Egzamin PES / Geriatria / wiosna 2018

Wskaż przyczyny, dla których starzenie się organizmu zwiększa prawdopodobieństwo hiponatremii: 1) z wiekiem zwiększa się filtracja kłębuszkowa i przepływ nerkowy; 2) z wiekiem spada zdolność rozcieńczania moczu i wydalania wody z organizmu; 3) z wiekiem zmniejsza się aktywność układu renina-angiotensyna- aldosteron o 10-20% i zwiększa się stężenie aldosteronu; 4) w przebiegu zapalenia płuc, gruźlicy, niektórych nowotworów może występować nieadekwatnie zwiększone wydzielanie wazopresyny; 5) stosowanie niektórych leków przeciwdepresyjnych, przeciwpsychotycz- nych, niesterydowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) jest związane ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia hiponatremii. Prawidłowa odpowiedź to:

U pacjentów hospitalizowanych najczęstszą formą hiponatremii hipotonicz- nej jest hiponatremia izowolemiczna, a najczęstszą jej przyczyną jest zespół nieadekwatnego wydzielania wazopresyny (SIADH). Wskaż czynniki mogące być przyczyną tego zespołu: 1) leki: tiazydy, leki przeciwdepresyjne, przeciwpsychotyczne, NLPZ, morfina; 2) infekcje: zapalenie płuc, gruźlica; 3) nowotwory; 4) pourazowe uszkodzenie mózgu; 5) nadczynność tarczycy. Prawidłowa odpowiedź to:

Pacjent lat 75, wieloletni palacz tytoniu, przewlekle przyjmujący leki przeciwkrzepliwe z powodu utrwalonego migotania przedsionków, od miesiąca uskarża się na pobolewanie w okolicy lędźwiowej i podbrzusza. Od dwóch dni zauważył krew lub krew ze skrzepami w moczu. Jakie badania należałoby zlecić w pierwszej kolejności po dokładnym zebraniu wywiadu oraz badaniu przedmiotowym? 1) morfologię krwi; 2) parametry nerkowe (kreatynina, mocznik, eGFR); 3) układ krzepnięcia; 4) analizę moczu; 5) USG jamy brzusznej z uwzględnieniem pęcherza moczowego. Prawidłowa odpowiedź to:

Wskaż fałszywe stwierdzenie dotyczące krwinkomoczu:

Wskaż prawdziwe stwierdzenia dotyczące suplementacji witaminy D w populacji zdrowych osób >65. rż: 1) zalecane dawki to 800-2000 j.m./24h lub 7000 j.m. raz lub dwa razy w tygodniu lub 30 000 j.m. raz lub dwa razy w miesiącu, zależnie od masy ciała, od września do maja lub przez cały rok, jeżeli nie jest zapewniona dostateczna synteza skórna w miesiącach letnich; 2) zalecane dawki to 800-2000 j.m./24h lub 7000 j.m. raz lub dwa razy w tygodniu lub 30 000 j.m. raz lub dwa razy w miesiącu, zależnie od masy ciała, przez cały rok; 3) zalecane dawki to 2000-4000 j.m./24h lub 7000 j.m. raz lub dwa razy w tygodniu lub 30 000 j.m. raz lub dwa razy w miesiącu, zależnie od masy ciała, przez cały rok; 4) zaleca się równoległe stosowanie preparatów witaminy K. Prawidłowa odpowiedź to:

Wskaż prawdziwe stwierdzenia dotyczące półpaśca: 1) półpasiec jest najczęstszą infekcją wirusową skóry u ludzi starszych; 2) w przypadku zajęcia nerwu trójdzielnego wskazane jest wykonanie badania okulistycznego; 3) neuralgia popółpaścowa może pojawić się nawet 30 dni od wystąpienia wysypki; 4) u 50% pacjentów neuralgia popółpaścowa ustępuje samoistnie w przeciągu 1-3 miesięcy; 5) w leczeniu neuralgii popółpaścowej zastosowanie znajdują leki przeciwdepresyjne i przeciwdrgawkowe. Prawidłowa odpowiedź to:

Do ekwiwalentów tężyczki należą: 1) podwójne widzenie; 2) napad astmy; 3) napad migreny; 4) dławica piersiowa; 5) światłowstręt. Prawidłowa odpowiedź to:

Wskazaniami do leczenia operacyjnego w bezobjawowej pierwotnej nadczynności przytarczyc są: 1) stężenie wapnia całkowitego w surowicy przekraczające górną granicę normy o ≥ 0,25 mmol/l; 2) wskaźnik T < -2,5 w badaniu densytometrycznym kości; 3) przesączanie kłębuszkowe < 60 ml/min; 4) wiek < 50 lat; 5) przebyte złamanie niskoenergetyczne. Prawidłowa odpowiedź to:

U 86-letniej kobiety w badaniu densytometrycznym kręgosłupa oraz bliż- szego odcinka kości udowej metodą DEXA stwierdzono cechy osteoporozy (BMD, wskaźnik T -2,5 oraz -3,2). Ponadto wykonano badania biochemiczne w celu różnicowania osteoporozy pierwotnej i wtórnej, w których stwierdzono: - Ca całkowity 2,9 mmol/l [norma: 2,2-2,6]; - fosforany nieorganiczne 0,80 mmol/l [norma: 1,15-1,29]; - iPTH 115 pg/ml [norma: 15-65]; Chora nie zgłasza dolegliwości ze strony układu pokarmowego lub nerek, nie przebyła złamań kości, neguje choroby wątroby, okresy niedożywienia, leczenie glikokortykosteroidami, a także występowanie u członków rodziny kamicy nerkowej i złamań kości. Najbardziej prawdopodobną przyczyną w/w stanu jest:

Osiemdziesięcioletni pacjent zgłasza dyskomfort w obrębie kończyn dolnych powiązany z potrzebą ciągłego poruszania nogami, co uniemożliwia zasypianie. W wywiadzie nadciśnienie tętnicze, zwyrodnienie wielostawowe. Pobierane leki na stałe: amlodypina, indapamid. Z powodu bólów kręgosłupa i kolan pobiera codziennie naprzemiennie diklofenak i ketoprofen. Badanie przedmiotowe bez istotnych odchyleń od normy wiekowej. W standardowych badaniach krwi niedokrwistość mikrocytarna, pozostałe wyniki (sód, potas, kreatynina, glukoza, wapń) bez odchyleń od normy. W pierwszym rzędzie u w/w pacjenta należy: 1) włączyć ropinirol; 2) włączyć klonazepam; 3) włączyć oksykodon; 4) podać doustny preparat żelaza; 5) odstawić NLPZ; 6) zwiększyć dawkę NLPZ. Prawidłowa odpowiedź to:

80-letnia kobieta była hospitalizowana w oddziale psychiatrycznym z powodu postępujących od kilku tygodni jakościowych zaburzeń świadomości zinterpretowanych jako podejrzenie zespołu otępiennego o szybkim przebiegu. Z powodów wykrytej w badaniach laboratoryjnych ciężkiej hipokaliemii pacjentkę skierowano do oddziału chorób wewnętrznych. Przy przyjęciu stan ogólny chorej ciężki, chora nie wstawała z łóżka, nie spożywała samodzielnie posiłków i płynów, kontakt słowno-logiczny ograniczony, cechy znacznego odwodnienia, wyczuwalny twardy nieprzesuwalny niebolesny guz w prawym płacie tarczycy o średnicy około 5 cm. W badaniach laboratoryjnych: - Na 139 mmol/l [norma: 136-145]; - K 2,6 mmol/l [norma: 3,5-5,0]; - Ca całk. 3,8 mmol/l [norma: 2,2-2,6]; - P 0,4 mmol/l [norma: 0,8-1,45]; - iPTH 2000 pg/ml [norma: 15-65]; - ALP 490 U/l [norma: 38-126]; - TSH 0,5 µIU/ml [norma: 0,4-4,2]; - Ca w DZM 31,1 mmol/l [norma: 2,5-5,0]; - diureza dobowa 4400 ml; Wskaż fałszywe stwierdzenie dotyczące powyższego przypadku:

Do leków II stopnia drabiny analgetycznej zalicza się: 1) fentanyl w formie przezskórnej; 2) buprenorfina w formie tabletek podjęzykowych; 3) tramadol; 4) kodeina; 5) dihydrokodeina. Prawidłowa odpowiedź to:

Przy spożywaniu określonych produktów spożywczych może dochodzić do interakcji z lekami. Grejpfrut i sok grejpfrutowy może wchodzić w interakcje z poniżej wymienionymi lekami, z wyjątkiem:

Niewydolność serca mogą nasilać poniżej wymienione, z wyjątkiem:

Spośród poniższych leków o działaniu nasennym najdłuższym czasem półtrwania o osób starszych charakteryzuje się:

W przypadku wysiłkowego nietrzymania moczu wykazano skuteczność:

Starsze osoby wskutek długotrwałego leżenia po upadku są narażone na wystąpienie rabdomiolizy. Do objawów klinicznych rabdomiolizy nie należą:

Rozpoznanie zespołu hiperglikemiczno-hiperosmolarnego (ZHH), który może być pierwszym objawem cukrzycy typu 2 u starszych osób, nie obejmuje:

Wskaż fałszywe stwierdzenia dotyczące przebiegu zakażeń u osób w podeszłym wieku: 1) zakażeniu musi towarzyszyć gorączka i leukocytoza; 2) ryzyko zakażeń zwiększa się wskutek immunosenescencji; 3) częstsze są zakażenia reaktywowane; 4) brak gorączki jest skutkiem słabej reaktywności wzgórza; 5) brak gorączki jest skutkiem słabej reaktywności podwzgórza. Prawidłowa odpowiedź to:

Co nie jest czynnikiem zwiększającym ryzyko wystąpienia objawów półpaśca?

Majaczenie jest częstym objawem u starszych osób. Wskaż prawdziwe stwierdzenia dotyczące majaczenia: 1) majaczenie jest stałą składową alkoholowego zespołu abstynencyjnego; 2) majaczenie pojawia się szczególnie często w przebiegu pooperacyjnym; 3) większość chorych nie pamięta epizodu ostrego majaczenia; 4) u chorych z majaczeniem typowo występuje bradykardia i obniżenie ciśnienia tętniczego; 5) u chorych z majaczeniem typowo występuje tachykardia i wzrost ciśnienia tętniczego. Prawidłowa odpowiedź to:

Rak żołądka należy do najczęstszych nowotworów złośliwych u osób starszych. Wskaż fałszywe stwierdzenia dotyczące raka żołądka: 1) do objawów klinicznych raka żołądka nie należy odynofagia; 2) zmiany metaplastyczne rozwijają się na podłożu przewlekłego zapalenia błony śluzowej żołądka; 3) obserwuje się wzrost zachorowań na raka obwodowej części żołądka; 4) do czynników etiopatogenetycznych nie należą nitrozaminy; 5) do działań prewencyjnych należy eradykacja zakażenia H. pylori u bliskich krewnych osoby chorej na raka żołądka. Prawidłowa odpowiedź to:

Zespół Sjögrena jest bardzo częstą chorobą autoimmunologiczną. Wskaż prawdziwe stwierdzenia dotyczące tej choroby: 1) typowe są przeciwciała anty-dsDNA; 2) typowe są przeciwciała typu ANA; 3) czynnik reumatoidalny występuje u ponad 50% chorych; 4) większość chorych to starsze kobiety; 5) nie występuje zwiększona aktywność amylazy w surowicy. Prawidłowa odpowiedź to:

Udar mózgu, ze względu na dużą częstość występowania u osób w podeszłym wieku i konieczność jak najszybszego wdrożenia leczenia, może być wstępnie rozpoznany z użyciem prostych testów. Wskaż odpowiednie akronimy tych testów:

Wskaż fałszywe stwierdzenia dotyczące ostrego uszkodzenia nerek (AKI) u osób w podeszłym wieku: 1) kryterium rozpoznania AKI jest diureza poniżej 0,5 ml/kg/h w ciągu 6 godz.; 2) kryterium rozpoznania AKI jest wzrost stężenia kreatyniny w surowicy o co najmniej 0,2 mg/dl w ciągu 48 godz.; 3) najczęstsze są przyczyny przednerkowe AKI; 4) dla przednerkowego AKI iloraz stężenia w surowicy mocznika do kreatyniny (mg/dl) wynosi powyżej 20; 5) ocena GFR za pomocą wzorów nie jest przydatna do monitorowania AKI. Prawidłowa odpowiedź to:

Wskaż fałszywe stwierdzenia dotyczące leczenia niedoczynności tarczycy: 1) średnia dawka substytucyjna L-T4 zalecana u starszych chorych jest o ok. 40% niższa od dawki stosowanej u młodszych chorych; 2) u chorych w podeszłym wieku z chorobą serca osiągnięcie optymalnej dawki L-T4 powinno być uzyskane w czasie do 3 miesięcy; 3) po wdrożeniu terapii kontrolne oznaczenie stężenia TSH powinno mieć miejsce po 2-3 tygodniach; 4) u chorych w wieku powyżej 60 lat za górną granicę wartości referencyjnych TSH przyjmuje się stężenie 6-8 mIU/l; 5) na metabolizm L-T4 mają wpływ pochodne sulfonylomocznika. Prawidłowa odpowiedź to:

Wskaż fałszywe stwierdzenie dotyczące niepożądanych działań leków:

Duszność jest często głównym objawem klinicznym u osób starszych i z reguły ma złożoną etiologię. Wskaż fałszywe stwierdzenia dotyczące duszności u starszych chorych: 1) subiektywne odczuwanie duszności u osób starszych jest związane z mniejszą reaktywnością chemoreceptorów na hipoksemię i hiperkapnię; 2) subiektywne odczuwanie duszności u osób starszych jest związane ze spadkiem sprężystości i rozmiaru oskrzelików; 3) nagła duszność stanowi najczęstszy objaw ostrego zawału mięśnia sercowego u chorych powyżej 70. r.ż.; 4) astma oskrzelowa rozpoznana po raz pierwszy u osoby starszej rzadko ma patomechanizm związany z IgE; 5) chorzy z POChP są w grupie podwyższonego ryzyka nowotworu złośliwego płuc. Prawidłowa odpowiedź to:

Wskaż fałszywe stwierdzenia dotyczące szczególnych przyczyn ostrego uszkodzenia nerek (AKI): 1) u chorych z AKI wywołanym podaniem kontrastu wzrost kreatyninemii może nastąpić już w ciągu doby od zabiegu; 2) u chorych z wysokim ryzykiem nefropatii kontrastowej należy rozważyć odstawienie ACEI na dobę przed podaniem i dwie doby po tym zabiegu; 3) ostre uszkodzenie nerek wywołane mioglobinurią zwykle jest nieodwracalne; 4) przy rozpoznaniu AKI w zespole wątrobowo-nerkowym nie uwzględnia się diurezy, a tylko wzrost kreatyninemii; 5) zatorowość cholesterolową cechują: AKI, zmiany skórne i limfocytoza. Prawidłowa odpowiedź to:

Proces starzenia się organizmu ma wpływ na efekt terapeutyczny stoso- wanych leków. Wskaż fałszywe stwierdzenia dotyczące farmakoterapii u chorych w podeszłym wieku: 1) absorpcja leków, ograniczona wskutek wyższego pH soku żołądkowego i osłabionej motoryki przewodu pokarmowego jest kompensowana dłuższym kontaktem leku ze śluzówką; 2) absorpcja leków, ograniczona wskutek wyższego pH soku żołądkowego i osłabionej motoryki przewodu pokarmowego nie jest kompensowana dłuższym kontaktem leku ze śluzówką; 3) leki hydrofilne mogą osiągać wyższe stężenia w osoczu; 4) u starszych chorych należy uwzględnić nasilenie wrażliwości receptorów beta-adrenergicznych; 5) u starszych chorych należy uwzględnić redukcję neuronów cholinergicznych. Prawidłowa odpowiedź to:

Wskaż fałszywe stwierdzenia dotyczące leków przeciwdepresyjnych: 1) wenlafaksyna należy do grupy SSNRI; 2) wenlafaksyna nie jest zalecana u starszych chorych z nadciśnieniem tętniczym; 3) z grupy SSRI najlepiej tolerowana przez starszych chorych jest fluoksetyna; 4) mirtazapina nie powoduje przyrostu masy ciała; 5) trazodon wykazuje działanie sedatywne. Prawidłowa odpowiedź to:

Wskaż fałszywe stwierdzenia dotyczące interakcji leków u chorych w podeszłym wieku: 1) stosowanie dziurawca z digoksyną zmniejsza działanie digoksyny; 2) stosowanie dziurawca z digoksyną zwiększa działanie digoksyny; 3) stosowanie klarytromycyny z digoksyną zwiększa działanie digoksyny; 4) stosowanie klarytromycyny z digoksyną zmniejsza działanie digoksyny; 5) stosowanie amiodaronu z pochodnymi kumaryny nasila ich działanie antykoagulacyjne. Prawidłowa odpowiedź to:

Odwodnienie jest poważnym problemem u chorych w podeszłym wieku. Wskaż prawdziwe stwierdzenia dotyczące gospodarki wodno-elektrolitowej u osób starszych: 1) zalecana podaż płynów u osób powyżej 60. r.ż. wynosi 20 ml/kg m/.c.; 2) zalecana podaż płynów u osób powyżej 60. r.ż. wynosi 30 ml/kg m/.c.; 3) w razie gorączki, na każdy wzrost temperatury o 1 st. C należy dodać 300 ml/ dobę; 4) w razie gorączki, na każdy wzrost temperatury o 1 st. C należy dodać 500 ml/ dobę; 5) u starszych chorych częstsze jest odwodnienie hipotoniczne, niż odwodnienie hipertoniczne. Prawidłowa odpowiedź to:

Hiponatremia jest bardzo częstym zaburzeniem elektrolitowym u chorych w podeszłym wieku. Wskaż prawdziwe stwierdzenia dotyczące hiponatremii: 1) przyczyną hiponatremii u osób starszych jest m.in. zmniejszenie aktywności układu RAA oraz leki przeciwdepresyjne; 2) przyczyną SIADH nie jest ektopowe wydzielanie ADH przez nowotwory oskrzeli; 3) najczęstszą postacią jest hiponatremia hipotoniczna; 4) typowy chory z hiponatremią jest na diecie niskosodowej i diuretykach tiazydowych z powodu nadciśnienia tętniczego; 5) do objawów hiponatremii należą obrzęki obwodowe. Prawidłowa odpowiedź to:

Wskaż fałszywe stwierdzenia dotyczące prewencji CVD, która odgrywa istotną rolę także u osób w podeszłym wieku: 1) docelowa wartość BP u chorych z cukrzycą typu 2. wynosi 140/85 mmHg, a u tych z CVD - 130/80 mmHg; 2) u osób > 80. r.ż., zwłaszcza z zespołem kruchości, docelowe wartości BP powinny być wyższe, tj. do 150/90 mmHg; 3) u pacjentów z cukrzycą typu 2. bez rozpoznanej CVD zaleca się regularne stosowanie kwasu acetylosalicylowego; 4) przepisywanie statyn osobom powyżej 80. r.ż. wymaga specjalnego rozważenia, gdyż to leczenie może nie wydłużać oczekiwanej długości życia, a zwiększać ryzyko wystąpienia działań niepożądanych; 5) u pacjentów z niedawno rozpoznaną DM typu 2 bez CVD i bez zespołu kruchości docelowe stężenie HbA1c wynosi ≤ 6,5%. Prawidłowa odpowiedź to:

Wskaż prawdziwe stwierdzenia dotyczące chorych na cukrzycę w podeszłym wieku: 1) jeśli u starszego chorego na cukrzycę przewiduje się przeżycie dłuższe niż 10 lat, należy dążyć do docelowej wartości HbA1c równej lub niższej niż 7,0%; 2) jeśli u starszego chorego na cukrzycę przewiduje się przeżycie dłuższe niż 10 lat, należy dążyć do docelowej wartości HbA1c równej lub niższej niż 6,0%; 3) w przypadku chorych w zaawansowanym wieku z wieloletnią cukrzycą i istotnymi powikłaniami (przebyty zawał serca lub udar mózgu) celem jest wartość HbA1c równa lub niższa od 8,0%; 4) w przypadku chorych w zaawansowanym wieku z wieloletnią cukrzycą i istotnymi powikłaniami (przebyty zawał serca lub udar mózgu) celem jest wartość HbA1c równa lub niższa od 7,0%; 5) częstość cukrzycy w populacji powyżej 65. roku życia sięga 50%. Prawidłowa odpowiedź to:

Wskaż stwierdzenie prawdziwe dotyczące stosowania glikokortykoidów ogólnoustrojowych w przypadku zaostrzeń przewlekłej obturacyjnej choroby płuc u starszego pacjenta: 1) jest to postępowanie zalecane, podobnie jak u osób w młodszym wieku; 2) jest to postępowanie niezalecane w związku ze znacznie wyższym ryzykiem steroidoterapii w tej grupie wieku; 3) glikokortykoidy powinno podawać się nie dłużej niż 14 dni; 4) z wyboru drogą podawania steroidów powinna być zawsze droga doustna; 5) z wyboru drogą podawania steroidów powinna być zawsze droga dożylna. Prawidłowa odpowiedź to:

W napadzie dny można stosować wszystkie poniższe leki, z wyjątkiem:

Wskaż fałszywe stwierdzenie dotyczące postępowania w ostrym napadzie dny moczanowej u starszego pacjenta:

Wskaż prawdziwe stwierdzenie dotyczące przypadku hiperurykemii:

Wskaż fałszywe stwierdzenie dotyczące postępowania u chorego z migotaniem przedsionków:

65-letnia kobieta doznała upadku, w wyniku którego doszło do niskoener- getycznego złamania bliższego końca kości udowej (BKKU). W badaniu densyto- metrycznym T-score = -1,72. Prawidłowy sposób postępowania u tej chorej to:

80-letnia kobieta przebyła niskoenergetyczne złamanie kręgu L1. W wyko- nanej densytometrii wskaźnik T-score= -2,6. Oceniony poziom 25(OH)D3 = 12 ng/ml. Wskaż właściwy sposób postepowania w tej sytuacji:

75-letnia chora zgłosiła się do lekarza geriatry ze skargami na nasilający się od około 3 miesięcy ból mięśni obręczy barkowej i obręczy miednicznej oraz sztywność poranną utrzymującą się około 1,5 godz. Objawom tym towarzyszyła depresja oraz utrata masy ciała. W badaniach laboratoryjnych stwierdzono: OB - 120 mm/1 h; CRP - 70 mg/dl, Hb - 10,3 g/dl. Przeciwciała przeciwcytrulinowe - ujemne. Po włączeniu 20 mg/dzień prednizonu uzyskano po kilku dniach znaczną poprawę kliniczną. W tym przypadku najbardziej prawdopodobne rozpoznanie to:

73-letnia pacjentka z kilkuletnim wywiadem reumatoidalnego zapalenia stawów leczonego metotreksatem skierowana została do poradni geriatrycznej z powodu objawów depresji, ogólnego osłabienia i pogorszenia tolerancji wysiłku z objawami dławicy piersiowej. Badania laboratoryjne wykazały umiarkowaną niedokrwistość (Hb - 9,8 g/dl) z MCV = 81 fl, MCHC = 32,2 g/dl. Poziom żelaza Fe - 6,6 mmol/l (37 mg/dl), TIBC - 40 μmol/l (223,06 µg/dl), ferrytyna - 253,1 µg/l, witamina B12 - 662,90 pg/ml, kwas foliowy - 10,0 ng/ml. Jako przyczynę stwierdza- nej niedokrwistości w pierwszym rzędzie należy wziąć pod uwagę:

W przypadku wysiłkowego nietrzymania moczu o starszej kobiety zasadne może być zastosowanie:

Ból u chorego na nowotwór jest spowodowany przez: 1) obecność guza nowotworowego lub ujawnianie się/powiększanie rozmiarów zmian przerzutowych; 2) leczenie przeciwnowotworowe (zabiegi chirurgiczne, radioterapia, chemioterapia, procedury diagnostyczne); 3) przyczyny niebezpośrednio związane z chorobą nowotworową (zaka- żenia, ból mięśniowo-powięziowy, ból spowodowany osteoporozą, bolesne owrzodzenia); 4) mechanizmy niezwiązane z samym nowotworem i/lub jego leczeniem (migrena, bolesna neuropatia cukrzycowa); 5) wzrost ciśnienia onkotycznego osocza krwi. Prawidłowa odpowiedź to:

W celu opanowania duszności u chorego na nowotwór stosuje się: 1) opioidy; 2) benzodwuazepiny; 3) leki przeciwpadaczkowe; 4) zapobieganie zaparciom; 5) inhibitory pompy protonowej. Prawidłowa odpowiedź to:

Do częstych działań niepożądanych leczenia opioidami nie należy/ą:

U ok. 50% chorych na chorobę nowotworową w okresie umierania docho- dzi do pojawienia się zjawisk akustycznych, nazywanych prawdziwymi rzężeniami umierającego. Są one bezpośrednio związane z umieraniem i są objawem:

Wprowadzony do leczenia bólu doustny lek, będący połączeniem oksyko- donu z naloksonem w preparacie o kontrolowanym uwalnianiu, jest przeznaczony dla pacjentów z:

Ból przebijający u chorych na nowotwór, zgodnie z obowiązującą definicją, nie jest związany z:

'Uszkodzenie obejmujące pełną grubość skóry oraz tkankę podskórną do granicy powięzi. Martwica tkanki tłuszczowej, spowodowana stanem zapalnym i zakrzepicą małych naczyń. Brzeg uszkodzenia zwykle jest dobrze odgraniczony, a dno może być pokryte brunatno-czarną martwicą'. Zgodnie z klinicznym podzia- łem odleżyn wg Torrance'a powyższy opis wskazuje na owrzodzenie odleżynowe:

Lekiem pierwszego rzutu, stosowanym w przypadku leczenia bólu, który rozwija się w następstwie uszkodzenia lub choroby somatosensorycznej części układu nerwowego u chorych na nowotwór, nie jest:

Wskaż fałszywe stwierdzenie dotyczące postępowania w okresie agonii u chorych na nowotwory:

Planową zamianę aktualnie stosowanego analgetyku opioidowego na inny lub zmianę drogi podawania leku określa się mianem rotacji opioidów. Wskazania do przeprowadzenia rotacji opioidów obejmują: 1) silne dolegliwości bólowe utrzymujące się pomimo eskalacji dawek dotychczas stosowanego opioidu; 2) nieakceptowalne działania niepożądane, które pojawiły się po włączeniu opioidu, pomimo dobrej kontroli bólu; 3) brak dobrej współpracy ze strony pacjenta w zakresie regularnego stosowania leku; 4) istotne interakcje między stosowanymi lekami; 5) problemy finansowe pacjenta. Prawidłowa odpowiedź to:

Od kiedy w Polsce nastąpiło przejście z fazy stagnacji demograficznej do fazy regresu demograficznego, w której występuje postępujące starzenie się populacji a liczba urodzeń jest mniejsza niż liczba zgonów?

Czynniki zwiększonego ryzyka PAD (Peripheral Artery Disease) to: 1) wiek > 65 lat; 2) wiek 50-64 lata plus czynniki ryzyka miażdżycy (cukrzyca, palenie wyrobów tytoniowych, hiperlipidemia, nadciśnienie) lub dodatni wywiad rodzinny w kierunku PAD; 3) wiek < 50 lat, cukrzyca i jeden dodatkowy czynnik ryzyka miażdżycy; 4) pacjenci, u których miażdżyca występuje w innych łożyskach naczyniowych; 5) płeć męska. Prawidłowa odpowiedź to:

72-letnia pacjentka zgłosiła się na Izbę Przyjęć z powodu narastającej od 2 dni duszności, bólu w klatce piersiowej o charakterze opłucnowym, które wystąpiły po 8-godzinnej wycieczce autokarowej. W wywiadzie 5 lat temu przebyła zatorowość płucną, leczenie przeciwzakrzepowe zakończyła rok temu. W badaniu przedmioto- wym RR 130/80 mmHg, HR 100/min, saturacja bez tlenu 90%. Pacjentka skarżyła się na ból podudzia - stwierdzono obrzęk, zwiększone ucieplenie skóry i bolesność przy palpacji podudzia. Pierwszym postępowaniem będzie:

Właściwym postępowaniem niefarmakologicznym u pacjenta z hipotonią ortostatyczną są wszystkie wymienione, z wyjątkiem:

Najważniejsze czynniki ryzyka wystąpienia krwawienia u chorych z małopłytkowością to: 1) zakażenia wirusowe i bakteryjne z gorączką; 2) osoczowa skaza krwotoczna; 3) gwałtowny spadek liczby krwinek płytkowych; 4) leki upośledzające funkcję płytek; 5) leki przeciwzakrzepowe. Prawidłowa odpowiedź to:

Hiperfosfatemię rozpoznaje się kiedy stężenie fosforanów nieorga- nicznych w surowicy przekracza 1,45 mmol/l. Przyczyny hiperfosfatemii mogą być związane ze zmniejszonym ich wydalaniem z moczem. Przyczyny zmniejszonego wydalania fosforanów z moczem to m.in.: 1) przelewka niewydolność nerek (stadia 3b-5); 2) ostra niewydolność nerek; 3) nadczynność przytarczyc; 4) rzekoma niedoczynność przytarczyc (typy I i II); 5) leczenie bisfosfonianami. Prawidłowa odpowiedź to:

Polimialgia reumatyczna należy do układowych chorób tkanki łącznej i jest częstą chorobą reumatyczną u chorych w podeszłym wieku. Najczęściej wykorzystywane do jej rozpoznania są kryteria Healeya. Należą do nich m.in.: 1) wiek powyżej 50. r.ż.; 2) ból w obrębie przynajmniej 2 z 3 obszarów: szyja, obręcz barkowa, obręcz biodrowa, utrzymujący się powyżej miesiąca; 3) brak sztywność porannej; 4) wykluczenie innych chorób o podobnych objawach; 5) brak poprawy po zastosowaniu prednizonu w dawce 20 mg dziennie lub mniejszej. Prawidłowa odpowiedź to:

Wskaż prawdziwe stwierdzenia dotyczące choroby Parkinsona: 1) typowe drżenie w chorobie Parkinsona jest drżeniem zamiarowym; 2) wzmożone napięcie mięśniowe przejawia się stałym, plastycznym oporem wyczuwalnym wyraźnie podczas ruchu biernego; 3) otępienie w przebiegu choroby Parkinsona występuje u 90% pacjentów; 4) typowym objawem w chorobie Parkinsona jest spowolnienie ruchowe; 5) zaburzenie równowagi, chodu i postawy są częstą przyczyną upadków u pacjentów z chorobą Parkinsona. Prawidłowa odpowiedź to:

Wytyczne Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego - ESC z 2016 definiują zalecenia i kryteria rozpoznania i postępowania w migotaniu przedsion- ków w różnych grupach chorych. Zgodnie z nimi: 1) podstawę rozpoznania AF stanowi zapis EKG, w którym udokumentowany jest przynajmniej 30-sekundowy epizod AF; 2) u pacjentów po udarze niedokrwiennym mózgu powinno się rozważyć długoterminowe (kilkutygodniowe) nieinwazyjne monitorowanie EKG za pomocą holtera lub pętlowego rejestratora; 3) u pacjentów w wieku > 75 lat lub u takich, u których ryzyko ICS jest duże, można rozważyć okresowo systematyczne kontrole EKG w celu wykrycia cichego AF; 4) bez zmian pozostaje skala EHRA - skala nasilenia objawów migotania przedsionków; 5) zaleca się, aby u chorych >65. r.ż. w diagnostyce AF kierować się zapisem EKG lub oceną tętna. Prawidłowa odpowiedź to:

Jednym z zaburzeń elektrolitowych u osób w wieku podeszłym jest hipomagnezemia, czyli stężenie magnezu w surowicy poniżej 0,6 mmol/l. Przyczyną hipomagnezemii może być nadmierna utrata magnezu przez nerki co ma miejsce w przypadku: 1) zespołu SIADH; 2) stosowania antybiotyków aminoglikozydowych; 3) alkoholizmu; 4) stosowania diuretyków pętlowych, tiazydowych i tiazydopodobnych; 5) wtórnego hiperaldosteronizmu. Prawidłowa odpowiedź to:

Do cech charakterystycznych niedokrwistości z chorób przewlekłych należą: 1) wysoka częstość występowania w podeszłym wieku; 2) skrócony czas przeżycia erytrocytów; 3) niezaburzona produkcja erytropoetyny w nerkach; 4) normocytarny i normochromiczny charakter; 5) wysoka retikulocytoza. Prawidłowa odpowiedź to:

Wskaż, które z wymienionych stanowią działania uboczne leków z grupy SSRI: 1) hamowanie osteoblastów i nasilenie osteoporozy; 2) przyrost masy ciała i rozwój zespołu metabolicznego; 3) wzrost libido; 4) skrócenie QT; 5) hiponatremia i upadki. Prawidłowa odpowiedź to:

Wskaż prawdziwe stwierdzenia dotyczące przebiegu i postępowania u chorych w starszym wieku z hiponatremią: 1) w leczeniu hiponatremii w zależności od narastanie jej tempa w leczeniu stosuje się zarówno roztwory 0,9% NaCl jak i 3% NaCl; 2) w przypadku podejrzenia zespołu SIADH, potwierdzeniem diagnostycz- nym jest oznaczenie stężenia wazopresyny; 3) za nudności i wymioty stwierdzane przy natremii < 120 mmol/l odpowiada obrzęk mózgu; 4) przy wyrównywaniu hiponatremii przewlekłej należy przestrzegać tempa podnoszenia stężenia tak by nie przekroczyło ono 10 mmol/l/godz.; 5) przedłużona hiponatremia odpowiada za powstanie centralnej mielinozy mostowej. Prawidłowa odpowiedź to:

Który opis priorytetów od 1 do 5 w postępowaniu lekarskim kwalifikującym chorego po 85 r.ż. ze złamaniem szyjki kości udowej na zabieg jest oparty o standard ortogeriatryczny? Opis standardu: Czas zabiegu powinien maksymalnie zmieścić się w okresie (1).................; po przyjęciu należy szybko sprawdzić skuteczność leczenia (2) ........................; należy kontrolować (3)..................; zebrać wywiad szczególnie w zakresie stosowanych leków (4)...................; określić wskazania do (5)................. .

W ocenie sarkopenii jako elementu towarzyszącego zespołowi kruchości ustalono liczne parametry, które są pomocne diagnostycznie. Który z podanego zestawu wybranych parametrów znamienny dla sarkopenii, jest opisany nieprawidłową wartością?

Wskaż prawdziwe stwierdzenia dotyczące zespołu parkinsonowskiego w otępieniu z ciałami Lewy'ego: 1) pojawia się zwykle po wystąpieniu otępienia; 2) występuje niesymetryczne drżenie; 3) występuje bradykinezja, zaburzenia postawy, omdlenia, urojenia, zacinanie mowy; 4) objawy są symetryczne; 5) zwykle objawy są bardzo zaawansowane. Prawidłowa odpowiedź to:

Do leków, które jako efekt uboczny stosowania u osób starszych, mogą spowodować nietrzymanie moczu zalicza się: 1) leki psychotropowe i uspokajające; 2) leki przeciwhistaminowe; 3) antagonistów wapnia; 4) opioidowe leki przeciwbólowe; 5) NLPZ. Prawidłowa odpowiedź to:

W przypadku rozpoznania depresji w wieku podeszłym:

U chorych w wieku podeszłym często rozwija się niedokrwistość z niedoboru witaminy B12, której przyczyną może być: 1) przewlekłe stosowanie inhibitorów pompy protonowej; 2) przewlekłe zapalenie trzustki; 3) stan po cholecystectomii; 4) zespół rozrostu flory bakteryjnej jelita cienkiego; 5) choroba uchyłkowa. Prawidłowa odpowiedź to:

Wskaż prawdziwe stwierdzenia dotyczące zakrzepowego zapalenia żył powierzchownych: 1) zapalenie żył powierzchownych wiąże się ze zwiększonym ryzykiem żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej; 2) zapalenie żylaków najczęściej dotyczy żyły odpiszczelowej; 3) w przypadku zakrzepowego zapalenia żyły odstrzałkowej istnieje ryzyko zakrzepicy żył głębokich; 4) nie zaleca się stosowania heparyny w dawce leczniczej u chorych z zapaleniem żył powierzchownych związanym z cewnikiem obwodowym; 5) w zapaleniu żylaków po kilku miesiącach żylaki ulegają częściowej rekanalizacji. Prawidłowa odpowiedź to:

U pacjentów leczonych doustnymi lekami przeciwkrzepliwymi (antagonis- tami witaminy K) może dojść do zwiększenia wskaźnika INR i ryzyka krwawienia na skutek: 1) stosowania takich leków, jak hydrochlorothiazyd, barbiturany, karbamazepina; 2) picia soku żurawinowego; 3) zaostrzenia niewydolności serca; 4) żywienia dojelitowego; 5) równoległego przyjmowania leków takich, jak amiodaron, tetracyklina, omeprazol. Prawidłowa odpowiedź to:

Wskaż zdanie charakteryzujące aktualny stan demograficzny populacji Polski zgodnie z danymi GUS 2017:

W przebiegu osteoporozy pomenopauzalnej złamania dotyczą przede wszystkim:

U chorego w wieku podeszłym z niezastawkowym migotaniem przedsion- ków przyjmującego dabigatran w dawce 2 razy 110 mg doszło do epizodu krwawienia z nosa. Właściwe postępowanie to:

W przebiegu procesu starzenia układu moczowego dochodzi do następujących zmian, za wyjątkiem:

Chora 85-letnia doznała upadku w łazience. Lekarz wezwany do domu podejrzewa złamanie szyjki kości udowej prawej na podstawie następujących objawów, z wyjątkiem:

Wskaż prawdziwe stwierdzenia dotyczące problemu hipoglikemii u osób w wieku podeszłym z cukrzycą typu 2: 1) nadmierne spożywanie cukrów prostych stwarza ryzyko hipoglikemii; 2) upośledzenie sprawności układu wegetatywnego powoduje brak sygnalizacji typowych objawów neurowegetatywnych hipoglikemii; 3) upośledzenie funkcji wątroby i nerek zmniejsza ryzyko hipoglikemii wraz z wiekiem; 4) nieświadomość hipoglikemii, określana, jako nieodczuwanie patologicznie niskich poniżej 70 mg/dl wartości glikemii, jest istotnym powikłaniem częstego występowania epizodów hipoglikemii; 5) powtarzające się epizody hipoglikemii stanowią ryzyko zaburzeń poznawczych. Prawidłowa odpowiedź to:

U chorego z zaawansowanym zespołem otępiennym, z zaburzeniami orientacji auto- i allopsychicznej ustalono wskazania do założenia PEG (przezskórna gastrostomia endoskopowa). Które z niżej wymienionych, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa polskiego, pozwalają na udzielenie świadczenia zdrowotnego pacjentowi niezdolnemu do wyrażenia świadomej zgody? 1) zgoda przedstawiciela ustawowego, w przypadku ubezwłasnowolnienia całkowitego tego pacjenta; 2) zgoda kuratora, w przypadku ubezwłasnowolnienia częściowego tego pacjenta; 3) udzielenie zgody zastępczej przez opiekuna faktycznego takiego pacjenta, z odnotowaniem tego faktu w dokumentacji medycznej; 4) zgoda w trybie postanowienia sądu opiekuńczego, w przypadku braku przedstawiciela ustawowego; 5) zgoda pacjenta udzielona w sposób konkludentny, poprzez czynności dorozumiane, jak skinienie głowy lub podniesienie na znak aprobaty ręki. Prawidłowa odpowiedź to:

66-letnia kobieta od 10 lat lecząca się z powodu cukrzycy, od 8 z powodu POCHP, a od 4 z powodu przewlekłej choroby nerek została skierowana do geriatry z rozpoznaniem depresji. We krwi stwierdzono HbA1c 8,4%, hemoglo- binę 18 g/dl, Ht 56%, OB 2, przy obniżonym stężeniu erytropoetyny i żelaza, a podwyższonym witaminy B12. Przyczyną nadkrwistości jest prawdopodobnie:

92-letni prawnik, czynny zawodowo, zgłosił się do geriatry z powodu osłabienia. Od 20 lat leczy się z powodu cukrzycy i nadciśnienia tętniczego. 2-krotnie przebył zawał serca. W badaniach stwierdzono niedokrwistość mikro- cytarną, Hgb 10,5 g/dl. kreatyninę 1,5 mg/dl. Stężenia haptoglobiony w normie. Najbardziej prawdopodobnym rozpoznaniem jest:

U 74-letniego uchodźcy z Afryki stwierdzono występowanie niedokrwis- tości z niedoborem witaminy B12. Właściwym postępowaniem jest:

68-letnia kobieta po stresującej sytuacji została przywieziona do SOR z powodu bólu okolicy przedsercowej. Uprzednio od miesiąca obserwowano naras- tające zaburzenia zachowania i urojenia oraz niestabilność chodu. EKG bez zmian, Hgb 7 g/dl, MCV 123 fl, trombocyty 80 tys/ml, bilirubina 2,3 mg/dl. Najbardziej prawdopodobne rozpoznanie to:

Przewlekłym nowotworem mieloproliferacyjnym, dość często występującym u starszych mężczyzn jest:

Szczyt zachorowań na szpiczaka plazmocytowego u kobiet przypada na:

76-letnia samotna kobieta, w 2 lata po operacji zaćmy, zgłosiła się do SOR z powodu gorączki 38,4°C i męczącego kaszlu. W czasie badania przytom- na i logiczna, skąpe zmiany osłuchowe nad płucami, RR 140/70 mmHg, 20 oddechów/min. W rtg cechy zapalenia płuc, mocznik 60 mg/dl. W oparciu o całkowitą ocenę stanu pacjentki, w tym skalę CURB-65 należy:

72-letnia artystka filmowa, hiperaktywna seksualnie, w czasie leczenia zapalenia pęcherza cyprofloksacyną, zgłosiła się do SOR z powodu bólu dolnych kwadrantów brzucha i biegunki w postaci kilku luźnych stolców. Należy zalecić:

Wskaż prawdziwe stwierdzenie dotyczące wyników badania przesiewowego w kierunku depresji u osób starszych w populacji polskiej według projektu PolSenior:

Minimalna zdolność pochłaniania tlenu (VO2max czyli tzw. pułap tlenowy) potrzebny do samodzielnego funkcjonowania wynosi w ml/kg/min ok.:

Wyróżnienie grupy osób długowiecznych (90 i więcej lat) przy opisie procesu starzenia na poziomie społecznym ma swoje uzasadnienie w tym, że osoby te charakteryzuje lepszy stan zdrowia w stosunku do starszych osób z młodszych grup wiekowych. Według danych projektu PolSenior u osób długo- wiecznych rzadziej niż u młodszych osób starszych występuje: 1) nadciśnienie tętnicze; 2) przewlekła choroba nerek; 3) cukrzyca; 4) anemia. Prawidłowa odpowiedź to:

Zmiany w układzie sercowo-naczyniowym obserwowane w normalnym (zwyczajnym) starzeniu nie obejmują:

Za wysiłek o umiarkowanej intensywności uważa się: 1) wysiłek, w czasie którego dochodzi do 3-6-krotnego wzrostu zużycia tlenu w porównaniu ze spoczynkiem; 2) wysiłek, w czasie którego dochodzi do wzrostu zużycia tlenu o ok. 3,5 ml O2/kg/min w porównaniu ze spoczynkiem; 3) wysiłek powodujący przyspieszenie oddechu i zauważalny wzrost częstości skurczów serca; 4) np. szybki marsz. Prawidłowa odpowiedź to:

Normalne starzenie się charakteryzują: 1) zmniejszenie pojemności życiowej płuc; 2) zwiększenie objętości zalegającej; 3) szkliwienie części kłębuszków nerkowych i przerost wyrównawczy sprawnych nefronów; 4) zachowanie prawidłowego przepływu krwi przez rdzeń nerek; 5) przekształcanie szpiku kostnego czerwonego w żółty; 6) zastępowanie komórek hematopoetycznych szpiku komórkami tłuszczowymi. Prawidłowa odpowiedź to:

87-letni pacjent ze średnim wykształceniem ma wynik w teście MMSE 26 pkt/30 pkt, a w skali GDS 4 pkt/15 pkt. Oznacza to, że:

Test SPPB (Short Physical Performance Battery) obejmuje m.in.:

Wynik w teście MMSE dwóch starszych pacjentów (wiek 70 lat; wykształce- nie średnie) to 21 punktów. Pierwszy ponadto uzyskał w skali DOS (Delirium Observation Scale) 2 punkty; u drugiego w skali CAM (Confusion Assessment Method) stwierdzono zaburzenia koncentracji uwagi (rozproszenie). Oznacza to, że:

Skrócona wersja skali MNA obejmuje wszystkie poniższe elementy, za wyjątkiem:

87-letni mężczyzna, podczas zbierania wywiadu, został zapytany o stopień swojej samodzielności. Na podstawie uzyskanych informacji uzyskał maksymalną ocenę w skali IALD (skala Lawton) oraz 3 pkt w sześciopunktowej skali Katza - jest samodzielny w zakresie jedzenia, ubierania i kąpieli. Oznacza to, że:

Do oceny bólu u chorych z ciężkim otępieniem może służyć skala:

W trzeciej dobie hospitalizacji u 84-letniej leżącej pacjentki na kolanie pojawił się nieblednący rumień. Należy rozpoznać odleżynę w stadium:

Do Poradni Geriatrycznej zgłosiła się 78-letnia pacjentka, która podaje utrzymujący się jednostronny ból zlokalizowany w obrębie skóry twarzy, która była objęta zakażeniem półpaścowym. Ból utrzymuje się po zagojeniu się zmian skór- nych i trwa powyżej 3 miesięcy. Należy w zależności od charakterystyki bólu zgłaszanego przez pacjentkę: 1) rozpoznać neuralgię popółpaścową (PHN); 2) zastosować lek przeciwwirusowy (acyklowir); 3) zastosować powierzchniowo plastry z 5% lidokainą oraz blokady nasięko- we 1% lidokainą lub blokady układu współczulnego w obszarze występowania bólu; 4) zalecić leki przeciwpadaczkowe: (gabapentyna, pregabalina) lub leki przeciwdepresyjne, zwłaszcza TLPD; 5) zastosować SNRI (duloksetyna i wenlafaksyna), opioidy, szczególnie tramadol w dawce do 400 mg/dobę, lub silne opioidy (oksykodon, buprenorfina, metadon, morfina, fentanyl). Prawidłowa odpowiedź to:

Pacjent w wieku podeszłym z opornym nadciśnieniem tętniczym: 1) nie uzyskuje docelowych wartości ciśnienia tętniczego pomimo stosowa- nia właściwie skojarzonych 3 leków hipotensyjnych w optymalnych dawkach, w tym diuretyku; 2) docelowe wartości ciśnienia tętniczego uzyskuje stosując 4 lub więcej leków; 3) może prezentować pozorną oporność spowodowaną błędnymi pomiarami; 4) może chorować na nadciśnienie naczyniowo-nerkowe; 5) może z powodu choroby zwyrodnieniowej stawów stosować niesteroidowe leki przeciwzapalne. Prawidłowa odpowiedź to:

Wskaż fałszywe stwierdzenie dotyczące obecnie najczęściej przepisywanych leków nasennych z grupy związków niebenzodiazepinowych (tzw. leki 'Z', do których należą: zolpidem, zaleplon, zopiklon i eszopiklon):

Do Poradni Geriatrycznej zgłosiła się 80-letnia pacjentka, która 3 miesią- ce wcześniej doznała urazu, po wypadku komunikacyjnym. Dotychczas bez zabu- rzeń psychicznych. Podaje, że od tego zdarzenia, choć nie pamięta go dokładnie, odczuwa znaczny niepokój, jest drażliwa, ma trudności z zaśnięciem i obawia się powtórnego urazu. Nie wychodzi z domu, nawet w towarzystwie innych osób. Jest to obraz:

Wskaż fałszywe stwierdzenie dotyczące ryzyka CV (sercowo- naczyniowego) u osób starszych:

Wskaż fałszywe stwierdzenie dotyczące zastosowania buprenorfiny (Transtec, Melodyn, Bunondol) u pacjentów w podeszłym wieku:

U pacjenta w wieku podeszłym zastosowano allopurynol w dawce 100 mg. Zaobserwowano w trzeciej dobie świąd i grudkową wysypkę skórną. Wskaż prawidłowe postępowanie:

Do Oddziału Chorób Wewnętrznych przyjęty został z powodu udaru 82-letni pacjent. Czego nie należy robić, aby zapewnić ochronę przed utrwalaniem się nieprawidłowych pozycji kończyn w niedowładzie?

W/g GUS drugą najczęstszą przyczyną zgonów są nowotwory, w tym nowotwory złośliwe. Wskaż błędną informację:

Wskaż fałszywe stwierdzenie dotyczące niedokrwistości w starszym wieku: 1) niedokrwistości w starszym wieku rozpoznaje się, gdy stężenie hemoglobiny wynosi poniżej 10 g/dl u kobiet i 12 g/dl u mężczyzn; 2) częstość niedokrwistości w/g badania PolSenior wynosi w Polsce 20,8% u mężczyzn i 13,6% u kobiet; 3) niedokrwistość wiąże się ze wzrostem śmiertelności, wzrostem ryzyka hospitalizacji i przedłużonych hospitalizacji; 4) obecność niedokrwistości zwiększa ryzyko wystąpienia wielu zespołów geriatrycznych; 5) w warunkach stresu hematopoetycznego (np. zapalenie płuc, operacja chirurgiczna) ujawnia się związany z wiekiem utajony defekt w zakresie krwiotworzenia. Prawidłowa odpowiedź to:

Forma psychoterapii, opracowana dla chorych z otępieniem, obejmująca pracę z pacjentem przy użyciu zdjęć i pamiątek z przeszłości, polegająca na wspominaniu zdarzeń i doświadczeń przebytych to terapia:

Do Oddziału Chorób Wewnętrznych przyjęta została z powodu zasłab- nięcia 82-letnia pacjentka. Podawała, że przyjmuje od kilku lat jedynie jeden lek na noc. Nie udało się ustalić jaki preparat, ani jaką substancję czynną zażywała. Pacjentka pozostawała w oddziale do diagnostyki bez leków. W 3 dobie hospita- lizacji pojawiły się: znacznie nasilony niepokój, lęk, zaburzenia snu, omamy wzro- kowe, kołatania serca, uczucie duszności, świąd skóry. Przyjmowanym lekiem był/a:

Traktowanie danej osoby w sposób niesprawiedliwy, krzywdzący i nieprzychylny ze względu na wiek określa się mianem:

Zespół objawów wywołanych chorobą mózgu, zwykle przewlekłą lub o postępującym przebiegu, charakteryzujący się klinicznie licznymi zaburzeniami wyższych funkcji korowych (pamięć, myślenie, orientacja, rozumienie, liczenie, zdolność uczenia się, język, ocena), z towarzyszącymi zaburzeniami emocjonalnymi, zaburzeniami zachowania i motywacji to definicja WHO:

Postępowanie zmniejszające ryzyko występowania odleżyn, u pacjentów stale pozostających w łóżku, obejmuje następujące działania, z wyjątkiem: