Egzamin PES / Okulistyka / jesień 2020

120 pytań
Pytanie 1
Retrakcja górnej powieki nie występuje w:
Pytanie 2
Przy ostrości wzroku w dal V=5/50 obuocznie:
Pytanie 3
Metodą leczenia retinopatii wcześniaków jest:
Pytanie 4
W chwili obecnej aktualnymi, powszechnie stosowanymi metodami chirurgicznego leczenia retinopatii wcześniaków (ROP) są:
Pytanie 5
Miejscem największych zmian patologicznych w przebiegu retinopatii wcześniaków (ROP) są:
Pytanie 6
Do zabiegów/czynności związanych z przeprowadzaniem koniecznego badania okulistycznego dzieci urodzonych przedwcześnie należą:
Pytanie 7
Retinopatia wcześniaków (ROP) jest to choroba siatkówki spowodowana:
Pytanie 8
Na skutek przebytej retinopatii wcześniaków (ROP):
Pytanie 9
Które z poniższych twierdzeń nie dotyczy retinopatii wcześniaków (ROP)?
Pytanie 10
Objawem retinopatii wcześniaków (ROP) stadium 1 jest:
Pytanie 11
Objawem niekorzystnego przebiegu retinopatii wcześniaków (ROP), tzw. choroby 'plus' jest:
Pytanie 12
Po oparzeniu chemicznym gałki ocznej u pacjenta stwierdzono przekrwienie spojówek, całkowite przymglenie rogówki, niedokrwienie 2/3 rąbka rogówki. Szczegóły anatomiczne tęczówki są niewidoczne. Według klasyfikacji Roper-Hall stopień uszkodzenia należy określić jako:
Pytanie 13
W 1. dobie po niepowikłanej operacji zaćmy z wszczepem soczewki do torebki pacjent zaczął się skarżyć na gwałtowne pogorszenie widzenia, ból i zaczerwienie gałki ocznej. W badaniu ultrasonograficznym nie stwierdzono istotnych zmian w ciele szklistym. W badaniu stwierdzono: VA - 1/50, prawidłowe ciśnienie wewnątrzgałkowe, przekrwienie spojówek, całkowite przymglenie rogówki od rąbka do rąbka, komórki w komorze przedniej, brak wglądu w dno oka. Jakie jest najbardziej prawdopodobne rozpoznanie?
Pytanie 14
Spośród poniższych wybierz nieprawidłowy element leczenia empirycznego ostrego pooperacyjnego zapalenia wnętrza gałki ocznej:
Pytanie 15
Wybierz zdanie nieprawidłowe dotyczące choroby zatorowej tętnic siatkówki:
Pytanie 16
W jakich sektorach dochodzi najczęściej do oderwania siatkówki od rąbka (dializy) po stłuczeniu gałki ocznej?
Pytanie 17
W badaniu okulistycznym u pacjenta stwierdzono zaćmę pęczniejącą, ostrość wzroku na poziomie widzenia ruchów ręki przed okiem, podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe (T=56 mmHg), płytką komorę przednią, obrzękniętą i przymgloną rogówkę. W gonioskopii stwierdzono całkowite zamknięcie kąta przesączania. Jakie postępowanie jest prawidłowe? 1) obserwacja pacjenta, gdyż prezentowane objawy mają charakter przejściowy; 2) podanie dożylne mannitolu; 3) intensywna pilokarpinizacja; 4) podanie doustnych inihibitorów anhydrazy węglanowej; 5) usunięcie pęczniejącej soczewki po ustabilizowaniu ciśnienia wewnątrzgałkowego. Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 18
U pacjenta po urazie powieki dolnej stwierdzono przerwanie ciągłości dolnego kanalika łzowego. Rana została prawidłowo zaopatrzona chirurgicznie z odtworzeniem ciągłości kanalika przy użyciu rurki silikonowej. Po jakim czasie typowo należy usunąć rurkę silikonową?
Pytanie 19
Na izbę przyjęć zgłosiła się pacjentka z powodu całkowitego opadnięcia powieki w prawym oku. W badaniu okulistycznym stwierdzono nieznacznie poszerzoną, niereaktywną źrenicę w prawym oku, oko ustawione w pozycji na zewnątrz i do dołu. Ruchomość prawego oka była ograniczona do góry, do dołu, do wewnątrz. Odwodzenie było zachowane. Pacjentka dotychczas nie chorowała i nie stosowała żadnych leków. Jaka jest najbardziej prawdopodobna przyczyna prezentowanych dolegliwości?
Pytanie 20
Na izbę przyjęć zgłosiła się pacjentka z powodu nagłego pogorszenia widzenia w prawym oku. W badaniu stwierdzono ostrość wzroku na poziomie wątpliwego poczucia światła w OP, prawidłowe ciśnienie wewnątrzgałkowe, na dnie oka OP obrzękniętą, bladą tarczę nerwu wzrokowego. Oko lewe jest w granicach normy. Pacjentka choruje na olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic. Jaki objaw jest najmniej prawdopodobny u danej pacjentki?
Pytanie 21
U pacjenta po operacji neurochirurgicznej kręgosłupa doszło do nagłego pogorszenia widzenia w lewym oku (VA OL 0,5/50). W badaniu okulistycznym stwierdzono prawidłowy obraz dna OL. Pacjent dotychczas nie chorował okulistycznie. Objawy zauważono zaraz po wybudzeniu pacjenta ze znieczulenia ogólnego. Operacja była powikłana dużą utratą krwi. Obecnie pacjent czuje się dobrze, nie prezentuje innych dolegliwości ogólnych i neurologicznych. Jaka jest najbardziej prawdopodobna przyczyna prezentowanych objawów?
Pytanie 22
U pacjenta z krótkowzrocznością, leczonego topiramatem z powodu migren doszło do nagłego pogorszenia widzenia w prawym oku (V OP rrpo). Pacjent skarży się na bolesność oka. W badaniu stwierdzono znaczny obrzęk rogówki, przekrwienie spojówek. Szczegóły tęczówki i komory przedniej były niewidoczne. Jaka jest prawdopodobna przyczyna prezentowanych objawów?
Pytanie 23
Wskaż nieprawdziwe zdanie dotyczące zespołu dziecka potrząsanego:
Pytanie 24
Jaki typ nici jest zalecany do zaopatrzenia chirurgicznego pękniętej rogówki?
Pytanie 25
Jakie czynniki predykcyjne odnośnie przewidywanej ostrości wzroku po urazie gałki wchodzą w skład skali Ocular Trauma Score? 1) pęknięcie gałki; 2) zapalenie wnętrza gałki; 3) odwarstwienie siatkówki; 4) upośledzenie reakcji źrenicy na światło. Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 26
Wskaż prawdziwe stwierdzenie dotyczące barwienia powierzchni oka:
Pytanie 27
Wskazaniem do barażu laserowego obwodu siatkówki jest:
Pytanie 28
Wskaż prawdziwe stwierdzenie dotyczące zwyrodnienia barwnikowego siatkówki (retinitis pigmentosa):
Pytanie 29
Wskaż prawdziwe stwierdzenie dotyczące chorych ze stożkiem rogówki:
Pytanie 30
Podczas usuwania zaćmy na etapie fakoemulsyfikacji ostatniego fragmen- tu jądra soczewki doszło do nagłego spłycenia komory przedniej i spowolnienia aspiracji materiału soczewkowego. Które postępowanie w opisanej sytuacji jest niewłaściwe?
Pytanie 31
Pacjentka l.68 zgłosiła się do okulisty z powodu nagłego pogorszenia widzenia od kilku dni i bólu głowy. Dodatkowo zgłaszała gorsze widzenie kolorów, ogólne osłabienie i okresowe bóle żuchwy i szyi. W badaniu stwierdzono ostrość wzroku OP = liczy place do 1 m z korekcją, OL=0,5 z korekcją. W wywiadzie ogól- nym - nadciśnienie wyrównane beta-blokerami doustnymi i cukrzyca t.II na doust- nych lekach przeciwcukrzycowych. Przyczyną opisanych dolegliwości może być:
Pytanie 32
Aby zapobiec powikłaniom podczas operacji zaćmy biegunowej tylnej należy:
Pytanie 33
Wskaż prawdziwe stwierdzenie dotyczące zwyrodnienia plamki żółtej związanego z wiekiem:
Pytanie 34
Wczesną zmianą jaskrową tarczy nerwu wzrokowego nie jest:
Pytanie 35
Czynnikiem powodującym wzrost ciśnienia śródgałkowego jest:
Pytanie 36
W przebiegu orbitopatii tarczycowej wskazaniem bezwzględnym do operacyjnego odbarczenia (w różnym zakresie) oczodołu, nerwu wzrokowego lub/i oczodołu i nerwu, jest:
Pytanie 37
Wskaż nieprawidłowe stwierdzenie dotyczące jaskry pourazowej (w recesji kąta):
Pytanie 38
Wskaż prawdziwe stwierdzenie dotyczące gonioskopii:
Pytanie 39
Wskaż fałszywe stwierdzenie dotyczące przebiegu trabekulektomii:
Pytanie 40
Wskaż prawdziwe stwierdzenie dotyczące powikłań, skutków ubocznych irydotomii laserowej:
Pytanie 41
Wskaż prawidłowe połączenie objawów klinicznych i ich przyczyn w przypadku zabiegów filtracyjnych w jaskrze:
Pytanie 42
Leczenie chirurgiczne w jaskrze:
Pytanie 43
Prawidłowy opis mechanizmu działania leków przeciwjaskrowych to:
Pytanie 44
W zespole Ushera typ I występują:
Pytanie 45
Która z cech wskazanych poniżej nie jest charakterystyczna dla błony nasiatkówkowej?
Pytanie 46
Wskazaniem do leczenia operacyjnego otworów w plamce metodą witrektomii jest:
Pytanie 47
Który z objawów wskazanych poniżej nie jest charakterystyczny dla nerwiakowłókniakowatości typu 1?
Pytanie 48
Przyczyną uszkodzenia skrzyżowania nerwu wzrokowego nie jest:
Pytanie 49
W przebiegu uszkodzenia części wewnątrzoczodołowej nerwu odwodzącego nie występuje:
Pytanie 50
Najbardziej wiarygodną i dostępną metodą badania pomocną w diagnostyce druzów tarczy nerwu wzrokowego jest:
Pytanie 51
Które z poniżej przedstawionych stwierdzeń dotyczących znamion barwnikowych powiek jest fałszywe?
Pytanie 52
Które z poniżej przedstawionych stwierdzeń dotyczących naczyniaka włośniczkowego (znamienia truskawkowego) powiek i oczodołu jest fałszywe?
Pytanie 53
Który z poniżej wymienionych objawów nie jest charakterystyczny dla pierwotnego chłoniaka szklistkowo-siatkówkowego?
Pytanie 54
Które z poniżej przedstawionych stwierdzeń dotyczących retinopatii związanej z rakiem (CAR - carcinoma associated retinopathy) jest prawdziwe?
Pytanie 55
Które z poniższych stwierdzeń dotyczących znamienia spojówki są prawdziwe? 1) częściej występuje u rasy białej; 2) typowo lokalizuje się w okolicach fałdu półksiężycowatego i mięska łzowego; 3) pojawia się w 1-2 dekadzie życia; 4) po okresie dojrzewania staje się bardziej ubarwione; 5) pojawienie się cyst wskazuje na złośliwą transformację. Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 56
Które stwierdzenie dotyczące guzów przerzutowych do naczyniówki jest prawdziwe?
Pytanie 57
Ryzyko wystąpienia przerzutów u chorych z czerniakiem tęczówki w ciągu 10 lat leczenia wynosi:
Pytanie 58
Które z poniżej podanych stwierdzeń dotyczących melanocytoma (znamienia olbrzymiokomórkowego) tarczy nerwu wzrokowego są prawdziwe? 1) jest zmianą o typie hamartoma; 2) częściej występują u osób rasy czarnej; 3) większość przypadków przebiega bezobjawowo; 4) zmiana powiększa się przez całe życie; 5) wymaga wczesnego leczenia ze względu na częstą złośliwą transformację; 6) może spowodować zamknięcie żyły środkowej siatkówki; 7) może mu towarzyszyć uszkodzenie dośrodkowej drogi odruch źrenicznego przy dobrej ostrości wzroku. Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 59
35-letni mężczyzna zgłosił się do okulisty z powodu pogarszającej się stopniowo ostrości wzroku oka lewego. W badaniu podmiotowym stwierdzono BCVA PO 1.0 oraz BCVA LO 0.7. W badaniu dna oka stwierdzono w tylnym biegunie obecność owalnej, zlewającej się z otaczającą naczyniówką zmiany z towarzyszącym ograniczonym surowiczym odwarstwieniem siatkówki. Badanie USG wykazało akustycznie litą zmianę z wysoką wewnętrzną echogenicznością i z wyraźnie zaznaczoną przednią powierzchnią o wymiarach: podstawa 5.8 mm i grubość 2.8 mm. Angiografia fluoresceinowa ujawniła wczesną plamistą oraz późną rozlaną hiperfluorescencję. W angiografii indocyjaninowej w fazie wczesnej stwierdzono w obrębie zmiany obecność sieci naczyń krwionośnych z występują- cą późniejszą hipofluorescencją. Najbardziej prawdopodobnym rozpoznaniem w tym przypadku jest:
Pytanie 60
Niepomyślnymi czynnikami prognostycznymi dla czerniaka naczyniówki są: 1) wielkość guza; 2) stopień pigmentacji guza; 3) rozrost zewnątrztwardówkowy; 4) przednia lokalizacja; 5) lokalizacja w tylnym biegunie; 6) duża liczba komórek nabłonkowatych; 7) obecność mutacji w genie supresji nowotworowej BAP1. Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 61
Wskaż fałszywe stwierdzenie dotyczące podwójnego widzenia po złamaniu dna oczodołu:
Pytanie 62
Cechy charakterystyczne zamknięcia gałęzi żyły środkowej siatkówki to: 1) najczęściej dotknięty jest kwadrant górny skroniowy; 2) ostre objawy znikają w ciągu 6-12 miesięcy, pozostawiając pochewki i stwardnienie naczyń; 3) w ciągu 3 lat w około 28% oczu rozwija się neowaskularyzacja siatkówki; 4) przewlekły obrzęk plamki jest najczęstszą przyczyną utrzymywania się niskiej ostrości wzroku po BRVO; 5) wtórnie do neowaskularyzacji mogą występować nawracające wylewy przedsiatkówkowe. Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 63
Po urazie otwartym gałki ocznej i po zeszyciu rany gałki witrectomia jest zalecana w przypadkach: 1) pourazowego zapalenia wnętrza gałki ocznej; 2) trakcyjnego odwarstwienia siatkówki; 3) pozostawienia ciała obcego; 4) obecności wylewu krwi do ciała szklistego. Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 64
Podczas urazu otwartego w oczach nieoperowanych, najczęstszymi miejscami pęknięcia gałki są niżej wymienione, z wyjątkiem:
Pytanie 65
Wczesne powikłania po operacji zaćmy to:
Pytanie 66
Do leków mających właściwości kataraktogenne należą:
Pytanie 67
Większe upośledzenie widzenia z bliska niż z daleka występuje w zaćmie:
Pytanie 68
Wilhelm Uhthoff w 1890 roku jako pierwszy opisał:
Pytanie 69
Badanie okulistyczne u wcześniaków po raz pierwszy należy wykonać:
Pytanie 70
Do łagodnych nowotworów wewnątrzgałkowych zaliczamy wszystkie poniższe z wyjątkiem:
Pytanie 71
Niecharakterystycznym objawem dla jaskry pierwotnej wrodzonej jest:
Pytanie 72
Odruch fiksacji centralnej z lokalizacją na wprost pojawia się u dziecka:
Pytanie 73
Leczenie niedowidzenia wymaga:
Pytanie 74
Nieprawdziwe twierdzenie to:
Pytanie 75
W jaskrze wrodzonej pierwotnej stosuje się:
Pytanie 76
Całkowitą obustronną zaćmę wrodzoną operujemy u niemowlęcia:
Pytanie 77
Najczęściej występującym pierwotnym wewnątrzgałkowym nowotworem złośliwym u dzieci jest:
Pytanie 78
Zapalenie przedniej części błony naczyniowej może wskazywać na:
Pytanie 79
Kobieta 42-letnia zgłasza się z następującymi objawami: zadrażnienie spojówek jednego oka, śluzowo-wodnista wydzielina, ubytki nabłonka rogówki oraz objawy ogólne: powiększenie przyusznych węzłów chłonnych, zapalenie okołowątrobowe oraz dróg moczowo-płciowych. Powyższy opis wskazuje na:
Pytanie 80
Zastosowanie takrolimusu w postaci maści 0,03% można rozważyć w przypadku:
Pytanie 81
Częstość występowania stożka rogówki w atopowym zapaleniu spojówek i rogówki (AKC) wynosi:
Pytanie 82
Eozynofilia w zeskrobinach spojówkowych występuje w:
Pytanie 83
Które z poniżej przedstawionych objawów są charakterystyczne dla wiosennego zapalenia spojówek i rogówki(VKC)?
Pytanie 84
Które z poniższych twierdzeń charakteryzujących zespól Stevensa- Johnsona są prawdziwe? 1) występują objawy ze strony błon śluzowych i skóry, poprzedzone gorączką, bólami stawów i gardła; 2) przyczyną choroby jest ostre zakażenie gronkowcowe; 3) częstym powikłaniem jest zapalenie tęczówki i ciała rzęskowego; 4) w przebiegu choroby stwierdza się zapalenie spojówek z błonami prawdziwymi i rzekomymi, keratopatię, zrosty powiekowo-gałkowe; 5) częstość zachorowania jest większa u kobiet, niż u mężczyzn. Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 85
Wskaż zdanie nieprawdziwe dotyczące polipoidalnej waskulopatii naczyniówkowej:
Pytanie 86
Wskaż zdanie prawdziwe dotyczące barwników stosowanych do barwienia ILM w trakcie witrektomii:
Pytanie 87
W przypadku podejrzenia otworu w plamce wykonuje się test:
Pytanie 88
W trakcie leczenia centralnej retinopatii surowiczej nie stosuje się:
Pytanie 89
Wskaż nieprawdziwe stwierdzenie dotyczące krótkowzroczności degeneracyjnej:
Pytanie 90
Wskaż nieprawdziwe stwierdzenie dotyczące fałdów naczyniówki:
Pytanie 91
Wskaż zdanie prawdziwe dotyczące linii Patona:
Pytanie 92
Która z poniżej podanych chorób nie daje powikłań w postaci zapalenia nerwu wzrokowego?
Pytanie 93
Dwojenie, które stanowi jeden z objawów klinicznych podwyższonego ciśnienia wewnątrzczaszkowego jest spowodowane:
Pytanie 94
Retinopatia krystaliczna występuje:
Pytanie 95
Cechy pierwotnego zamknięcia kąta (primary angle closure - PAC) to:
Pytanie 96
Cechy charakterystyczne dla wrodzonego rozwarstwienia siatkówki sprzężonego z chromosomem X (XLRS): 1) schorzenie dotyczy jednego oka; 2) ujawnia się najczęściej w wieku niemowlęcym zezem i oczopląsem; 3) makulopatia typu 'koła rowerowego'; 4) obwodowe rozwarstwienie siatkówki najczęściej obserwowane jest w kwadrancie górno-nosowym; 5) histopatologicznie obwodowe rozwarstwienie w przebiegu XLRS występuje w obrębie warstwy włókien nerwowych. Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 97
Częstość występowania błony nowotwórstwa naczyniowego w krótkowzroczności degeneracyjnej wynosi:
Pytanie 98
Wskaż prawdziwe stwierdzenie dotyczące czerniaka spojówki:
Pytanie 99
Plamka Bitôta jest okulistyczną konsekwencją:
Pytanie 100
W zabiegu LASIK grubość pozostałego łoża po wycięciu płatka rogówki i wykonaniu ablacji tkanki musi wynosić nie mniej niż:
Pytanie 101
Wybierz prawidłowe stwierdzenie dotyczące aniridii:
Pytanie 102
Takie zmiany, jak: corectopia, polycoria, pseudopolycoria można zaobserwować w zespole:
Pytanie 103
Wskaż prawdziwe stwierdzenie dotyczące jaskry pseudoeksfoliacyjnej:
Pytanie 104
Wskaż prawdziwe stwierdzenia dotyczące zapalenia siatkówki wywołanego cytomegalowirusem (CMV): 1) najczęściej dotyka osób immunokompetentnych; 2) nie reaguje na leczenie zachowawcze i wymaga pilnej witrektomii; 3) charakteryzuje się zapaleniem tętnic bez wysięków i krwotoków; 4) obejmuje wyłącznie siatkówkę, bez zajęcia ciała szklistego; 5) często prowadzi do odwarstwienia siatkówki. Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 105
Wybierz prawdziwe stwierdzenie dotyczące ciśnienia w żyłach nadtwardówkowych:
Pytanie 106
Czynnikiem ryzyka penetracji gałki ocznej igłą podczas znieczulenia okołogałkowego nie jest:
Pytanie 107
1,5-roczne dziecko, bez urazu w wywiadzie, zostało przyjęte na oddział okulistyczny z powodu zaczerwienienia i światłowstrętu oka prawego. Badanie w narkozie wykazało w tym oku: cwg 30 mmHg, obecność żółtobrązowego ogniska w tęczówce, krew w komorze przedniej. Na skórze policzka była obecna okrągła grudka o pomarańczowej barwie. Objawy te mogą być spowodowane:
Pytanie 108
Gruczolak wydzielający - prolactinoma jest:
Pytanie 109
Wskaż prawdziwe stwierdzenia dotyczące jaskry fakomorficznej: 1) to inaczej jaskra fakolityczna; 2) jest wtórną jaskrą ostrą kąta zamkniętego; 3) w jej przebiegu występuje zaćma; 4) w jej przebiegu nie występuje zaćma; 5) jest wtórną jaskrą kąta otwartego. Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 110
Wskaż prawdziwe stwierdzenia dotyczące zapalenia nadtwardówki: 1) zaczerwienie spojówki blednie po miejscowym podaniu fenylefryny; 2) najczęściej pojawia się w kwadrancie górno-skroniowym i górno- nosowym; 3) częściej występuje u mężczyzn; 4) częściej występuje u kobiet; 5) u około 1/3 pacjentów występuje obustronnie. Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 111
Na powstawanie pooperacyjnego zmętnienia tylnej torebki soczewki ma wpływ:
Pytanie 112
Wybierz prawdziwe stwierdzenia dotyczące witrektomii w makulopatii cukrzycowej: 1) witrektomia jest wskazana gdy obrzęk plamki jest związany ze stycznymi trakcjami wywołanymi tylną błoną ciała szklistego; 2) witrektomia jest wskazana gdy trakcje szklistkowo-siatkówkowe są zlokalizowane w plamce; 3) witrektomię można łączyć z terapią anty-VEGF; 4) witrektomię należy poprzedzić doszklistkowymi iniekcjami sterydu (triamcynolonu); 5) w trakcie witrektomii nie należy wykonywać panfotokoagulacji laserowej. Prawidłowa odpowiedź to:
Pytanie 113
Za powstanie zaćmy cukrzycowej odpowiedzialna jest w głównej mierze przemiana glukozy w następującym cyklu metabolicznym:
Pytanie 114
Które z poniższych stwierdzeń dotyczących pasm naczyniastych jest fałszywe?
Pytanie 115
Które z poniższych stwierdzeń jest prawdziwe?
Pytanie 116
Ciężkie upośledzenie widzenia od urodzenia, nasilony oczopląs oraz resztkowy zapis erg to objawy:
Pytanie 117
Retinopatia barwnikowa w połączeniu z oftalmoplegią zewnętrzną, opadaniem powiek i blokiem serca (zespół Kearnsa-Sayre'a) są związane z dziedziczeniem:
Pytanie 118
Dziedziczny zanik nerwu wzrokowego Lebera jest schorzeniem, którego pierwsze objawy pojawiają się u ogólnie zdrowych pacjentów (głównie u chłopców) pomiędzy:
Pytanie 119
Farmakoterapia jaskry neowaskularnej w stadium jaskry wtórnej otwartego kąta przesączania obejmuje stosowanie:
Pytanie 120
Wskaż prawdziwe stwierdzenie dotyczące klasyfikacji retinopatii cukrzycowej wg ETDRS: