Kalkulator osmolalności osocza
Opis
Kalkulator medyczny osmolalności osocza służy do wyliczenia osmolalności osocza pacjenta i, ewentualnie, luki osmolalnej (osmotycznej). Narzędzie wykorzystywane jest u pacjentów z zaburzeniami równowagi kwasowo-zasadowej i w sytuacjach podejrzenia zatrucia lub przedawkowania substancji.
Interpretacja
Wartość prawidłowa luki osmolalnej w surowicy mieści się w zakresie od -10 do +10 mosmol/kg H2O.
Zwiększona wartość (>15 mmol/kg H2O) - obecność w osoczu substancji osmotycznie czynnych innych niż NaCl, glukoza i mocznik, takich jak etanol, metanol, izopropanol, glikol etylenowy, glikol propylenowy, mannitol, salicylany czy aceton.
W naszym wzorze jednym z parametrów jest alkohol etylowy. Jeśli tak wyliczona luka osmolalna nadal będzie zwiększona, wskazuje to na obecność w osoczu innych (patologicznych) substancji osmotycznie czynnych poza alkoholem etylowym.
Fizjologia
Osmolalność osocza zależy głównie od jonu sodowego, komplementarnych anionów – szczególnie chlorkowego, jak również cząsteczek obojętnych elektrycznie, takich jak glukoza i mocznik.
Jeśli dysponujemy zmierzoną osmolalnością osocza możemy obliczyć lukę osmolalną (osmotyczną).
Luka osmolalna jest wyliczanym parametrem, który można stosować w różnicowaniu przyczyn zwiększonej luki anionowej w przebiegu kwasicy metabolicznej.
Zwiększona osmolalność osocza występuje m. in. w przypadku:
- odwodnienia;
- moczówki prostej;
- hiperglikemii;
- hipernatremii;
- upojenia alkoholowego;
- niewydolności nerek.
Zmniejszona osmolalność osocza występuje m. in. w przypadku
- przewodnienia;
- hiponatremii;
- SIADH.
Parametry
Do oceny osmolalności osocza wykorzystujemy:
- [Na+] - stężenie sodu w surowicy [mmol/l];
- stężenie mocznika w surowicy [mmol/l];
- stężenie glukozy w surowicy [mmol/l];
- stężenie alkoholu w surowicy [mmol/l];
- zmierzoną osmolalność osocza (w celu obliczenia luki osmolalnej).
Źródła
- Praca zbiorowa pod red. Piotra Gajewskiego. Interna Szczeklika 2016, Kraków, Medycyna Praktyczna, 2016, ISBN 978-83-7430-489-4.