF;
2) przeciwciała antykeratynowe (AKA);
3) test na obecność przeciwciał anty-CCP;
5) obecność przeciwciał przeciwjądrowych (ANA);
6) obecność czynnika okołojądrowego (PNF).
Prawidłowa odpowiedź to:
1) odczyn lateksowy RF;
2) przeciwciała antykeratynowe (AKA);
3) test na obecność przeciwciał anty-CCP;
5) obecność przeciwciał przeciwjądrowych (ANA);
6) obecność czynnika okołojądrowego (PNF).
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 82
W diagnostyce mieszanej choroby tkanki łącznej istotne jest stwierdzenie obecności:
1) przeciwciał przeciwko U1-RNP; 4) zapalenia tęczówki;
2) sacroiliitis - III okres radiologiczny; 5) osłabienia siły mięśniowej.
3) objawu Raynauda;
Prawidłowa odpowiedź to:
1) przeciwciał przeciwko U1-RNP; 4) zapalenia tęczówki;
2) sacroiliitis - III okres radiologiczny; 5) osłabienia siły mięśniowej.
3) objawu Raynauda;
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 83
Leki mogące indukować objawy tocznia to:
1) hydralazyna; 4) izoniazyd;
2) prokainamid; 5) doustne leki antykoncepcyjne.
3) sulfonamidy;
Prawidłowa odpowiedź to:
1) hydralazyna; 4) izoniazyd;
2) prokainamid; 5) doustne leki antykoncepcyjne.
3) sulfonamidy;
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 84
Za małopłytkowość w zespole antyfosfolipidowym (APS) odpowiedzialne są najczęściej przeciwciała antykardiolipinowe będące immunoglobulinami klasy:
Pytanie 85
Zjawisko LE jest wykorzystywane jako pośrednia metoda do wykrywania przeciwciał przeciw:
Pytanie 86
50-letnia chora, dotychczas nie leczona została przyjęta do Kliniki z powodu gorączki, bólów mięśni kończyn górnych i dolnych, trudności we wstawaniu z krzesła, siadaniu, osłabienia mięśni kończyn górnych. W badaniu przedmiotowym stwierdzono: bolesność palpacyjną mięśni kończyn górnych i dolnych, sinawe zabarwienie okolic oczu, osłabienie siły mięśniowej obręczy barkowej i biodrowej. W badaniach laboratoryjnych wykazano: przyspieszone OB., podwyższenie parametrów ostrej fazy, zwiększenie stężenia gamma-globulin, podwyższenie aktywności CK, LDH, ASPAT, ALAT. Które z wymienionych poniżej badań umożliwią ci postawienie rozpoznania:
1) EMG; 4) przeciwciała anty-Jo 1, anty-Mi;
2) biopsja mięśni; 5) poziom dopełniacza.
3) NMR kręgosłupa;
Prawidłowa odpowiedź to:
1) EMG; 4) przeciwciała anty-Jo 1, anty-Mi;
2) biopsja mięśni; 5) poziom dopełniacza.
3) NMR kręgosłupa;
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 87
Zespół Thibierge`a-Weissenbacha to:
Pytanie 88
Test Schirmera, oceniający wydzielanie łez w przebiegu zespołu suchości, mimo obarczenia znacznym błędem, uznaje się jako dodatni, gdy długość odcinka zwilżonej łzami bibuły:
Pytanie 89
Przeciwciała Ro(SS-A) obecne u ciężarnej chorej na zespół Sjögrena mogą przechodzić przez łożysko i powodować u płodu:
Pytanie 90
Zespół Shulmana cechuje:
1) obecność teleangiektazji, zajęcie skóry twarzy;
2) dodatni objaw Raynaud’a i zajęcie narządów wewnętrznych;
3) eozynofilia we krwi obwodowej do 30%;
4) częste współistnienie autoimmunologicznego zapalenia tarczycy;
5) zapalenie stawów, skóry i mięśni.
Prawidłowa odpowiedź to:
1) obecność teleangiektazji, zajęcie skóry twarzy;
2) dodatni objaw Raynaud’a i zajęcie narządów wewnętrznych;
3) eozynofilia we krwi obwodowej do 30%;
4) częste współistnienie autoimmunologicznego zapalenia tarczycy;
5) zapalenie stawów, skóry i mięśni.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 91
45-letnia pacjentka z 5-letnim wywiadem reumatoidalnego zapalenia stawów w II okresie choroby zgłosiła się do lekarza z powodu trwającego od kilku miesięcy niebolesnego obrzęku twarzy w okolicy ślinianek przyusznych z utrudnionym połykaniem śliny oraz uczuciem piasku pod powiekami. Laboratoryjnie wykazano OB 100 po pierwszej godzinie, dodatni test lateksowy i Waalera-Rosego 1:80. W badaniu przedmiotowym poza powiększeniem ślinianek niebolesne powiększenie węzłów chłonnych szyjnych, pachowych oraz pachwinowych. Dalsza diagnostyka powinna obejmować:
1) badania podstawowe z oznaczeniem przeciwciał przeciwjądrowych w tym anty SS-A i anty SS-B;
2) test Schirmera i sialografię;
3) biopsję ślinianki oraz węzłów chłonnych;
4) kapilaroskopię oraz KT jamy brzusznej;
5) rtg dłoni i stóp;
6) badanie spirometryczne oraz Rtg klatki piersiowej.
Prawidłowa odpowiedź to:
1) badania podstawowe z oznaczeniem przeciwciał przeciwjądrowych w tym anty SS-A i anty SS-B;
2) test Schirmera i sialografię;
3) biopsję ślinianki oraz węzłów chłonnych;
4) kapilaroskopię oraz KT jamy brzusznej;
5) rtg dłoni i stóp;
6) badanie spirometryczne oraz Rtg klatki piersiowej.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 92
Cheiroartropathia, czyli „ręka cukrzycowa” charakteryzuje się:
Pytanie 93
W chorobie zwyrodnieniowej stawu biodrowego najwcześniej dochodzi do ograniczenia ruchu:
Pytanie 94
Ból pięty spowodowany zapaleniem ścięgna Achillesa i powięzi podeszwowej może być:
Pytanie 95
Głównym objawem podmiotowym „barku zamrożonego” jest:
Pytanie 96
Mechanizmem działania preparatów do wiskosuplementacji nie jest:
Pytanie 97
Stożek rotatorów składa się z następujących mięśni:
Pytanie 98
Termin SARA określa zespół zapaleń stawów, będących formą reaktywnego zapalenia stawów powstającego w następstwie zakażeń w zakresie układu moczowo-płciowego u aktywnych seksualnie osób. Najczęstszym czynnikiem etiologicznym tych zmian chorobowych jest:
Pytanie 99
Choremu ze znacznym ograniczeniem ruchomości prawego stawu biodrowego oraz bolesnością ruchową w przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawu należy zalecić:
1) ćwiczenia czynne w odciążeniu;
2) odciążenie stawu przez kulę po stronie prawej;
3) odciążenie stawu przez kulę po stronie lewej;
4) operacyjne unieruchomienie stawu;
5) iniekcję dostawową glikokortykosteroidów.
Prawidłowa odpowiedź to:
1) ćwiczenia czynne w odciążeniu;
2) odciążenie stawu przez kulę po stronie prawej;
3) odciążenie stawu przez kulę po stronie lewej;
4) operacyjne unieruchomienie stawu;
5) iniekcję dostawową glikokortykosteroidów.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 100
U chorego stwierdzono deformację stopy pod postacią stopy płasko-koślawej, dającej się skorygować tylko biernie.
Najwłaściwszym postępowaniem będzie wówczas:
1) leczenie operacyjne;
2) stosowanie wkładek supinacyjnych;
3) wykonywanie ćwiczeń czynnych w pełnym obciążeniu w pozycji stojącej;
4) wykonywanie ćwiczeń czynnych w odciążeniu w pozycji siedzącej;
5) wykonywanie ćwiczeń biernych redresyjnych.
Prawidłowa odpowiedź to:
Najwłaściwszym postępowaniem będzie wówczas:
1) leczenie operacyjne;
2) stosowanie wkładek supinacyjnych;
3) wykonywanie ćwiczeń czynnych w pełnym obciążeniu w pozycji stojącej;
4) wykonywanie ćwiczeń czynnych w odciążeniu w pozycji siedzącej;
5) wykonywanie ćwiczeń biernych redresyjnych.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 101
Zmiany przeciążeniowe narządu ruchu drugiego stopnia występują wówczas, gdy:
Pytanie 102
Czterostopniowa ocena uszkodzenia stawu określa stopień uszkodzenia stawu kolanowego na podstawie badania zakresu ruchu:
1) biernego;
2) czynnego w odciążeniu;
3) czynnego wolnego, bez obciążenia;
4) czynnego z obciążeniem ciężarem 1-2 kg;
5) czynnego z obciążeniem 5-10 kg.
Prawidłowa odpowiedź to:
1) biernego;
2) czynnego w odciążeniu;
3) czynnego wolnego, bez obciążenia;
4) czynnego z obciążeniem ciężarem 1-2 kg;
5) czynnego z obciążeniem 5-10 kg.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 103
Aspiryna w jednakowym stopniu blokuje cyklooksygenazę-1 (COX-1) jak i cyklooksygenaze-2 (COX-2), ale acetylacja seryny 530 w COX-1 powoduje nieodwracalne zablokowanie tego enzymu przez aspirynę:
Pytanie 104
U chorych na toczeń rumieniowaty zaburzenia hemostazy występują zwykle w postaci osoczowej skazy krwotocznej, ponieważ w tej grupie chorych może występować tzw. antykoagulant toczniowy:
Pytanie 105
Przeciwciała przeciw SS-A/Ss-B są uznanym znacznikiem serologicznym zespołu Sjőgrena, zaś jego wykładnikiem patomorfologicznym jest obecność ogniskowych nacieków limfo-plazmocytarnych w obrębie gruczołów ślinowych:
Pytanie 106
W guzkowym zapaleniu tętnic często są zajęte nerwy obwodowe w postaci polineuropatii lub mononeuropatii mnogiej, natomiast centralny układ nerwowy jest oszczędzony:
Pytanie 107
Zmiany destrukcyjne stawu kolanowego ze znaczną koślawością są przeciwwskazaniem do leczenia operacyjnego, ponieważ endoprotezy nie zastępują więzadeł pobocznych:
Pytanie 108
Wybierz prawidłowe zestawienie choroby i 3 jej objawów:
I) zespół cieśni nadgarstka; a) ulnaryzacja w stawie nadgarstkowym;
II) zespół bolesnego barku; b) zaburzenie czucia w obrębie palców I,II,III i części promieniowej IV palca
III) dyskopatia szyjna. ręki;
c) drętwienie i ból palców rąk;
d) ból stawu łokciowego;
e) dodatni objaw Phallena i Tinella.
Prawidłowa odpowiedź to:
I) zespół cieśni nadgarstka; a) ulnaryzacja w stawie nadgarstkowym;
II) zespół bolesnego barku; b) zaburzenie czucia w obrębie palców I,II,III i części promieniowej IV palca
III) dyskopatia szyjna. ręki;
c) drętwienie i ból palców rąk;
d) ból stawu łokciowego;
e) dodatni objaw Phallena i Tinella.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 109
Do patognomonicznych objawów zespołu Churg`a-Strauss`a należą:
1) polipowość nosa;
2) eozynofilia z hiper-IgEglobulinemią;
3) zapalenie nerwów obwodowych;
4) powiększenie śledziony.
Prawidłowa odpowiedź to:
1) polipowość nosa;
2) eozynofilia z hiper-IgEglobulinemią;
3) zapalenie nerwów obwodowych;
4) powiększenie śledziony.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 110
Zapalenie tęczówki o podstępnym, bezobjawowym przebiegu jest typowe dla:
1) zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa;
2) zespołu Reitera;
3) choroby Behçeta;
4) młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów z zajęciem nielicznych stawów.
Prawidłowa odpowiedź to:
1) zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa;
2) zespołu Reitera;
3) choroby Behçeta;
4) młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów z zajęciem nielicznych stawów.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 111
W złamaniu szyjki kości udowej z przemieszczeniem stwierdza się najczęściej:
1) ułożenie kończyny w przywiedzeniu i rotacji zewnętrznej;
2) brak odruchu ze ścięgna Achillesa;
3) położenie szczytu krętarza większego powyżej linii Roser-Nelatona;
4) brak tętna na tętnicy grzbietowej stopy.
Prawidłowa odpowiedź to:
1) ułożenie kończyny w przywiedzeniu i rotacji zewnętrznej;
2) brak odruchu ze ścięgna Achillesa;
3) położenie szczytu krętarza większego powyżej linii Roser-Nelatona;
4) brak tętna na tętnicy grzbietowej stopy.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 112
Konstelacja zmian mikroskopowych charakterystyczna dla guzka reumatoidalnego to:
1) martwica;
2) palisada komórkowa;
3) nacieki zapalne;
4) komórki olbrzymie.
Prawidłowa odpowiedź to:
1) martwica;
2) palisada komórkowa;
3) nacieki zapalne;
4) komórki olbrzymie.
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 113
W obrazie morfologicznym wycinka mięśniowego, przeciwko miopatii zapalnej przemawia:
Pytanie 114
Najważniejsze objawy zespołu cieśni kanału nadgarstka to:
Pytanie 115
Niedowład prostowników stopy i zaburzenia czucia w obrębie palucha wskazują na uszkodzenie:
Pytanie 116
Wskazania do stosowania zabiegów ultradźwiękowych obejmują:
1) stany pourazowe: złamania, naderwania tkanek miękkich;
2) owrzodzenia żylakowe podudzi;
3) neuralogie, zapalenia nerwów;
4) obwodowe zaburzenia ukrwienia;
5) chorobę zwyrodnieniową stawów
Prawidłowa odpowiedź to:
1) stany pourazowe: złamania, naderwania tkanek miękkich;
2) owrzodzenia żylakowe podudzi;
3) neuralogie, zapalenia nerwów;
4) obwodowe zaburzenia ukrwienia;
5) chorobę zwyrodnieniową stawów
Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 117
Niewłaściwe stosowania rehabilitacja ruchowa u chorych na zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa może zwiększyć deformację kręgosłupa w przypadku:
Pytanie 118
Siła mięśniowa ulega widocznej poprawie u osób poddanych:
Pytanie 119
Przeciwwskazaniem do wykonania synowectomii stawu kolanowego w przebiegu r.z.s. jest/są:
Pytanie 120
W leczeniu jałowej martwicy odrostka guza kości piętowej należy zalecić: