Egzamin PES / Medycyna paliatywna / wiosna 2018

U chorego z rozpoznaniem raka drobnokomórkowego płuca, który ze względu na objawy przewlekłej niewydolności krążenia otrzymuje furosemid, od tygodnia pojawiły się objawy depresji. Zlecono fluoksetynę. Jakich efektów niepożądanych można się spodziewać?

W celu zabezpieczenia przed krwotocznym zapaleniem pęcherza moczo- wego pacjenta poddanego chemioterapii z wykorzystaniem ifosfamidu należy profilaktycznie zastosować:

Zasadę podwójnego skutku w leczeniu chorych u kresu życia nazywa się inaczej zasadą:

Koszmary nocne wywołane zaburzeniami fazy REM powoduje:

Zasada proporcjonalności środków jest realizowana wówczas, gdy lekarz:

Zgodnie z aktualnymi zaleceniami EAPC, opioidami (opioidem) trzeciego szczebla drabiny analgetycznej z wyboru są (jest):

Które z wymienionych leków mogą zwiększać stężenie metadonu? 1) ketokonazol; 2) karbamazepina; 3) fluoksetyna; 4) diklofenak; 5) fenobarbital. Prawidłowa odpowiedź to:

Zaniechanie działań zmierzających do sztucznego podtrzymywania życia, podejmowania i prowadzenia uporczywej terapii oraz stosowania środków nadzwyczajnych w okresie umierania nosi nazwę:

Wskaż prawdziwe stwierdzenia dotyczące delirium u pacjenta z zaawansowaną chorobą nowotworową: 1) jednym z podstawowych objawów delirium są zaburzenia funkcji poznawczych; 2) objawy pojawiają się w przeciągu godzin lub dni i mają tendencję do zmiennego nasilenia w ciągu doby; 3) delirium ma charakter postępujący, nieodwracalny; 4) szereg leków stosowanych w leczeniu objawowym może spowodować wystąpienie tego poważnego powikłania. Prawidłowa odpowiedź to:

Wskaż fałszywe stwierdzenie dotyczące midazolamu:

Wskaż fałszywe stwierdzenie dotyczące interakcji farmakodynamicznych:

Spośród opioidów wymienionych poniżej słabszy efekt analgetyczny u tzw. wolnych metabolizerów wywierają: 1) kodeina; 2) tramadol; 3) morfina; 4) fentanyl. Prawidłowa odpowiedź to:

60-letni pacjent z zaawansowanym rakiem pęcherza i niewydolnością nerek skarży się na silny ból (VAS 7) w podbrzuszu o charakterze trzewnym. Który lek p/bólowy będzie w tej sytuacji najbezpieczniejszy?

Wskaż fałszywe stwierdzenie dotyczące morfiny:

Połączenie oksykodonu i naloksonu w postaci tabletki o kontrolowanym uwalnianiu może spowodować objawy odstawienia opioidów, jeżeli: 1) występują istotne zaburzenia czynności wątroby; 2) występują zaburzenia krążenia wrotnego; 3) nalokson ulega prawie całkowitemu metabolizmowi w procesie glukuronidacji w wątrobie. Prawidłowa odpowiedź to:

U pacjenta leczonego fentanylem w postaci transdermalnej 25 µg/h, nasi- liła się trudność w oddawaniu stolca (ocena pacjenta 8 w skali NRS 0-10). Liczba wypróżnień w ostatnim tygodniu wyniosła 3. Pacjent jeszcze przed włączeniem fentanylu skarżył się na zbyt twarde stolce i pieczenie odbytu podczas defekacji. U pacjenta tego:

Wskaż prawdziwe stwierdzenie dotyczące kanabinoidów:

Wskaż zdanie fałszywe:

58-letni pacjent chorujący na drobnokomórkowego raka płuca lewego został przyjęty do oddziału opieki paliatywnej z powodu narastających od około tygodnia nudności, braku apetytu, wymiotów, obrzęków obwodowych, jakościowych zaburzeń świadomości - splątania i senności. W wykonanych badaniach laborato- ryjnych stwierdzono poziom sodu w surowicy krwi - 118 mmol/l, osmolalność osocza - 250 mosmol/l, osmolalność moczu - 120 mosmol/l. Zmierzone ciśnienie tętnicze krwi wynosiło 130/80 mmHg. Przyczyną tego stanu rzeczy może być:

55-letni mężczyzna chorujący na raka trzustki skarżył się na postępujące zmęczenie, brak apetytu, uczucie wczesnej sytości, niechęć do podejmowania codziennych czynności, zaburzenia koncentracji i uwagi i zawroty głowy przy wstawaniu z łóżka. Schudł 15 kg w ciągu 4 miesięcy. Bóle nowotworowe były dobrze kontrolowane morfiną doustną o przedłużonym uwalnianiu w dawce dobowej 120 mg, chory miał również zabezpieczenie farmakologiczne w razie bólów przebijających. Lekarz przepisał choremu megestrol, ibuprofen, tran w kapsułkach, metoklopramid oraz osłonowo omeprazol. Po 3 tygodniach stwierdził umiarkowaną poprawę apetytu, ale nadal obniżony napęd. Do leczenia dodał THC. Czy lekarz zastosował prawidłowe leczenie?

Wskaż prawdziwe stwierdzenia dotyczące żylnej choroby zakrzepowo- zatorowa u pacjentów z zaawansowaną chorobą nowotworową: 1) ryzyko wystąpienia żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej wzrasta u chorych poddanych chemio- i radioterapii; 2) u pacjentów z aktywną chorobą nowotworową w profilaktyce żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej z wyboru stosuje się doustne leki przeciwzakrzepowe; 3) stosowanie profilaktyki wtórnej istotnie zmniejsza ryzyko nawrotów zakrzepicy; 4) stosowanie profilaktyki wtórnej istotnie zwiększa ryzyko zagrażających życiu krwawień z owrzodzeń nowotworowych. Prawidłowa odpowiedź to:

Zespół nieadekwatnego wydzielania hormonu antydiuretycznego: 1) występuje najczęściej w przebiegu raka drobnokomórkowego płuc, nowotworów trzustki, guzów mózgu i chłoniaków; 2) jest najczęściej spowodowany ekotopową wazopresyną argininową lub peptydem wazopresynopodobnym wydzielanym przez komórki guza; 3) może stanowić powikłanie leczenia niektórymi lekami cytostatycznymi, m.in. alkaloidami Vinca; 4) przebiega z nadmiernym wchłanianiem wody w nerkach i zmniejszeniem wydzielania aldosteronu. Prawidłowa odpowiedź to:

Wskaż fałszywe stwierdzenia dotyczące objawów niepożądanych terapii opioidowej: 1) ryzyko wystąpienia depresji oddechowej u chorych leczonych opioidami jest wyższe u osób odwodnionych, z nieprawidłową czynnością nerek, a także w przypadku podawania leku drogą dożylną; 2) stwierdzenie u chorego szpilkowatych źrenic jest pomocne w rozpoznaniu senności i śpiączki spowodowanej przedawkowaniem opioidów; 3) objaw wąskich źrenic nie występuje u chorych, którzy przyjmują opioidy przewlekle, ponieważ w przypadku regularnego stosowania stałych dawek rozwija się tolerancja na ten efekt opioidów; 4) senność poprzedza objawy depresji oddechowej. Prawidłowa odpowiedź to:

W leczeniu objawowym pacjentów w podeszłym wieku należy uwzględnić zależne od wieku zmiany właściwości receptorów opioidowych oraz stosowanych leków. Wskaż prawdziwe z poniższych twierdzeń: 1) receptory opioidowe podlegają z wiekiem starzeniu, dlatego chorzy w podeszłym wieku wymagają z reguły wyższych dawek opioidów; 2) u chorych w podeszłym wieku obserwuje się zwolnienie eliminacji leków metabolizowanych przez cytochrom P450, np. fentanylu; 3) zmniejszenie filtracji kłębuszkowej do 50% wartości wyjściowych prowadzi do zwolnienia eliminacji leków wydalanych głównie przez nerki, takich jak morfina i fentanyl; 4) u osób starszych wzrasta objętość dystrybucji zarówno leków hydrofilnych (takich jak np. morfina), jak i lipofilnych (np. fentanyl). Prawidłowa odpowiedź to:

Które z poniższych stwierdzeń dotyczących delirium u pacjenta z zaawansowaną chorobą nowotworową są prawdziwe? 1) w delirium obserwuje się zaburzenia ilościowe świadomości, osłabienie uwagi i zaburzenia poznawcze; 2) zaburzenia pojawiają się w przeciągu godzin lub dni i mają tendencję do zmiennego nasilenia w ciągu doby; 3) delirium może mieć charakter odwracalny w 20-30% przypadków; 4) jednym z objawów delirium mogą być halucynacje wzrokowe. Prawidłowa odpowiedź to:

Wskaż prawdziwe stwierdzenia dotyczące leczenia bisfosfonianami: 1) zaleca się oznaczanie stężenia wapnia przed każdym przetoczeniem bisfosfonianu; 2) nie ma wskazań do oznaczenia stężenia kreatyniny częściej niż 1 raz na trzy miesiące; 3) objawy grypodobne należą do wczesnych działań niepożądanych po podaniu bisfosfonianów; 4) jednym z powikłań leczenia bisfosfonianami może być martwica kości żuchwy. Prawidłowa odpowiedź to:

Wskaż prawdziwe stwierdzenia dotyczące sedacji w opiece paliatywnej: 1) chory, który został poddany sedacji nie wymaga kontynuacji leków przeciwbólowych; 2) propofol nie może być stosowany przez okres dłuższy niż 24 godziny; 3) w miarę trwania sedacji dawki midazolamu należy redukować stopniowo w miarę pogarszania się stanu chorego; 4) u chorego poddanego sedacji należy prowadzić żywienie pozajelitowe. Prawidłowa odpowiedź to:

Ryzyko krwawienia przy stosowaniu warfaryny w chorobie nowotworowej wzrasta w przypadku: 1) wystąpienia przerzutów do kości; 2) jednoczesnego stosowana NLPZ; 3) wystąpienia przerzutów do wątroby; 4) spadku poziomu hemoglobiny do wartości poniżej 8 g/dl; 5) współistniejącej małopłytkowości. Prawidłowa odpowiedź to:

Wskaż fałszywe stwierdzenie dotyczące interakcji fentanylu:

Wskaż prawdziwe stwierdzenia dotyczące enzymu CYP 3A4: 1) do silnych induktorów CYP3A4 należą karbamazepina, ryfampicyna, stężony ekstrakt dziurawca; 2) umiarkowane i silne inhibitory CYP3A4 to: cyprofloksacyna, flukonazol i diltiazem, sok z grejfruta; 3) benzodiazepiny nie są metabolizowane przez CYP3A4; 4) CYP 3A4 wykazuje polimorfizm genetyczny; 5) CYP3A4 jest enzymem zaangażowanym w metabolizm ponad 50% leków. Prawidłowa odpowiedź to:

Podawanie leków przeciwdepresyjnych selektywnie hamujących wychwyt zwrotny serotoniny nie powoduje wystąpienia zespołu serotoninowego podczas równoczesnego stosowania:

Dawka doustnej morfiny równoważna 400 mg doustnego tramadolu to:

Wskaż prawdziwe stwierdzenie dotyczące oktreotydu:

Wskaż prawdziwe stwierdzenia dotyczące wyniszczenia nowotworowego: 1) celem leczenia uporczywej kacheksji jest odwrócenie niedożywienia i przywrócenie prawidłowej masy ciała; 2) w kryteriach rozpoznania kacheksji ocenia się wielkość i tempo utraty masy ciała; 3) najczęściej kacheksja występuje w chłoniakach; 4) w ostatnim tygodniu życia kacheksja występuje u 40% chorych; 5) silnie rekomendowane w leczeniu zaawansowanej kacheksji są glikokortykosteroidy; 6) octan megestrolu wydłuża przeżycie i zwiększa masę ciała. Prawidłowa odpowiedź to:

Świadczenia gwarantowane w zakresie opieki paliatywnej i hospicyjnej mogą otrzymać pacjenci:

Ile morfiny zawiera 1 mililitr jej 0,5 % roztworu?

Spowolnienie pogarszania się funkcji poznawczych u pacjentów z zespołem AIDS można uzyskać poprzez włączenie terapii:

Nagromadzenie morfino-3-glukuronianu: 1) zwiększa jego wydalanie z kałem; 2) jest przyczyną hiperalgezji poopioidowej; 3) jest przyczyną delirium; 4) jest przyczyną mioklonii; 5) jest przyczyną świądu poopioidowego; 6) jest przyczyną nudności i wymiotów; 7) jest przyczyną zaparć. Prawidłowa odpowiedź to:

W czasie wizyty domowej u pacjenta zakażonego wirusem HIV doszło do ekspozycji na łzy pacjenta. W powyższej sytuacji maksymalny czas od wdrożenia profilaktyki poekspozycyjnej wynosi:

Pacjent z powodu dolegliwości bólowych przyjmuje na dobę 40 mg oksykodonu o kontrolowanym uwalnianiu, ból jest dobrze kontrolowany, jednak pacjent ma problemy z połykaniem. W powyższej sytuacji należy zalecić:

Do oddziału medycyny paliatywnej został przyjęty pacjent z zaawansowa- nym rakiem żołądka w celu kontroli objawów; skarży się na dolegliwości bólowe, NRS -4, osłabienie, brak apetytu. Badanie: Karnofsky 60, wyniszczenie, w nadbrzuszu środkowym opór. W badaniu wykonanym przy przyjęciu stężenie hemoglobiny wynosi 5,2 g/dl. W powyższej sytuacji należy:

U pacjenta leczonego morfiną nasiliły się dolegliwości bólowe, ponadto utrzymuje się senność, na postawie wykonanych badań biochemicznych stwier- dzono GFR 38 (ml/min). Jakie postępowanie należy zalecić, jeśli do tej pory pacjent otrzymywał 2 x 30 mg morfiny o kontrolowanym uwalnianiu oraz ok. 20 mg morfiny krótko działającej na dobę?

W profilaktyce zakażeń u pacjentów z agranulocytozą zaleca się profilaktyczne stosowanie:

Zawartość kapsaicyny w plastrze wynosi:

Lekami działającymi poprzez blokowanie receptorów NMDA (N-metylo-D- asparaginianowych) są: 1) tapentadol; 2) metadon; 3) ketamina; 4) gabapentyna; 5) kapsaicyna. Prawidłowa odpowiedź to:

Maksymalna dobowa dawka gabapentyny wynosi:

Lekiem będącym wybiórczym agonistą receptora waniloidowego jest:

W leczeniu duszności w przebiegu zaawansowanej choroby nowotworo- wej u pacjenta bez dolegliwości bólowych zalecane jest zastosowanie:

Przeciwwskazaniem do zastosowania bisfosfonianów jest klirens kreatyniny wynoszący:

Kyfoplastyka jest to:

Spośród poniższych leków, należy unikać stosowania łącznie z diazepamem:

U pacjenta z rakiem gruczołu krokowego z licznymi przerzutami do kręgosłupa piersiowego, lędźwiowego i kości miednicy wystąpiła senność, poliuria i wzmożone pragnienie, przy nieznacznie podwyższonej glikemii w oznaczeniu z krwi włośniczkowej na czczo. Ostatnie oznaczenie wapnia całkowitego we krwi w granicach normy, eGFR 72 ml/m2. Należy w tej sytuacji pilnie: 1) postawić podejrzenie hiperkalcemii, jako stan naglący; 2) oznaczyć na cito stężenie wapnia; 3) oznaczyć na cito stężenie albumin; 4) podać krystaloid doustnie i dożylnie, a po uzupełnieniu niedoboru wodnego - wymusić diurezę; 5) podać magnez; 6) powtórzyć oznaczenie glikemii z krwi żylnej na czczo. Prawidłowa odpowiedź to:

W celu najszybszego obniżenia stężenia wapnia w surowicy w hiperkalcemii należy podać:

U chorego z zespołem żyły głównej górnej z napadem znacznej duszności należy: 1) podać beta-mimetyki i ipratropium w nebulizacji; 2) podać morfinę; 3) podać deksametazon parenteralnie; 4) podać midazolam; 5) pilnie porozumieć się z radioterapeutą; 6) rozważyć podanie heparyny drobnocząsteczkowej w dawce leczniczej. Prawidłowa odpowiedź to:

W Polsce obecnie działa około: 1) 500 jednostek opieki paliatywnej; 2) 160 jednostek opieki stacjonarnej; 3) 300 poradni medycyny paliatywnej; 4) 100 oddziałów dziennej opieki paliatywnej; 5) 100 jednostek domowej opieki paliatywnej. Prawidłowa odpowiedź to:

Wskaż fałszywe stwierdzenie dotyczące świądu neurogennego:

Chora w zaawansowanej fazie stwardnienia bocznego zanikowego skarży się na poranny ból głowy. Przyczyną jego jest:

Przeciwwskazaniem do radioterapii nie jest/nie są:

U pacjenta z rakiem dróg żółciowych i cholestazą, pojawił się świąd. Możliwym skutecznym postępowaniem jest zastosowanie: 1) naloksonu; 2) cholestyraminy; 3) ryfampicyny; 4) sertraliny; 5) kwasu ursodeoksycholowego; 6) protezowania dróg żółciowych. Prawidłowa odpowiedź to:

Do promieniowrażliwych guzów należą: 1) chłoniaki nieziarnicze; 2) nasieniak jądra; 3) drobnokomórkowy rak płuc; 4) glejak wielopostaciowy; 5) czerniak; 6) gruczolakorak jelita grubego. Prawidłowa odpowiedź to:

Wskaż fałszywe stwierdzenie dotyczące brachyterapii:

Celem chemioterapii paliatywnej jest zmniejszenie natężenia lub zniesienie następujących objawów: 1) ból; 2) duszność; 3) krwioplucie; 4) dysfagia; 5) zaburzenia oddawania kału lub moczu; 6) upośledzenie pracy poszczególnych narządów z powodu ich zajęcia przez nowotwór lub ucisku z zewnątrz. Prawidłowa odpowiedź to:

Do nowotworów mało wrażliwych na chemioterapię należą: 1) mięsak tkanek miękkich u dorosłych; 2) rak wątroby; 3) rak trzonu macicy; 4) czerniak złośliwy; 5) drobnokomórkowy rak płuca. Prawidłowa odpowiedź to:

Interwencyjne metody leczenia bólu w przypadku bólu neuropatycznego obejmują: 1) w zespole Pancoasta - neurodestrukcję zwoju gwiaździstego; 2) w neuralgiach nerwów czaszkowych - blokady obwodowe; 3) w bólach fantomowych - blokady układu współczulnego; 4) w bólach kikuta - blokadę punktów spustowych; 5) w radikulopatiach - blokady przykręgowe lub zewnątrzoponowe. Prawidłowa odpowiedź to:

Wskazaniem do zewnątrzoponowego lub podpajęczynówkowego podawania opioidów są: 1) ból oporny na leczenie wysokimi dawkami opioidów podawanych systemowo; 2) ból reagujący na ogólnoustrojowe podawanie opioidów, które jednak wywołują nietolerowane reakcje niepożądane; 3) ból, który nie może być leczony innymi metodami interwencyjnymi; 4) ból pochodzenia nowotworowego o dobrze określonej lokalizacji. Prawidłowa odpowiedź to:

Przeciwwskazaniem do leczenia bólu z zastosowaniem cewnika zewnątrzoponowego nie jest/nie są:

Nocycepcja obejmuje 4 etapy, z wyjątkiem:

Zamiana energii bodźca uszkadzającego (mechanicznego, termicznego czy chemicznego) na impuls elektryczny przewodzony dalej włóknami nerwowymi odbywa się w nocyceptorach i nazywa się:

Wskaż fałszywe stwierdzenie dotyczące bólu z deaferentacji:

Niemiłe, nieprawidłowe doznanie czuciowe, zarówno spontaniczne, jak i wywołane, to:

Ból wywołany dotykiem to:

Własności psychometryczne narzędzi stosowanych do oceny jakości życia chorych obejmują:

W leczeniu biofilmu bakteryjnego w odleżynie można zastosować:

Do czynników ograniczających gojenie odleżyn zalicza się:

Wg Torance'a odleżyna II stopnia to:

W leczeniu odleżyny z czarno/brązową rozpływną martwicą najbardziej właściwe jest: 1) zastosowanie komory hiperbarycznej; 2) usunięcie chirurgiczne; 3) zastosowanie maści cynkowej; 4) pokrycie opatrunkiem z pianki poliuretanowej; 5) pozostawienie do uformowania się suchego strupa. Prawidłowa odpowiedź to:

Do czynników przyspieszających gojenie odleżyn zalicza się:

Do zewnętrznych czynników powstawania odleżyn u chorego leżącego zalicza się: 1) złą higienę skóry; 2) sztywną powierzchnię łóżka pacjenta; 3) zaburzenia motoryczne występujące u chorego; 4) rasę pacjenta; 5) rzadkie zmiany pozycji pacjenta. Prawidłowa odpowiedź to:

Koncepcję wilgotnego leczenia i cechy 'idealnego' wg. Tunera spełnia opatrunek, który: 1) utrzymuje optymalną wilgotność pomiędzy raną a opatrunkiem; 2) dostarcza cieplnej izolacji; 3) zawiera różne chemiczne związki; 4) powoduje powstanie suchego strupa; 5) jest nieprzepuszczalny dla bakterii. Prawidłowa odpowiedź to:

W trakcie leczenia odleżyny terapią podciśnieniową może dojść do powikłań. Do najczęstszych należą:

Wtórna nadmierna potliwość jest objawem niepożądanym niżej wymienionych leków, z wyjątkiem:

Wskaż fałszywe stwierdzenie dotyczące dysfagii ustno-gardłowej (przedprzełykowej) i przełykowej:

Które z poniższych twierdzeń dotyczące fentanylu są prawdziwe? 1) fentanyl jest pochodną fenylopiperydyny; 2) fentanyl łączy się w 24% z albuminami osocza; 3) fentanyl wykazuje 3-kompartmentową farmakokinetykę dystrybucji; 4) fentanyl jest metabolizowany przy udziale CYP 2B6; 5) metabolizm fentanylu prowadzi do syntezy nieaktywnych metabolitów wydalanych głównie z moczem. Prawidłowa odpowiedź to:

Wskaż fałszywe stwierdzenie dotyczące paliatywnej terapii radioizoto- powej z użyciem izotopu chlorku strontu - 89SrCl2:

Hiperalgezja wywołana opioidami (opioid induced hyperalgesia - OIH) manifestuje się zwiększeniem tolerancji na efekt analgetyczny opioidów i obniże- niem progu bólowego. Które z poniższych mechanizmów najlepiej tłumaczą to zjawisko? 1) aktywacja receptorów N-metylo-D-asparaginowych (NMDA); 2) zahamowanie transportera glutaminianów; 3) zahamowanie receptorów neurokininowych 1 (NK-1); 4) zwiększenie stężenia morfino-3-glukuronidu (M3G), który poprzez aktywację komórek gleju w rdzeniu kręgowym powoduje zwiększenie stężenia interleukiny 1 (IL-1); 5) zmniejszenie stężenia dynorfin przez opioidy. Prawidłowa odpowiedź to:

Wskaż prawdziwe stwierdzenia dotyczące tapentadolu: 1) biodostępność całkowita po podaniu doustnym tapentadolu wynosi tylko 32% i jest porównywalna do biodostępności morfiny; 2) okres półtrwania tapentadolu po podaniu dożylnym wynosi 12 godzin; 3) tapentadol w 20% związany jest z białkami osocza; 4) metabolizm tapentadolu polega na glukuronizacji i w niewielkim stopniu na metabolizmie mikrosomalnym z udziałem CYP2C19 do N-desmetylo- tapentadolu (13%) i CYP2D6 do hydroksytapentadolu (2%); 5) tapentadol i jego nieaktywne metabolity wydalane są w 39% z moczem. Prawidłowa odpowiedź to:

Objawy neuropatii związane z przebytym leczeniem chemicznym (chemotherapy-induced peripheral neuropathy - CIPN) istotnie obniżają jakość życia i zmniejszają poczucie satysfakcji z wyleczenia chorób nowotworowych. Objawy polineuropatii pojawiają się u ok. 30% chorych w ciągu 6 miesięcy po podjęciu leczenia następującymi cytotostatykami, z wyjątkiem:

60-letni mężczyzna, wdowiec bez obciążenia dziedzicznego, żołnierz zawodowy. Przed kilkoma miesiącami rozpoznano u niego nowotwór złośliwy płuca - nieoperacyjny o czym został powiadomiony. Onkolog zaproponował paliatywną radioterapię, jednak chory odpowiedział, że 'musi to przemyśleć'. Chory zgłaszał problemy z zasypianiem, budził się często w nocy. W ciągu dnia miał problemy ze skupieniem uwagi, czytaniem, oglądaniem TV. Pojawiły się także kilkuminutowe napady duszności, którym towarzyszył silny lęk, szybkie bicie serca, wrażenie ucisku w klatce piersiowej, pocenie się i drżenie rąk. Po ustąpie- niu objawów chory wykazywał znaczne osłabienie, oddawał dużo moczu. Na jakie zaburzenie dezadaptacyjne wskazują objawy obserwowane u pacjenta?

Mężczyzna lat 62, zaawansowany nowotwór prostaty, rozwiedziony, od kilku lat mieszkający na terenie ogródków działkowych, w wywiadzie choroba alkoholowa. Obecnie pod opieką hospicjum stacjonarnego. Przy przyjęciu, podał numer telefonu do syna. W sytuacji pogarszającego się stanu zdrowia pacjenta, podjęto decyzję o powiadomieniu syna, który z początku nerwowo zareagował na informację o ojcu. Mężczyzna ułożył sobie życie w innym mieście, nie miał kontaktu z ojcem i nie chciał wracać do przeszłości. Pojawił się jednak po kilku dniach w hospicjum, w sytuacji, gdy stan ojca był agonalny. Wówczas obwinił lekarzy za obecną sytuację, strasząc ich sądem na wypadek śmierci ojca. Jak należy postąpić w tej sytuacji?

Mężczyzna lat 59, rozwiedziony, mieszka sam, korzysta z pomocy siostry. Kilka miesięcy temu, u chorego zdiagnozowano nowotwór złośliwy żołądka, nieo- peracyjny. Obecnie pacjent przyjmuje paliatywną chemioterapię. Korzysta również z opieki poradni medycyny paliatywnej. W trakcie rozmowy z lekarzem opieki paliatywnej chory skarży się na skutki uboczne chemioterapii, szczególnie uciążliwym objawem jest dla niego nadmierna potliwość. Która z poniższych odpowiedzi jest poprawna?

Kobieta lat 69, emerytowana sprzątaczka, owdowiała kilka lat wcześniej, obecnie mieszka sama z kotami. Chora zgłosiła się do lekarza z powodu proble- mów z przełykaniem. W trakcie rozmowy wykazuje dużą nerwowość. Badania endoskopowe ujawniły podejrzanie wyglądające zwężenie. Dodatkowe badania potwierdziły rozpoznanie nowotworu przełyku, bez możliwości usunięcia guza. W trakcie, gdy lekarz przystępuje do omawiania wyników badań, pacjentka stwierdza: 'Muszę wiedzieć, ile mam czasu, abym mogła uporządkować swoje sprawy i upewnić się, że moje koty są pod opieką'. Jak powinna brzmieć odpowiedź lekarza?

W procesie przekazywania niepomyślnych wiadomości, uzasadnione jest wykorzystywanie informacji pełniącej funkcję tzw. 'strzału ostrzegawczego'. Która z poniższych wypowiedzi spełnia kryteria 'strzału ostrzegawczego'?

76-letni mężczyzna, żonaty, bezdzietny, został przyjęty do szpitala z powodu żółtaczki, w wywiadzie ból brzucha, świąd skóry, nudności i wymioty. Badania potwierdziły zaawansowany proces nowotworowy dróg żółciowych. Wykonano drenaż dróg żółciowych, jednak z uwagi na brak możliwości dalszego leczenia przyczynowego, ma on zostać wypisany do domu. Żona pacjenta w trakcie rozmowy z lekarzem zauważa, że mąż nadal nie czuje się dobrze i źle wygląda. Na uwagę, że 'z mężem nie jest najlepiej', kobieta odpowiada pytaniem o plan dalszego leczenia. Jak w tej sytuacji powinna brzmieć odpowiedź lekarza?

W leczeniu bólów neuropatycznych w przebiegu choroby nowotworowej stosowane są często połączenia leków w celu poprawy efektywności terapii bólu. Do najbardziej skutecznych i jednocześnie bezpiecznych, na podstawie obecnych dowodów wg EBM (Evidence Based Medicine), należą połączenie:

Mężczyzna lat 68 uskarża się na zmęczenie i problemy ze snem, proble- my z poruszaniem się, 'ściskający' ból w klatce piersiowej, uczucie suchości w ustach. Z wywiadu wynika, że pięć miesięcy temu owdowiał. Opowiada o szcze- gółach z ostatnich dni życia żony, co mówiła, kto był przy niej, o sposobie w jaki umierała. Mówi także o tym, że od chwili jej śmierci nie rozdysponował rzeczy żony, nie jest w stanie nawet ich dotykać. Pacjent jest silnie przeświadczony o obecności żony w trakcie podejmowanych przez niego codziennych czynności. Jak należy pomóc pacjentowi?

55-letnia kobieta, samotna, od pięciu lat leczona z powodu nowotworu złośliwego piersi. Obecnie uogólniony proces nowotworowy, przebywa pod opieką hospicjum stacjonarnego. Chora skarży się na osłabienie, problemy z porusza- niem się. Pytana o fakty związane z chorobą odpowiada spokojnie, lecz z wyraźną niechęcią. Z rozmowy wynika, że jest zorientowana co do swojej obecnej sytuacji zdrowotnej, jednak tęskni za domem. Spędza czas na rozwiązywaniu krzyżówek, gdyż jej zdaniem jest to najlepsza forma 'zajęcia myśli' oraz konkretnych zabiegach związanych z codziennym funkcjonowaniem. Jaki sposób przywracania sobie równowagi psychicznej prezentuje chora?

Kobieta lat ok. 55, rozwiedziona, samotna, w wywiadzie obciążenie dziedziczne. Przed trzema miesiącami rozpoznano u niej nowotwór trzustki. W późniejszych rozmowach z lekarzem unika tego tematu. Jest pod opieką lekarza onkologa. Przyjmuje leki przeciwbólowe, dotychczas dolegliwości bólowe były dobrze kontrolowane. Zgłasza problem chronicznego zmęczenia, osłabienie. Obecnie podaje, że od kilku dni odczuwa silny, 'przeszywający' ból w klatce piersiowej, w okolicach głowy i szyi oraz mrowienie kończyn. Ból pojawia się okresowo, w różnych miejscach oraz spontanicznie ustępuje. Nasila się wieczorem przed snem. Pojawiły się także trudności zasypiania. Na jakie zaburzenie dezadaptacyjne wskazują objawy obserwowane u pacjentki?

Sedacja jako specjalna forma terapii stosowanej w medycynie paliatywnej ma ściśle określone warunki zastosowania. Które z przytoczonych stwierdzeń dotyczących sedacji u pacjentów paliatywnych nie jest prawdziwe?

Tapentadol mimo słabego powinowactwa do receptora opioidowego mi (µ) ma działanie bólowe tylko 3 razy słabsze od morfiny. Zjawisko to tłumaczone jest następującymi mechanizmami działania, z wyjątkiem:

Zwój nieparzysty (splot Walthera) jest końcową strukturą układu współczulnego. Wskazaniem do wykonania neurolizy splotu jest ból ograniczony do okolicy krocza. Bezpośrednim klinicznym wskazaniem jest/są:

Późnym powikłaniem radioterapii może być występowanie bolesnych zespołów neuropatii obwodowej - najczęściej po napromienianiu w obrębie szyi, głowy, gruczołu piersiowego. Do poznanych bezpośrednich mechanizmów powstawania zespołu neuropatii obwodowej nie zalicza się:

Wskazanie do podawania metadonu stanowi ból (zwykle somatyczny kostny i neuropatyczny) u chorych na nowotwory, oporny na leczenie innymi, silnymi opioidami. Ze względu na specyficzne własności farmakodynamiczne i farmakokinetyczne przy rotowaniu na metadon rekomendowane jest:

Wskaż fałszywe stwierdzenie dotyczące wyniszczenia nowotworowego:

Wskaż prawdziwe stwierdzenia dotyczące wpływu opioidów na parametry układu immunologicznego: 1) morfina działa supresyjnie na układ immunologiczny; 2) metadon wykazuje umiarkowane działanie supresyjne na układ immunologiczny; 3) buprenorfina wzmaga odpowiedź humoralną; 4) fentanyl nie wykazuje silnego działania supresyjnego na układ immunologiczny; 5) oksykodon nie wzmaga odpowiedzi humoralnej. Prawidłowa odpowiedź to:

Leczenie zaburzeń snu wyrażonych w formie snu przerywanego i płytkiego polega na stosowaniu:

Kwetiapina jest lekiem stosowanym w:

Szpitalny zespół wspierający opieki paliatywnej:

Wskaż prawdziwe stwierdzenia dotyczące tapentadolu: 1) jest analgetykiem ośrodkowym o podwójnym mechanizmie działania; 2) silnie hamuje wychwyt zwrotny serotoniny; 3) hamuje wychwyt zwrotny noradrenaliny; 4) łączy się selektywnie z receptorami µ silniej niż z receptorami κ i δ; 5) biodostępność po podaniu doustnym wynosi 80%. Prawidłowa odpowiedź to:

Według wytycznych Europejskiego Towarzystwa Opieki Paliatywnej liczba łóżek, na których sprawowana jest stacjonarna opieka paliatywna w przeliczeniu na 1 mln mieszkańców powinna wynosić:

Maksymalna dawka fentanylu przezśluzówkowego podanego na jeden epizod bólu przebijającego wynosi:

Dokusan sodowy należy do środków:

Bisakodyl należy do środków:

Do oddziału medycyny paliatywnej została przyjęta 62-letnia pacjentka z zaawansowanym rakiem piersi. Na podstawie wykonanych badań stwierdzono zespół hiperkalcemiczny. W tej sytuacji w pierwszej kolejności należy zastosować:

U 76-letniej pacjentki z rakiem jelita grubego, cierpiącej z powodu dokuczliwych wymiotów zdecydowano się włączyć do leczenia lewomepromazynę. Które z poniższych badań należy wcześniej zlecić?

Ryzyko wystąpienia bakteriomoczu po jednorazowym cewnikowaniu pęcherza wynosi:

Wskaż fałszywe stwierdzenie dotyczące dystrofii mięśniowej Duchenne'a:

W schyłkowym okresie przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, w leczeniu duszności:

Kserostomia:

W leczeniu nudności i wymiotów wywołanych chemioterapią można stosować:

Hospicjum Św. Krzysztofa w Londynie, założone przez dr Cicely Saunders, rozpoczęło działalność w roku: