Egzamin PES / Neonatologia / wiosna 2016

Decyzję o przystawianiu bezpośrednio do piersi noworodka przedwcześnie urodzonego podejmuje:

Wskaż twierdzenia prawdziwe w odniesieniu do postępowania z mlekiem kobiecym w oddziale intensywnej terapii noworodka:
1) siara matki powinna być odciągana niezwłocznie po porodzie, za pomocą laktatora, aby jak najwcześniej stymulować laktację;
2) mleko matki odciągane powinno być podawane tylko świeże, bez zamrażania;
3) pierwszym wyborem dla noworodka w 4. dobie życia, u którego rozpoczynamy minimalne żywienie troficzne (MEF) jest aktualnie odciągnięty pokarm matki;
4) pierwszym wyborem dla noworodka w 4. dobie życia, u którego rozpoczynamy minimalne żywienie troficzne (MEF) jest pierwsza porcja siary pobrana po porodzie;
5) odciągane mleko matki przeznaczone do karmienia własnego dziecka może być przechowywane w chłodziarce (4-8 st C) w formie płynnej (bez zamrażania) przez 96 godzin.
Prawidłowa odpowiedź to:

Pasteryzacja mleka kobiecego powoduje następujące zmiany składu mleka:
1) utrzymanie niezmienionego stężenia białka;
2) zachowanie żywych komórek układu białokrwinkowego;
3) utrzymanie niezmienionego stężenia tłuszczu;
4) zmniejszenie stężenia IgA o ok. 40-60%;
5) zmniejszenie potencjału antyoksydacyjnego o ok. 30-50%.
Prawidłowa odpowiedź to:

Bezwzględnym wskazaniem do podania noworodkowi w europejskim szpitalu, gdzie jest dostępne mleko z banku mleka kobiecego, mieszanki sztucznej jest:

Siara (colostrum) człowieka charakteryzuje się wysokim stężeniem:
1) białka;
2) tłuszczu;
3) sodu (Na);
4) wapnia.
Prawidłowa odpowiedź to:

U noworodków urodzonych przedwcześnie:
1) wszelka podaż składników odżywczych drogą enteralną zapewniona jest przez wyłączne karmienie pokarmem matki;
2) optymalna podaż białka u noworodków z masą ciała < 1000g wynosi 4,0-4,5 g/kg/dobę, a u noworodków z masą 1000-1800g wynosi 3,5-4 g/kg/dobę;
3) zawartość białka i laktozy w mieszankach dla wcześniaków jest wyższa niż w mieszankach dla noworodków donoszonych;
4) dowóz energii u dzieci z ciężką postacią BPD powinien być wyższy, by utrzymać odpowiednie tempo wzrastania;
5) ryzyko pourodzeniowych zaburzeń wzrastania jest odwrotnie proporcjonalne do urodzeniowej masy ciała i wieku ciążowego dziecka.
Prawidłowa odpowiedź to:

U noworodka urodzonego w 29. tygodniu ciąży z masą ciała 1200g wydolnego oddechowo i krążeniowo rozpoczyna się żywienie enteralne. Wskaż fałszywe stwierdzenie:

Wskaż fałszywe stwierdzenie dotyczące prowadzenia żywienia parenteralnego:

Noworodek z masą ciała 900g urodzony w 28. tygodniu ciąży został umieszczony w cieplarce z 75% nawilżaniem powietrza. Wskaż prawdziwe stwierdzenia:
1) żywienie pozajelitowe u tego noworodka należy rozpocząć jak najwcześniej po urodzeniu;
2) początkowa podaż aminokwasów powinna wynosić 1 g/kg/dobę w 1 d.ż i powinna być zwiększana do maksymalnie 3,5 g/kg/dobę w 3. dobie życia;
3) podaż emulsji lipidowych u tego dziecka należy rozpocząć w 1. lub w 2. dobie życia;
4) podaż potasu należy rozpocząć po ustabilizowaniu się pracy nerek;
5) niedostateczna podaż sodu jest najczęściej przyczyną hiponatremii u przedwcześnie urodzonych noworodków.
Prawidłowa odpowiedź to:

Podczas dyżuru położna opiekująca się wcześniakiem 32-tygodniowym, stabilnym, żywionym wyłącznie enteralnie sondą zgłasza pojawienie się w sondzie zielonych zalegań. W celu sprawdzenia poprawności założenia zgłębnika żołądkowego określisz głębokość na jaką ma zostać założony cewnik odmierzając odległość:

U noworodka urodzonego w 35. tygodniu ciąży, w stanie dobrym, bez czynników ryzyka uszkodzenia OUN:

U noworodka urodzonego o czasie z ciężką postacią ENN w 7. dż wykonano MR mózgu w celu oceny rozległości uszkodzenia. W jakich częściach mózgu występują najczęściej patologie niewidoczne w badaniu USG?
1) jądra podstawy;
2) torebka wewnętrzna;
3) istota biała mózgu;
4) obszary korowe.
Prawidłowa odpowiedź to:

Określeniem zamartwica (asfiksja) nazywa się zespół objawów powstających w wyniku niedotlenienia tkanek płodu w trakcie porodu. Ze strony narządów wewnętrznych wykładnikami uszkodzenia, spowodowanego niedotlenieniem okołoporodowym, stwierdzanymi w badaniach laboratoryjnych są:

U dzieci, u których w okresie noworodkowym wystąpiła ciężka postać retinopatii wcześniaków (ROP) wymagającej leczenia fotokoagulacją laserową istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia:
1) zaćmy;
2) jaskry;
3) ubytków w polu widzenia;
4) późnego odwarstwienia siatkówki.
Prawidłowa odpowiedź to:

Noworodek urodzony o czasie prezentuje cechy hipotrofii, ma liczne „stare” złamania kostne, kończyny wygięte łukowato i skrócone, niebieskie białkówki i pergaminowe kości sklepienia czaszki. Opisany obraz może odpowiadać:

Przy podejmowaniu decyzji o włączeniu fototerapii w oparciu o wynik stężenia bilirubiny w surowicy weźmiesz pod uwagę:

Wskaż prawdziwe stwierdzenia dotyczące ostrego uszkodzenia nerek - ostrej niewydolności nerek u noworodka:
1) do przednerkowej niewydolności może dojść z powodu znacznej utraty krwi lub w przebiegu martwiczego zapalenia jelit;
2) częstą przyczyną postaci nerkowej w tym okresie jest kłębuszkowe lub pierwotne śródmiąższowe zapalenie nerek;
3) najczęstszą przyczyną postaci zanerkowej u chłopców jest zastawka cewki tylnej;
4) reakcja na podaż wlewu soli fizjologicznej (10-20 ml/kg) nie ma znaczenia w różnicowaniu przyczyny uszkodzenia;
5) stosowanie dopaminy w dawce diuretycznej i leków moczopędnych zapobiega powstaniu niewydolności nerek.
Prawidłowa odpowiedź to:

U noworodka z prenatalnie stwierdzanym wielowodziem w pierwszych godzinach życia wystąpiły wymioty żółciową treścią. Dziecko oddało smółkę. W badaniu przedmiotowym stwierdzono cechy trisomii 21, wzdęcie nadbrzusza. W badaniu przeglądowym jamy brzusznej stwierdzono powietrze w żołądku i górnej części jamy brzusznej oraz brak powietrza w jelicie cienkim i grubym. Wymienione objawy są charakterystyczne dla:
1) niedokonanego zwrotu jelit;
2) niedrożności dwunastnicy;
3) niedrożności porażennej;
4) zespołu Hirschprunga;
5) pylorostenozy.
Prawidłowa odpowiedź to:

Opieka pośrednia nad noworodkiem to:

Uszereguj wg kolejności zawartości najwyższej dawki witaminy D:
1) pokarm kobiecy + HMF;
2) mleko początkowe;
3) pokarm kobiecy.
Prawidłowa odpowiedź to:

Zabieg przetaczania pępowinowego może być wykonywany przez:

Wskaż prawdziwe stwierdzenie dotyczące zastosowanie cytrynianu kofeiny u noworodków urodzonych przedwcześnie w następującym schemacie 20 mg/kg [dawka nasycająca], a następnie 5-10 mg/kg w dawce utrzymującej:

Wskaż prawdziwe stwierdzenia dotyczące zespołu Criglera-Najjara typu I:
1) rodzice dziecka są bezobjawowymi heterozygotami;
2) przynajmniej jeden z rodziców dziecka jest homozygotą dominującą z objawami klinicznymi;
3) u noworodka brak jest aktywności UDP-glukuronylotransferazy;
4) u noworodka aktywność UDP-glukuronylotransferazy jest nieznacznie obniżona;
5) ryzyko żółtaczki jąder podkorowych jest znikome;
6) ryzyko żółtaczki jąder podkorowych jest duże.
Prawidłowa odpowiedź to:

Jakie będzie Twoje postępowanie z noworodkiem urodzonym w 36+3 tygodniu ciąży w 10. dobie życia, u którego stężenie całkowitej bilirubiny wynosi 260 µmol/l?

U wcześniaka urodzonego w 27. tygodniu ciąży pod koniec drugiego tygodnia życia wystąpiło martwicze zapalenie jelit. W toku leczenia wykonano resekcję części jelit i wyłoniono wysoką stomię. W 6. tygodniu życia zakończono podaż TPN, a noworodek karmiony jest wyłącznie enteralnie. Jakie powikłania metaboliczne mogą wiązać się z tą sytuacją?

Noworodek w trzecim tygodniu życia został przyniesiony przez rodziców do Izby Przyjęć z powodu pogorszenia stanu ogólnego. Dziecko od kilku godzin niechętnie pije pokarm mamy, ma bladą i chłodną skórę, okresowo krzyczy i podkurcza nóżki. Wywiad chorobowy i rodzinny jest ujemny. Jakie będzie Twoje postępowanie?
1) zlecasz fenobarbital w czopku, aby noworodek się wyciszył;
2) skierujesz noworodka na oddział zlecając monitorowanie biofizyczne, pobranie badań w kierunku zakażenia, badanie gazometryczne oraz włączysz nawadnianie pozajelitowe;
3) uspokoisz rodziców, że kolki okresu noworodkowego w końcu kiedyś ustąpią;
4) udzielisz mamie instruktażu odnośnie diety kobiety karmiącej, a noworodkowi położysz na brzuszku ciepły kompres;
5) zamienisz pokarm naturalny na mieszankę mleczną bezlaktozową;
6) podasz parenteralnie silny środek przeciwbólowy i odeślesz noworodka do domu;
7) zlecisz zdjęcie radiologiczne jamy brzusznej i diagnostykę ultrasonograficzną.
Prawidłowa odpowiedź to:

U noworodka, który otrzymał prawidłową punktację w skali Apgar, pod koniec 2. doby życia wystąpiła sinica obwodowa. Wykonano badanie gazometryczne z krwi włośniczkowej, którego wynik był następujący:
pH=7,017;
pCO₂ = 57 mmHg;
pO₂ = 38 mmHg;
BE = -19 mmol/l;
HCO₃ = 15,3 mmol/l.
Jak opisać wynik badania gazometrycznego krwi?

Laktoferyna podawana noworodkom ma działanie:

Wskaż prawdziwe stwierdzenie dotyczące opóźnionego odpępnienia:

Do metod leczenia hiperkalemii u noworodka nie należy podaż:

W wyniku podawania ciągłego wlewu 0,9% NaCl do tętnicy pępkowej z przepływem 1 ml/h noworodek otrzyma w ciągu doby:

Wskaż fałszywe stwierdzenie dotyczące sterydów podanych prenatalnie kobiecie ciężarnej w przypadku zagrożenia porodem przedwczesnym:

Zespół nagłej śmierci niemowląt (SIDS) - jakie czynniki ryzyka zostały uznane w randomizowanych badaniach jako decydujące w wystąpieniu tego zespołu?
1) spanie na brzuchu;
2) ekspozycja na dym papierosowy;
3) przegrzewanie;
4) spanie w łóżku z rodzicami.
Prawidłowa odpowiedź to:

Fizjologiczne zmiany w dojrzewaniu czynnościowym układu moczowego noworodka obejmują:
1) obniżenie nerkowego przepływu krwi;
2) wzrost nerkowego przepływu krwi;
3) obniżenie przesączania kłębuszkowego;
4) wzrost przesączania kłębuszkowego;
5) spadek nerkowego oporu naczyniowego;
6) wzrost nerkowego oporu naczyniowego.
Prawidłowa odpowiedź to:

Wyróżnia się trzy typy niewydolności nerek: przednerkową, nerkową
i zanerkową. Przyporządkuj odpowiadające im patologie:
1) krwotok;
2) agenezja nerek;
3) zastawka cewki tylnej;
4) pęcherz neurogenny;
5) odwodnienie;
6) nerki wielotorbielowate.
Prawidłowa odpowiedź to:

Wskaż prawdziwe stwierdzenie:

Najczęstszą chorobą matki współistniejącą z wielowodziem jest:

Wśród powikłań małowodzia można wymienić:
1) hipoplazję płuc;
2) opóźnienie wewnątrzmacicznego wzrastania płodu;
3) zakażenie wewnątrzmaciczne;
4) nieprawidłowe ułożenie kończyn;
5) zespół taśm owodniowych.
Prawidłowa odpowiedź to:

Przyczyną policytemii mogą być:
1) transfuzja matczyno-płodowa;
2) niewydolność łożyska;
3) zmniejszona erytropoeza wewnątrzmaciczna;
4) hiperinsulinizm;
5) trisomia 21.
Prawidłowa odpowiedź to:

Poniżej przedstawiono leki często stosowane w analgezji i sedacji u noworodka. Mogą mieć one jednak działania niepożądane. Proszę dobrać odpowiedni lek i możliwe działania uboczne z nim związane:
Nazwa leku
1) krem Emla;
2) morfina;
3) fentanyl;
4) midazolam;
Działania niepożądane
a) hipotensja;
b) methemoglobinemia;
c) gorsze wyniki neurorozwojowe;
d) zatrzymanie moczu.
Prawidłowa odpowiedź to:

Do Izby Przyjęć zgłosiła się kobieta w 23 tyg. + 3 dni ciąży bliźniaczej (dwóch chłopców) z powodu podwyższonej temp. ciała do 38,5C i bólu w dole brzucha. Podczas badania klinicznego stwierdzono odpływanie płynu owodniowego i rozwarcie szyjki macicy na 5 cm. Które z czynników, obok wieku ciążowego, pogarszają rokowanie dla noworodka?
1) płeć męska;
2) brak podaży steroidów prenatalnie;
3) podejrzenie chorioamionitis;
4) ciąża mnoga.
Prawidłowa odpowiedź to:

Badania przesiewowe w kierunku hipokalcemii w 1. i 2. dobie życia zaleca się u noworodków:
1) urodzonych przed upływem 32 tyg. wieku ciążowego;
2) wymagających podawania płynów dożylnie;
3) z wrodzonym przerostem nadnerczy;
4) matek chorych na cukrzycę;
5) wszystkich z hipertofią powyżej 4500g.
Prawidłowa odpowiedź to:

Noworodek 34 tyg., urodzony drogą cięcia cesarskiego z powodu oddzielającego się łożyska. Dziecko po urodzeniu nie podejmuje spontanicznej czynności oddechowej. Jakie powinno być postępowanie zespołu neonatologicznego na sali porodowej?
1) położenie pod promiennikiem w worku foliowym i wentylacja 100% tlenem;
2) położenie pod promiennikiem, zastosowanie CPAP + powietrze, założenie czujnika pulsoksymetru na prawą rączkę i monitorowanie w ciągu kolejnych 30 sekund;
3) oklepywanie i stymulacja dotykowa w celu pobudzenia noworodka do własnej czynności oddechowej;
4) zaintubowanie i wentylacja.
Prawidłowa odpowiedź to:

Noworodek donoszony urodzony w szpitalu pierwszego stopnia referencji drogą cięcia cesarskiego w trybie pilnym z powodu przedwczesnego oddzielenia łożyska otrzymał punktację 1,2,3,5,7 odpowiednio w 1., 3., 5., 10. i 15. minucie życia. W badaniu gazometrycznym krwi tętniczej po 20 minutach od wydobycia stwierdzono pH 7,005. W 30. minucie życia oddychał samodzielnie, ale był niespokojny. Jakie będzie Twoje postępowanie?

Biorąc pod uwagę maksymalne bezpieczeństwo noworodka urodzonego w 27. tygodniu ciąży powinniśmy zawsze:

Podczas pierwszych kilku oddechów w trakcie postępowania resuscytacyjnego na sali porodowej u noworodka urodzonego przedwcześnie najlepszym rozwiązaniem spośród poniżej wymienionych jest:

Noworodek urodzony w 39. tygodniu z ciąży prawidłowej, nieobciążonej infekcyjnie. Poród siłami natury z użyciem próżnociągu z powodu przedłużonego drugiego okresu (po urodzeniu głowy problemy z urodzeniem barków). Noworodek oceniony według skali Apgar na 6/7/8 pkt, ważył 4090g. W 2. minucie życia pulsoksymetr wskazywał 80% saturacji i miała ona tendencję wzrostową. Akcja serca wynosiła 160-170/min, nad polami płucnymi obustronnie wysłuchiwano szmer oddechowy symetryczny, ale słychać było głośne stękanie wydechowe. W gazometrii tętniczej (20. min. życia): pH 7,24; BE (-14) mmol/l, pCO₂ 28,6 mmHg, pO₂ 79,5 mmHg, SatO₂ 90,6%. Noworodek był niespokojny, a w obrębie szczytu głowy miał duży obrzęk, podbiegnięcia krwawe oraz uszkodzenie naskórka. Prezentował wzmożone napięcie mięśniowe uogólnione i układał się z przymusowym przywiedzeniem głowy do barku prawego. Dalsze postępowanie z noworodkiem powinno obejmować:

Która z poniżej wymiennych wartości SpO2 mierzoną na prawej kończynie górnej u noworodka bez interwencji medycznych wymaga naszej interwencji?

W trakcie dyżuru otrzymujesz wezwanie do porodu donoszonego noworodka, u którego w trakcie II okresu porodu doszło do zwolnienia akcji serca do 70/min. Obecna przy porodzie położna osuszyła i okryła noworodka i wykonała 5 wstępnych oddechów urządzeniem neo-puff z użyciem powietrza. Oceniasz noworodka w trzeciej minucie życia i stwierdzasz, że jego czynność serca wynosi 85/min. Dziecko nadal nie oddycha wydolnie (widoczne oddechy typu gasping), a założony czujnik saturacji wskazuje 73%. Wskaż prawdziwe stwierdzenia dotyczące dalszego postępowania:
1) należy kontynuować wentylację z częstością około 50 oddechów na minutę do czasu pojawienia się prawidłowego, spontanicznego oddechu;
2) na jeden wdech należy przeznaczyć około jednej sekundy;
3) wentylację należy prowadzić powietrzem;
4) ponieważ oddech jest niewydolny, należy zastosować 30% tlen;
5) należy kontynuować wentylację z częstością około 30 oddechów na minutę do czasu pojawienia się prawidłowego, spontanicznego oddechu;
6) ponieważ oddech jest niewydolny, a akcja serca wolna, należy rozpocząć uciskanie klatki piersiowej.
Prawidłowa odpowiedź to:

Jeżeli noworodek urodził się w zamartwicy (brak oddechu, obniżone napięcie mięśniowe), a w jego drogach oddechowych obecny jest płyn owodniowy podbarwiony smółką, to istnieje wskazanie do oczyszczenia dróg oddechowych dziecka. Prawidłowe wykonanie tej procedury opisane jest w punktach:
1) ciśnienie ssania nie powinno przekraczać 250 mm H₂O;
2) zabieg odsysania najlepiej wykonywać pod kontrolą wzroku, z użyciem laryngoskopu;
3) cewnik należy natychmiast umieścić w tchawicy bez wstępnego odsysania zawartości jamy ustno-gardłowej;
4) należy użyć cewnika do odsysania o rozmiarze 12-14 F lub cewnika typu Yankauer;
5) ciśnienie ssania nie powinno przekraczać 100 mm H₂O;
6) zabieg odsysania należy wykonywać do całkowitego oczyszczenia dróg oddechowych noworodka;
7) zabieg można wykonać intubując noworodka, podłączając rurkę intubacyjną do źródła ssania odpowiednim łącznikiem i powoli wyciągając rurkę z włączonym ssaniem.
Prawidłowa odpowiedź to:

Wskaż prawdziwe stwierdzenia dotyczące zespołu aspiracji smółki (MAS):
1) każdy noworodek z MAS wymaga wentylacji mechanicznej;
2) charakterystyczny obraz radiologiczny to rozsiane niejednorodne obszary zagęszczeń (obraz burzy śnieżnej);
3) w przypadku łagodnego MAS wystarczającym leczeniem może być tlenoterapia bierna;
4) w przypadku zmian radiologicznych wskazane jest pobranie posiewu krwi i antybiotykoterapia;
5) u noworodków z MAS może rozwinąć się nadciśnienie płucne.
Prawidłowa odpowiedź to:

Wskaż błędne twierdzenie:

U noworodków urodzonych przedwcześnie najczęściej występuje bezdech o typie:

Noworodek urodzony w 29. tygodniu ciąży po urodzeniu otrzymał surfaktant metodą INSURE i od tego czasu pozostaje na wsparciu oddechowym w układzie nCPAP z tlenoterapią poniżej 40%. W 5. dobie życia pojawił się wysiłek oddechowy i wzrosło zapotrzebowanie na tlen. Która z poniższych procedur nie musi być wykonana w trybie pilnym?

Przy zastosowaniu terapii wysokimi przepływami (High Flow Cannula) u noworodka nieprawdziwe jest stwierdzenie:

Do powikłań HFO nie zalicza się:

Optymalną z punktu widzenia łatwości i efektywności wymiany gazowej końcówką układu NCPAP jest:

Do czynników wpływających na częstość występowania i ciężkość przebiegu zespołu zaburzeń oddychania (ZZO) należą:
1) cukrzyca matki;
2) cięcie cesarskie wykonane przed rozpoczęciem się czynności porodowej;
3) drugi poród w ciąży bliźniaczej;
4) stosowanie opiatów u matki.
Prawidłowa odpowiedź to:

W patofizjologii rozwoju „nowej” BPD bierze się pod uwagę:
1) ekspozycję na tlenoterapię;
2) przetrwały przewód tętniczy (PDA);
3) posocznicę;
4) niedobory żywieniowe;
5) uwarunkowania genetyczne.
Prawidłowa odpowiedź to:

U noworodków przedwcześnie urodzonych z Zespołem Zaburzeń Oddychania (ZZO) stosujemy ciśnienie końcowo wydechowe (PEEP) w granicach 4-6 cm H₂O ponieważ:
1) pęcherzyki płucne nie ulegną zapadnięciu;
2) utrzymane zostanie prawidłowe FRC;
3) utrzymany zostanie prawidłowy stosunek wentylacji do perfuzji;
4) wyższe PEEP może pogorszyć wydolność krążenia.
Prawidłowa odpowiedź to:

Przy późnej (powyżej 7. doby życia) podaży steroidów noworodkom przedwcześnie urodzonym zależnym od wentylacji mechanicznej stwierdzono:
1) zmniejszoną częstość zgonów;
2) zmniejszoną częstość występowania BPD;
3) zwiększenie ryzyka nieprawidłowego rozwoju neurologicznego;
4) brak wpływu na nieprawidłowy rozwój neurologiczny.
Prawidłowa odpowiedź to:

Wskaż zjawiska występujące u noworodka w pierwszych minutach po urodzeniu, warunkujące prawidłową adaptację układu oddechowego:
1) płuca wypełniają się powietrzem, równolegle rozpoczyna się resorpcja płynu z pęcherzyków płucnych;
2) w miarę rozprężania się płuc zmniejsza się opór naczyniowy w krążeniu płucnym;
3) krążenie łożyskowe zostaje oddzielone, prowadzi to do zwiększenia oporu w krążeniu systemowym i do zwiększenia ciśnienia w lewej komorze serca;
4) krążenie łożyskowe zostaje oddzielone, prowadzi to do zmniejszenia oporu w krążeniu systemowym i do zwiększenia ciśnienia w lewej komorze serca;
5) zmiany oporu naczyniowego w krążeniu płucnym i systemowym prowadzą do odwrócenia i zmniejszenia przepływu w przewodzie tętniczym;
6) w miarę rozprężania się płuc zwiększa się ciśnienie w prawej komorze serca.
Prawidłowa odpowiedź to:

Podstawowym warunkiem dla skutecznego i bezpiecznego działania iNO nie jest:

Sytuacja kliniczna: noworodek 35 tygodni ciąży, urodzony siłami natury, dotychczasowy przebieg ciąży prawidłowy, u matki wysokie wykładniki zakażenia w trakcie porodu, tachykardia płodu. Noworodek urodzony w stanie średnim, po urodzeniu wymagał wentylacji, przetransportowany do OITN na wsparciu oddechowym nCPAP. Pobrano posiew krwi, rozpoczęto antybiotykoterapię. Z powodu pogorszenia stanu ogólnego dziecko zaintubowano, po RTG podano surfaktant, uzyskując minimalną poprawę. Pomimo podaży tlenu FiO2 0,9, wysokich parametrów wentylacji, w gazometrii utrzymuje się hipoksemia. O jakim rozpoznaniu u tego dziecka pomyślisz?

Za pozytywny wynik próby zastosowania iNO w terapii nadciśnienia płucnego u noworodka uznaje się:

Przetrwałe nadciśnienie płucne noworodka (PPHN - persistent pulmonary hypertension of the newborn) jest to zespół towarzyszący następującym patologiom:
1) przepuklina przeponowa;
2) hipoplazja płuc;
3) zespół aspiracji smółki (MAS);
4) zaawansowany ZZO.
Prawidłowa odpowiedź to:

Wskaż fałszywe stwierdzenia:
1) przyczyną małego obciążenia wstępnego (preload) jest m.in. przemieszczenie płynów do tzw. III przestrzeni;
2) obciążenie następcze lewej komory (afterload) zależy od oporu naczyń płucnych;
3) wysoka częstość rytmu serca jest niezbędna do utrzymania wydolności krążenia u noworodków.
Prawidłowa odpowiedź to:

Wskaż prawdziwe stwierdzenia:
1) wczesna podaż ibuprofenu w leczeniu przetrwałego przewodu tętniczego (PDA) zmniejsza ryzyko występowania martwiczego zapalenia jelit;
2) obecnie lekiem rekomendowanym w leczeniu PDA jest paracetamol;
3) obecność przewodu tętniczego znamiennego hemodynamicznie w badaniu echokardiograficznym niezależnie od kierunku przecieku jest wskazaniem do leczenia farmakologicznego.
Prawidłowa odpowiedź to:

U noworodka donoszonego od 3. doby życia, wydolnego krążeniowo, pojawił się szmer skurczowo-rozkurczowy nad sercem. W badaniu echokardiograficznym stwierdzono przewód tętniczy o średnicy 4 mm. Prawidłowym postępowaniem jest:

Jakie stężenie peptydu natiuretycznego NT-pro-BNP sugeruje istotny hemodynamicznie przeciek na poziomie przewodu tętniczego?

Wskaż prawdziwe stwierdzenia:
1) prenatalna podaż celestonu w zagrażającym porodzie przedwczesnym wypływa na zmniejszenie ryzyka wystąpienia przetrwałego przewodu tętniczego (PDA);
2) u noworodków z hipotrofią wewnątrzmaciczną jest niskie ryzyko wystąpienia PDA;
3) przedwczesne odpływanie płynu owodniowego u noworodków urodzonych przedwcześnie jest czynnikiem zmniejszającym częstość występowania PDA.
Prawidłowa odpowiedź to:

Wskaż strategie karmienia zalecane w profilaktyce NEC:
1) wczesne wprowadzanie żywienia hiperkalorycznego (powyżej 24 ml/kg m.c./dobę);
2) wczesne wprowadzanie żywienia hipokalorycznego (12-24 ml/kg m.c./dobę);
3) karmienie pokarmem kobiecym (mleko matki lub z banku mleka kobiecego);
4) wolne zwiększanie objętości pokarmu (10-20 ml/kg m.c./dobę);
5) szybkie zwiększanie objętości pokarmu (powyżej 20 ml/kg m.c./dobę).
Prawidłowa odpowiedź to:

U noworodka urodzonego w 26. tyg. wieku ciążowego, w 2. dobie życia obserwowano nasilającą się hipotensję do 18 mmHg oraz narastanie cech niewydolności oddechowej z kwasicą oddechową w badaniu gazometrycznym. Wykonano badanie echo serca, w którym stwierdzono drożny przewód tętniczy o średnicy ok. 3 mm, z przepływem dwukierunkowym. Wskaż dalsze postępowanie:
1) należy włączyć katecholaminy, w celu uzyskania wzrostu ciśnienia systemowego i ponownie wykonać kontrolne badanie echo serca;
2) należy włączyć paracetamol w celu leczenia drożnego przewodu tętniczego, ponieważ jest to lek rekomendowany w leczeniu hemodynamicznie znamiennego przewodu tętniczego;
3) należy włączyć pentoksyfilinę w celu leczenia nadciśnienia płucnego.
Prawidłowa odpowiedź to:

U noworodka urodzonego przedwcześnie w 30. tyg. wieku ciążowego, z przedwcześnie oddzielającego się łożyska, w 1. dobie życia łożysko naczyniowe wypełnia się:

U noworodka urodzonego w 28. tyg. wieku ciążowego, w 20. dobie życia obserwowano nasilenie bezdechów, postępującą oligurię oraz hipotensję do 26-28 mmHg. Dziecko zaintubowano i wypełniono łożysko naczyniowe solą fizjologiczną, bez poprawy. Kolejnym krokiem powinno być włączenie:

Pełna śródporodowa profilaktyka antybiotykowa przy dodatnim wyniku badania w kierunku kolonizacji paciorkowcem grupy B oznacza podanie rodzącej kobiecie:

U noworodka urodzonego przez matkę z dodatnim wynikiem badania w kierunku antygenu HBs należy:

Niewykonanie badania w kierunku HIV u kobiety ciężarnej powinno być wskazaniem do:

W zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych w przebiegu infekcji o wczesnym początku do głównych czynników etiologicznych należą następujące bakterie:

Które z poniższych twierdzeń są prawdziwe?

Poród c.c. w 276/7 tygodniu dziecka płci męskiej. W wywiadzie dotyczącym przebiegu ciąży - założenie szwu okrężnego na szyjce macicy w 14. tygodniu ciąży. W 262/7 tygodniu wystąpiło przedwczesne pęknięcie błon płodowych, jednak bez akcji porodowej. Matka otrzymała kurs steroidoterapii (betametazon) i następnie leczona była penicyliną G przez 48 godzin do czasu uzyskania ujemnego wyniku badania w kierunku GBS. Bezgorączkowy przebieg oraz brak akcji porodowej spowodował, że położnicy przyjęli postępowanie wyczekujące i zastosowali erytromycynę przez okres 7 dni. W dniu porodu u matki stwierdzono gorączkę 38,5°C i wystąpiły skurcze macicy. Wykonano cięcie cesarskie z powodu ułożenia pośladkowego. Dziecko o masie urodzeniowej 1200g demonstrowało zaburzenia oddechowe i zostało zaintubowane po urodzeniu na sali operacyjnej. W 1 minucie życia stan kliniczny oceniono na 5 pkt w skali Apgar a następnie 5 pkt w 5 minucie i 8 pkt w 10 minucie po urodzeniu. W pierwszych 6 godzinach stwierdzano narastanie objawów ZZO pomimo podaży surfaktantu. Po zastosowaniu HFV nastąpiła poprawa parametrów oddechowych. Dziecko pozostawało stabilne hemodynamicznie. Biorąc pod uwagę ryzyko wystąpienia EOS wykonano badanie morfologii krwi z rozmazem oraz pobrano krew na posiew. W wynikach uzyskanych z badania morfologii krwi stwierdzono: leukocytoza wynosiła 21.760/mm³; I:T ratio - 0,14; liczba neutrofilów: 11.100/mm³ a liczba płytek krwi: 190.000/ul. Z uwagi na niestabilność oddechową u dziecka nie wykonano punkcji lędźwiowej - z decyzją czekano do chwili uzyskania wyniku badania bakteriologicznego krwi. Wskaż dalsze postępowanie:

Matka prezentuje objawy ospy wietrznej 2 dni przed porodem noworodka donoszonego. Jakie jest postępowanie z wyboru z tym noworodkiem?

Poród odbył się drogami natury w 386/7 tygodniu u 30-letniej kobiety - wody płodowe podbarwione smółką. W wywiadzie dotyczącym przebiegu ciąży brak istotnych informacji na temat ewentualnej patologii. Badanie w kierunku obecności GBS wykonane w 35. tygodniu ciąży - wynik ujemny. Wystąpiła samoistnie akcja porodowa a na 10 godzin przed urodzeniem dziecka stwierdzono pęknięcie pęcherza płodowego. Na krótko przed urodzeniem dziecka u matki stwierdzono gorączkę 39,3°C przy czym nie podano antybiotyku z uwagi na szybki przebieg porodu i brak czasu na podanie antybiotyku. Dziecko urodzone w dobrym stanie - skala Apgar w 1 i 5 minucie 9 pkt. urodzeniowa masa ciała 3880g. Położnicy planują podać antybiotyk matce do czasu ustąpienia gorączki biorąc pod uwagę możliwość chorioamnionitis. Jakie będzie postepowanie neonatologa?

Które z poniższych twierdzeń jest prawdziwe?

Które z poniższych twierdzeń jest prawdziwe?

U noworodka urodzonego w 38. tygodniu ciąży bez objawów klinicznych infekcji i braku rozpoznania chorioamnionitis w sytuacji przedwczesnego pęknięcia pęcherza płodowego na 24 godziny przed urodzeniem się dziecka należy:

Noworodek urodzony w 33. tygodniu ciąży (sterydoterapia prenatalna), z masą ciała 1860g, od 1. doby życia prezentuje zaburzenia oddychania wymagające stosowania nieinwazyjnego wspomagania oddechu (początkowo SIPAP, a następnie nCPAP z FiO2 0.21). Otrzymuje cytrynian kofeiny. Aktualnie jest w 6. dobie życia i jest żywiony enteralnie (8 x 30 ml) z dobrą tolerancją, ale brakiem przyrostu masy ciała. U noworodka wykluczono zakażenie oraz obecność istotnego hemodynamicznie drożnego przewodu tętniczego (PDA). Kolejne próby odstawienia wsparcia oddechowego kończą się niepowodzeniem (spadki saturacji, bezdechy). W badaniach dodatkowych: Ht 32%, Hb 9 g/dl, E 3,28 mln/mm³, L 7 tys/mm³, CRP ujemne, PCT ujemne, pH 7,36, BE (-2,5), pCO₂ 36,2 mmHg, pO₂ 65 mmHg, SatO₂ 84%. W dalszym leczeniu pacjenta należy:

W szpitalu I stopnia referencji urodził się siłami natury noworodek w 40 tygodniu ciąży, z położenia główkowego, w stanie dobrym (Apgar 8/9/9 pkt) i został po ocenie wstępnej pozostawiony z matką. U matki stwierdzono kolonizację GBS i zastosowano pełną profilaktykę antybiotykową okołoporodową. W 30 minucie życia wystąpiło głośne stękanie wydechowe, bez wyraźnego zaciągania międzyżebrzy. Zmierzona saturacja obwodowa (pulsoksymetr) na kończynie górnej prawej wynosiła 90%, a na kończynie dolnej lewej 75%. W celu wykluczenia wady serca wykonasz:
1) próbę tlenową (test hiperoksyczny);
2) test hiperwentylacji;
3) zdjęcie RTG klatki piersiowej/ echo serca;
4) morfologię z rozmazem;
5) CRP i prokalcytoninę.
Prawidłowa odpowiedź to:

Wskaż prawdziwe stwierdzenia dotyczące rezonansu magnetycznego wykonanego u noworodka urodzonego przedwcześnie:
1) powinien być wykonany w przypadku stwierdzenia w badaniu USG PVL I stopnia, ponieważ obraz tego schorzenia w badaniu ultrasonograficznym jest niecharakterystycznie hiperechogeniczny;
2) powinien być wykonany w przypadku PVL III stopnia, ponieważ jamy leukomalacyjne są lepiej widoczne w badaniu MRI;
3) najlepszym okresem wykonania badania jest czas około 40. tygodnia wieku postkoncepcyjnego;
4) nieprawidłowy obraz torebki wewnętrznej w badaniu MRI może wiązać się z nieprawidłowym rozwojem dziecka.
Prawidłowa odpowiedź to:

Wskaż prawdziwe stwierdzenia dotyczące choroby metabolicznej kości:
1) rozwija się w pierwszych tygodniach życia;
2) czynnikiem ryzyka jest stosowanie restrykcji płynowej oraz przedłużonego żywienia parenteralnego;
3) w badaniach laboratoryjnych charakterystyczna jest hipofosfatemia oraz obniżona aktywność fosfatazy zasadowej;
4) najlepszym markerem osteopenii jest poziom wapnia w surowicy krwi;
5) bardzo korzystne jest stosowanie wzmacniaczy mleka kobiecego.
Prawidłowa odpowiedź to:

Wskaż prawdziwe stwierdzenia dotyczące krwawień podpajęczynówkowych:
1) są częstym krwawieniem wewnątrzczaszkowym u noworodków, czasami bezobjawowym;
2) mogą towarzyszyć krwawieniu dokomorowemu;
3) najczęściej spotykane objawy to drgawki, drażliwość lub niewielkie zaburzenia przytomności;
4) rozpoznanie można postawić na podstawie badania rezonansu magnetycznego lub tomografii komputerowej głowy;
5) postępowanie wymaga zazwyczaj leczenia objawowego.
Prawidłowa odpowiedź to:

Do objawów odmy opłucnowej można zaliczyć:
1) zaburzenia oddychania lub narastającą niewydolność oddechową;
2) epizody bradykardii;
3) wyraźniej słyszalny szmer oddechowy po stronie odmy;
4) kwasicę oddechową;
5) przesunięcie uderzenia koniuszkowego serca na stronę występowania odmy opłucnowej.
Prawidłowa odpowiedź to:

Obecność w badaniu prenatalnym „podwójnej bańki” oraz wielowodzia wskazuje na wysokie prawdopodobieństwo wystąpienia następującej wady płodu:

Które z poniżej wymienionych zespołów chorobowych należą do krytycznych wad serca?

Wybierz zdanie prawdziwe dotyczące patofizjologii wspólnego pnia tętniczego (Truncus arteriosus communis):

Wskaż prawdziwe zdanie dotyczące różnicowania niedrożności przewodu pokarmowego:

Wskaż prawdziwe zdanie dotyczące hipotermii leczniczej stosowanej u noworodków:

Konsekwencje niedoboru witaminy D to między innymi:

Wskaż prawdziwe stwierdzenie dotyczące zastosowania adrenaliny podczas resuscytacji noworodka:

Właściwe postępowanie z noworodkiem urodzonym siłami natury po ukończeniu 39 tygodni ciąży to:
1) jak najszybsze odpępnienie i przeniesienie pod promiennik ciepła;
2) ułożenie na brzuchu matki i osuszenie;
3) ocena wg skali Apgar w 1. i 5. minucie życia;
4) dokładne oczyszczenie dróg oddechowych cewnikiem;
5) zastosowanie kontaktu skóra do skóry w ciągu 2 godzin po urodzeniu.
Prawidłowa odpowiedź to:

W przypadku noworodka donoszonego, urodzonego z objawami encefalopatii niedotlenieniowo-niedokrwiennej, do czynników świadczących o złym rokowaniu należą:
1) I stopień HIE w skali Sarnat Sarnat;
2) III stopień HIE w skali Sarnat Sarnat;
3) zapis EEG o typie cisza-wyładowanie;
4) zapis EEG bez typowych wrzecion sen-czuwanie;
5) występowanie drgawek.
Prawidłowa odpowiedź to:

W badaniu usg przezciemiączkowym u noworodka urodzonego w 26 t.c. obserwowano krwawienie do robaka móżdżku. Najbardziej prawdopodobnym zaburzeniem neurologicznym w przyszłości u tego dziecka jest:

Konsekwencje neurologiczne leukomalacji okołokomorowych to:
1) zaburzenia motoryczne - najczęściej spastyczna diplegia;
2) drgawki;
3) wodogłowie pokrwotoczne;
4) zaburzenia poznawcze;
5) zaburzenia behawioralne.
Prawidłowa odpowiedź to:

Czynniki ryzyka krwawienia dokomorowego to m. in:
1) hipotensja;
2) hipoglikemia;
3) hiperbilirubinemia;
4) hiperkapnia;
5) kwasica.
Prawidłowa odpowiedź to:

Wskaż prawdziwe stwierdzenia dotyczące inwazyjnego zakażenia grzybiczego:
1) lekiem z wyboru w inwazyjnym zakażeniu jest liposomalna amfoterycyna B;
2) profilaktyka przeciwgrzybicza u ELBW obejmuje podawanie flukonazolu 2x w tygodniu;
3) w przypadku przeciwwskazań do podawania flukonazolu w profilaktyce można zastosować mykafunginę;
4) w niepowikłanej kandydemii czas leczenia wynosi 14 dni;
5) w udokumentowanym zakażeniu należy natychmiast usunąć cewnik donaczyniowy.
Prawidłowa odpowiedź to:

Badanie przesiewowe w kierunku mukowiscydozy polega na:

Technika „wyciskania pępowiny”, czyli tzw. „cord milking”, prowadzi do:

Wskazaniem do zastosowania alprostadilu (prostaglandyny E1) nie jest:

U noworodka urodzonego w 26+2 tygodniu ciąży, który wymagał wentylacji SIMV do 26. doby życia, a następnie tlenoterapii biernej 30% przez kolejne 15 dni rozpoznasz:

U noworodka wystąpiła nasilona żółtaczka z podwyższonym stężeniem bilirubiny bezpośredniej. Przyczyną powyższej patologii mogą być:
1) niedobór dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej;
2) niedobór kinazy pirogronowej;
3) zaburzenia oksydacji kwasów tłuszczowych;
4) zaburzenia syntezy kwasów tłuszczowych;
5) niedobór alfa 1 antytrypsyny.
Prawidłowa odpowiedź to:

Wskaż fałszywe stwierdzenia dotyczące wrodzonego zespołu nerczycowego:
1) prenatalnie stwierdza się podwyższony poziom matczynej/owodniowej α-fetoproteiny i powiększone łożysko;
2) u noworodka rzadko stwierdza się nasilony białkomocz, hipoalbuminemię, obrzęki;
3) w ciężkich postaciach konieczna może być codzienna podaż albumin, furosemidu, hormonów tarczycy, żelaza i witamin;
4) ryzyko powikłań zakrzepowych u tych noworodków jest niewielkie, ponieważ stężenie białek antykoagulacyjnych jest prawidłowe;
5) dzieci te znajdują się w grupie ryzyka powikłań infekcyjnych z powodu utraty immunoglobulin.
Prawidłowa odpowiedź to:

Rodzice zgłosili się do izby przyjęć szpitala z 10-dniowym noworodkiem płci męskiej zaniepokojeni słabą reaktywnością dziecka na bodźce, podsypianiem, trudnościami w karmieniu. Noworodek urodzony o czasie, w stanie ogólnym dobrym, przebieg ciąży i porodu był prawidłowy, rodzice 25 lat - zdrowi. Dziecko wypisane do domu w 3. dobie życia do 9. doby życia noworodek karmiony piersią, zjadał na żądanie, stan dziecka nie budził niepokoju rodziców. Przedmiotowo stwierdzono: obniżone napięcie mięśniowe, małą elastyczność skóry oraz przebarwienia skóry w okolicy brodawek piersiowych i moszny. Na podstawie pobranych badań laboratoryjnych wstępnie wykluczono zakażenie. Dziecko przyjęto do oddziału patologii noworodka w celu kontynuacji diagnostyki. Jakie badania dodatkowe są niezbędne dla postawienia rozpoznania?
1) ponowne oznaczenie wykładników zakażenia po 12 godzinach;
2) glikemia i jonogram;
3) USG przezciemieniowe;
4) USG jamy brzusznej;
5) poziom kortyzolu;
6) profil steroidowy w moczu.
Prawidłowa odpowiedź to:

Wskaż prawdziwe stwierdzenia dotyczące wrodzonej niedoczynności tarczycy u noworodka:
1) najczęstszą przyczyną trwałej niedoczynności tarczycy są zaburzenia jej rozwoju;
2) przyczyną niedoczynności tarczycy u noworodka matki z ch. Graves-Basedowa są przechodzące przez łożysko przeciwciała blokujące receptor TSH;
3) leczenie L-tyroksyną powinno być ostrożne, ponieważ szybkie wyrównanie poziomu hormonów tarczycy może mieć niekorzystne konsekwencje dla rozwoju OUN;
4) brak jest wskazań do kontroli poziomu hormonów tarczycy w kolejnych tygodniach u noworodków z urodzeniową masą ciała < 1500g, jeżeli badanie przesiewowe z suchej kropli krwi w 72. godzinie życia było prawidłowe;
5) oznaczenie poziomu hormonów w surowicy krwi powinno być powtórzone w ciągu 24 godzin u każdego noworodka z nieprawidłowym wynikiem badania przesiewowego z suchej kropli krwi, a leczenie L-tyroksyną należy rozpocząć natychmiast po potwierdzeniu rozpoznania.
Prawidłowa odpowiedź to:

Wskaż prawdziwe stwierdzenia dotyczące skrętu jądra u noworodka:
1) w większości przypadków dochodzi do niego prenatalnie, a skręcone jądro jest niebolesne;
2) skręcone jądro jest zawsze bolesne i obrzęknięte, a moszna po stronie skrętu zaczerwieniona i obrzęknięta;
3) przed przekazaniem dziecka do oddziału chirurgii konieczne jest wykonanie badania ultrasonograficznego met. Dopplera w celu potwierdzenia rozpoznania;
4) zabieg operacyjny odkręcenia jądra powinien być wykonany jak najszybciej tj. w ciągu 4-6 godzin;
5) może występować obustronnie i dlatego istnieją wskazania do orchidopeksji po stronie przeciwnej.
Prawidłowa odpowiedź to:

W przypadku prenatalnego podejrzenia zastawki cewki tylnej zaleca się:
1) założenie cewnika do pęcherza moczowego, celem odbarczenia układu moczowego, a następnie możliwie szybkie usunięcie go celem zapobiegnięcia zakażeniu dróg moczowych;
2) założenie cewnika do pęcherza moczowego i pozostawienie go, celem odbarczenia układu moczowego;
3) pobranie moczu do badań (badanie ogólne, posiew);
4) odroczone badanie ultrasonograficzne w 3.-5. dobie życia;
5) badanie ultrasonograficzne musi być wykonane w trybie pilnym;
6) obowiązuje podanie profilaktycznej antybiotykoterapii;
7) nie należy stosować profilaktycznej antybiotykoterapii, gdyż może sprzyjać to rozwojowi oporności bakterii;
8) dalsza opieka może być prowadzona w trybie ambulatoryjnym;
9) zalecane jest przekazanie noworodka do ośrodka specjalistycznego urologii lub nefrologii dziecięcej celem dalszej diagnostyki i leczenia.
Prawidłowa odpowiedź to:

Noworodek płci męskiej, urodzony z ciąży drugiej, porodu drugiego siłami natury w 39 Hbd, urodzeniowa masa ciała 1800g, oceniony na 9 punktów w skali Apgar. Prenatalnie obserwowano wewnątrzmaciczne opóźnienie wzrastania płodu, małe łożysko, małowodzie. Po urodzeniu stwierdzono u dziecka małogłowie, wydatną potylicę, nisko osadzone małżowiny uszne, hipoplastyczne paznokcie palców dłoni i stóp, palce dłoni zachodzące na siebie i wnętrostwo. Z powodu podejrzenia aberracji chromosomalnej dziecko było konsultowane przez genetyka, który zalecił wykonanie kariotypu. Jaki jest najbardziej prawdopodobny wynik kariotypu u dziecka z wyżej wymienionym fenotypem?

Retinopatia wcześniaków jest wieloczynnikowym schorzeniem siatkówki, któremu na obecnym etapie wiedzy medycznej nie udaje się całkowicie zapobiec, ale:
1) w większości przypadków ROP wcześniaków cofa się samoistnie i nie wymaga leczenia;
2) w 15% przypadków ROP wcześniaków ma charakter postępujący i bez leczenia prowadzi do ślepoty;
3) zabieg fotokoagulacji laserowej jest skutecznym leczeniem ROP;
4) w przypadku nieskutecznej laseroterapii istnieje możliwość leczenia przez dogałkową podaż preparatów przeciwko czynnikowi wzrostu śródbłonka naczyń.
Prawidłowa odpowiedź to:

Nowa metoda leczenia, polegająca na podaniu do ciała szklistego preparatu przeciwko czynnikowi wzrostu śródbłonka naczyń (anty VEGF) ma obecnie zastosowanie:
1) w agresywnej postaci ROP występującej u skrajnie niedojrzałych wcześniaków;
2) w 4. stopniu ROP z częściowym odwarstwieniem siatkówki i 5. stopniu ROP;
3) w profilaktyce ROP u wcześniaków poniżej 33 t.c.;
4) w profilaktyce ROP u wcześniaków poniżej 28 t.c.;
5) w przypadku nieskutecznej laseroterapii.
Prawidłowa odpowiedź to:

Niedobór żelaza w pierwszym roku życia może niekorzystnie wpłynąć na rozwój dziecka. Które z poniżej przedstawionych zdań opisujących mechanizm powstania tego zjawiska jest prawdziwe?

Suplementacja witaminy D u noworodków donoszonych, w 1. r.ż. powinna przebiegać wg następującego schematu: